Nhồi máu cơ tim sống được bao lâu? Các yếu tố tác động đến tuổi thọ của bệnh nhân

Nhồi máu cơ tim là một trong những bệnh lý tim mạch nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều biến chứng đe dọa sức khỏe. Thế nhưng, vấn đề nhồi máu cơ tim sống được bao lâu vẫn luôn là nỗi băn khoăn của nhiều bệnh nhân cũng như người thân. Trong bài viết này, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu sẽ cùng bạn tìm hiểu và giải đáp cụ thể thắc mắc này.

Nhồi máu cơ tim sống được bao lâu?

Nhồi máu cơ tim sống được bao lâu? Tỷ lệ mắc nhồi máu cơ tim khác nhau giữa các quốc gia và khu vực, thường cao hơn tại những nước phát triển. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh tim mạch (bao gồm nhồi máu cơ tim và đột quỵ) là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, với khoảng 17,9 triệu ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu. Trong đó, nhồi máu cơ tim chiếm một tỷ lệ đáng kể.

Nếu không được cấp cứu kịp thời, người bệnh nhồi máu cơ tim đối mặt với nguy cơ tử vong rất lớn. Ước tính khoảng một phần ba bệnh nhân có thể tử vong trước khi kịp đến bệnh viện nếu không được cấp cứu kịp thời. Tuy nhiên, nhờ tiến bộ y học, tỷ lệ tử vong nội viện hiện nay ở nhiều quốc gia đã giảm xuống còn khoảng 5 - 10%.

Các nghiên cứu ghi nhận khả năng sống sót sau nhồi máu cơ tim khá khả quan, khoảng 85 - 90% sau 1 năm và duy trì ở mức 70 - 80% sau 5 - 7 năm, tùy thuộc tình trạng bệnh và các yếu tố nguy cơ kèm theo. Tuổi thọ sau nhồi máu cơ tim còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ tổn thương tim, độ tuổi, giới tính, cũng như thời gian người bệnh được đưa đi cấp cứu.

Các yếu tố tác động đến tuổi thọ của bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim

Bạn đọc vừa được giải đáp thắc mắc “Nhồi máu cơ tim sống được bao lâu?”, vậy những yếu tố nào có thể ảnh hưởng và quyết định đến tuổi thọ của bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim?

Giới tính

Trong vòng 5 - 10 năm sau nhồi máu cơ tim, nữ giới thường có tỷ lệ sống thấp hơn rõ rệt so với nam giới. Tuy vậy, sự khác biệt này giảm đi khi điều chỉnh theo độ tuổi. Nghiên cứu của Johnston và cộng sự cho thấy phụ nữ có nguy cơ tử vong cao hơn nam giới, đặc biệt trong năm đầu tiên sau điều trị.

Mức độ tổn thương cơ tim

Tiên lượng của bệnh nhân phụ thuộc lớn vào mức độ hư hại cơ tim. Khi thiếu oxy và dưỡng chất kéo dài, cơ tim có thể bị hoại tử, làm giảm khả năng co bóp, gây loạn nhịp và nhiều biến chứng nặng nề khác như suy tim, rối loạn chức năng tâm thất trái, bệnh lý van tim, sốc tim hoặc ngừng tim đột ngột. Cơ tim càng bị tổn thương nghiêm trọng, biến chứng càng nhiều thì nguy cơ tử vong càng cao.

Thời gian được cấp cứu

Nhồi máu cơ tim khởi phát đột ngột, nếu không can thiệp kịp thời sẽ khiến cơ tim hư hại nặng nề, làm tăng tỷ lệ tử vong và biến chứng. Người bệnh được phát hiện và xử trí sớm, tái thông mạch máu kịp thời (dùng thuốc tiêu sợi huyết trong vòng 30 phút hoặc can thiệp mạch vành qua da - PCI - trong vòng 90 phút) sẽ có tiên lượng tốt hơn. Đặc biệt, bệnh nhân giữ được phân suất tống máu bình thường có kết quả khả quan hơn so với nhóm bị giảm.

Tuổi tác

Tuổi là yếu tố nguy cơ tim mạch không thể thay đổi. Khoảng 85% ca tử vong do nhồi máu cơ tim xảy ra ở người trên 65 tuổi. Ở người trẻ, tỷ lệ mắc hội chứng mạch vành cấp thấp hơn, trong khi ở người cao tuổi lại tăng cao. Với những bệnh nhân có tiền sử nhồi máu cơ tim ST chênh lên, tỷ lệ tử vong do STEMI có thể tăng hơn 30%.

Tình trạng sức khỏe chung

Tuổi thọ sau nhồi máu cơ tim còn bị chi phối bởi tình trạng sức khỏe tổng thể. Các bệnh lý đi kèm làm xấu tiên lượng bao gồm: Tiểu đường, suy chức năng thất trái, tiền sử nhồi máu cơ tim, bệnh mạch máu ngoại vi, đột quỵ, suy tim sung huyết, phân suất tống máu giảm, trầm cảm, nồng độ CRP và BNP tăng cao.

Làm sao để kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân nhồi máu cơ tim?

Để nâng cao cơ hội sống cho người bị nhồi máu cơ tim, cả bệnh nhân và người thân cần lưu ý:

Đưa bệnh nhân cấp cứu kịp thời trong “giờ vàng” điều trị

Hiệu quả điều trị nhồi máu cơ tim cấp bằng các phương pháp tái tưới máu hiện đại như can thiệp mạch vành qua da (PCI) phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố thời gian. Người bệnh cần đặc biệt chú ý đến 4 mốc thời gian quan trọng sau:

• Giờ vàng (1 - 2 giờ đầu): Khi cơn đau ngực mới xuất hiện, cơ tim chỉ tổn thương nhẹ, việc tái tưới máu mang lại hiệu quả tối ưu, hạn chế hoại tử cơ tim, giảm nguy cơ biến chứng và tử vong.
• Giờ bạc (2 - 6 giờ): Một phần cơ tim đã bị tổn thương, nhưng can thiệp vẫn còn khả năng cứu vãn đáng kể.
• Giờ đồng (6 - 12 giờ): Lúc này, vùng cơ tim bị hư hại sẽ khó hồi phục, khả năng gặp biến chứng nặng tăng lên.
• Giờ hy vọng mong manh (sau 12 giờ): Hoại tử cơ tim đã lan rộng, hiệu quả can thiệp rất thấp, nguy cơ tử vong cao.

Điều trị hồi phục sau nhồi máu cơ tim

Phục hồi chức năng tim là bước quan trọng giúp bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim cải thiện sức khỏe. Nhiều nghiên cứu đã khẳng định vai trò của phục hồi chức năng tim trong việc nâng cao chất lượng sống, hạn chế tàn phế, giảm nguy cơ tái phát biến cố tim mạch và hạ thấp tỷ lệ tử vong.

Quá trình phục hồi cần được cá thể hóa theo tình trạng sức khỏe, mục tiêu điều trị, khả năng thể chất trước và sau cơn nhồi máu cơ tim cũng như nguồn lực sẵn có. Sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, bác sĩ và đội ngũ phục hồi chức năng là yếu tố then chốt để đảm bảo tính liên tục trong chăm sóc.

Kiểm soát các bệnh lý đi kèm

Người bệnh cần theo dõi huyết áp thường xuyên, nên trang bị máy đo huyết áp tại nhà để kiểm soát tốt hơn. Đối với bệnh nhân có đái tháo đường, rối loạn lipid máu hoặc các bệnh nền khác, cần tuân thủ phác đồ điều trị và chỉ định từ bác sĩ.

Duy trì chế độ ăn uống khoa học

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tim mạch. Người bệnh nên bổ sung nhiều rau xanh, hoa quả tươi, ngũ cốc nguyên hạt để tăng cường vitamin và chất xơ, hỗ trợ kiểm soát mỡ máu, bảo vệ hệ mạch vành.

Ngược lại, cần hạn chế thực phẩm nhiều chất béo bão hòa như mỡ động vật, nội tạng, thịt đỏ, đồ chiên rán, thức ăn nhanh và món nướng. Khi chế biến nên giảm lượng muối và đường.

Loại bỏ thói quen có hại cho tim mạch

Để cải thiện tuổi thọ, bệnh nhân nên duy trì lối sống lành mạnh, tránh các yếu tố bất lợi như:

• Không hút thuốc lá, kể cả thuốc lá điện tử và tránh khói thuốc thụ động.
• Giảm thiểu, tốt nhất là loại bỏ hoàn toàn rượu bia.
• Tránh thức khuya và hạn chế căng thẳng tinh thần.

Vận động thể chất phù hợp

Người bệnh nên tập luyện đều đặn khoảng 30 phút mỗi ngày, ít nhất 5 ngày trong tuần. Hình thức vận động cần phù hợp với tình trạng sức khỏe và tốt nhất có sự tư vấn của bác sĩ. Không nên gắng sức hoặc thực hiện các bài tập nặng. Nếu xuất hiện triệu chứng bất thường như đau ngực, khó thở, mệt mỏi cần dừng ngay và báo cho bác sĩ.

Tuân thủ dùng thuốc và tái khám đúng hẹn

Bệnh nhân cần uống thuốc theo đúng chỉ định, bao gồm: Thuốc ức chế men chuyển hoặc chẹn thụ thể angiotensin II, thuốc chẹn beta, thuốc chống kết tập tiểu cầu (aspirin, clopidogrel, ticagrelor, prasugrel) và statin. Trong đó, thuốc chống kết tập tiểu cầu kép cần duy trì ít nhất 1 năm, sau đó tiếp tục dùng lâu dài một loại.

Nhồi máu cơ tim là bệnh lý nguy hiểm, có thể gây ra nhiều biến chứng nặng nề. Tuy nhiên, nhồi máu cơ tim sống được bao lâu còn tùy thuộc vào mức độ tổn thương, thời điểm can thiệp điều trị cũng như chế độ chăm sóc sau đó. Việc kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu hay tiểu đường đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch. Người bệnh nên duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, luyện tập thể dục thường xuyên và khám sức khỏe định kỳ để giữ cho trái tim luôn khỏe mạnh.