Làm gì khi bị chó cắn nhẹ? Hướng dẫn chi tiết và toàn diện

Đừng chủ quan nếu chỉ bị chó cắn nhẹ, gây trầy xước. Thực tế, xử lý sai cách có thể dẫn đến nguy cơ mắc bệnh dại. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về các bước cần thiết để xử lý hiệu quả khi bị chó cắn nhẹ trong bài viết này.

Hiểu biết về vết chó cắn nhẹ

Một vết chó cắn nhẹ thường là vết thương nông, chỉ làm rách da hoặc gây trầy xước, không chảy máu nhiều hoặc không để lại vết rách sâu. Tuy nhiên, ngay cả khi vết cắn trông không nghiêm trọng, bạn vẫn cần xử lý cẩn thận. Làm gì khi bị chó cắn nhẹ phụ thuộc vào việc đánh giá nguy cơ nhiễm trùng (do vi khuẩn từ miệng chó) và nguy cơ bệnh dại (nếu chó chưa được tiêm phòng). Các yếu tố cần xem xét bao gồm:

• Nguồn gốc của chó: Chó nhà, chó đi lạc, hay chó hoang? Chó có được tiêm phòng dại không?
• Hoàn cảnh cắn: Chó cắn do bị khiêu khích hay tự nhiên tấn công?
• Vị trí vết cắn: Vết cắn ở tay, chân, hay gần vùng đầu, cổ (nguy hiểm hơn)?

Dù là vết cắn nhẹ, không nên chủ quan, vì vi khuẩn như Pasteurella, Staphylococcus, hoặc Streptococcus từ nước bọt chó có thể gây nhiễm trùng.

Làm gì khi bị chó cắn nhẹ?

Khi bị chó cắn nhẹ, việc sơ cứu đúng cách là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Dưới đây là các bước cụ thể để làm gì khi bị chó cắn nhẹ:

Bước 1: Rửa sạch vết thương

• Rửa ngay vết cắn dưới vòi nước sạch trong khoảng 5-10 phút.
• Dùng xà phòng dịu nhẹ (không cần loại diệt khuẩn) để vệ sinh vùng da bị cắn, giúp loại bỏ vi khuẩn và vi rút có thể tồn tại trong nước bọt chó.
• Nếu có cát, bụi, hoặc dị vật trong vết thương, cố gắng rửa nhẹ nhàng để loại bỏ.

Lý do: Rửa sạch giúp giảm đáng kể nguy cơ nhiễm trùng và loại bỏ virus dại (nếu có) trước khi nó xâm nhập sâu vào mô.

Bước 2: Sát trùng vết thương

• Sau khi rửa, dùng cồn 70% hoặc dung dịch sát trùng như povidone-iodine (Betadine) để lau quanh vết cắn.
• Tránh đổ cồn trực tiếp vào vết thương sâu vì có thể gây đau và tổn thương mô.
• Trong trường hợp không có dung dịch sát trùng, dùng nước sạch kết hợp với xà phòng vẫn đủ để vệ sinh vết thương ban đầu.

Bước 3: Quan sát vết cắn

• Kiểm tra xem vết cắn có dấu hiệu chảy máu, sưng, hoặc đỏ không.
• Nếu vết thương chỉ là trầy xước hoặc rách nhẹ, bạn có thể dùng băng gạc sạch để che phủ, giúp ngăn bụi bẩn xâm nhập.

Lưu ý: Không băng kín vết cắn quá chặt, vì điều này có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng do thiếu không khí.

Bước 4: Theo dõi các triệu chứng

Trong 24-48 giờ sau khi bị cắn, chú ý các dấu hiệu bất thường như:

• Vùng da quanh vết cắn sưng đỏ, nóng, hoặc đau tăng dần.
• Chảy mủ hoặc có mùi hôi từ vết thương.
• Sốt, cảm giác mệt mỏi, hoặc sưng các hạch lympho gần khu vực vết cắn.
• Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, bạn cần đến bác sĩ ngay lập tức.

Khi nào cần đến bác sĩ?

Mặc dù vết cắn nhẹ thường không nghiêm trọng, một số trường hợp cần được bác sĩ đánh giá để đảm bảo an toàn. Bạn nên đến cơ sở y tế trong các tình huống sau:

• Chó không rõ nguồn gốc: Nếu là chó hoang, chó đi lạc, hoặc chó nhà nhưng không rõ lịch sử tiêm phòng dại, nguy cơ bệnh dại cần được xem xét.
• Vị trí vết cắn nguy hiểm: Vết cắn ở mặt, cổ, đầu, hoặc gần khớp (tay, chân) có nguy cơ nhiễm trùng cao hơn.
• Dấu hiệu nhiễm trùng: Sưng, đỏ, nóng, hoặc chảy mủ xuất hiện sau 24-48 giờ.
• Tình trạng sức khỏe: Những người có hệ miễn dịch suy yếu (như mắc đái tháo đường, HIV, hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch) có nguy cơ nhiễm trùng cao hơn.
• Lo lắng về bệnh dại: Nếu không chắc chắn về tình trạng của chó, bác sĩ có thể đề nghị tiêm phòng dại hoặc huyết thanh kháng dại.

Trong trường hợp nghi ngờ bệnh dại, bạn cần phải:

• Tiêm phòng dại: Vắc xin dại thường được tiêm theo phác đồ 4-5 mũi trong vòng 14-28 ngày, tùy theo khuyến cáo của bác sĩ.
• Huyết thanh kháng dại: Nếu vết cắn gần đầu, cổ, hoặc chó có dấu hiệu bệnh dại (sùi bọt mép, hung dữ bất thường), huyết thanh có thể được chỉ định ngay.
• Theo dõi chó: Nếu là chó nhà, nhốt và theo dõi trong 10-14 ngày. Nếu chó vẫn khỏe mạnh, khả năng mắc bệnh dại gần như bằng không.

Ngăn ngừa nhiễm trùng và biến chứng

Ngoài sơ cứu, việc chăm sóc vết thương sau khi bị chó cắn nhẹ là yếu tố quan trọng để tránh biến chứng. Vậy làm gì khi bị chó cắn nhẹ để ngăn nhiễm trùng?

• Giữ vết thương sạch: Rửa nhẹ nhàng hàng ngày bằng nước sạch và xà phòng, sau đó lau khô và băng lại nếu cần.
• Không tự ý dùng kháng sinh: Chỉ dùng kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ, vì lạm dụng có thể gây kháng thuốc.
• Tránh gãi hoặc chà xát: Điều này có thể làm vết thương nặng thêm hoặc gây nhiễm trùng thứ phát.

Phòng ngừa bị chó cắn trong tương lai

Hiểu cách làm gì khi bị chó cắn nhẹ là chưa đủ; việc phòng ngừa bị cắn từ đầu là cách bảo vệ tốt nhất. Dưới đây là một số biện pháp:

Hạn chế gây kích thích chó: Tránh trêu đùa, kéo đuôi hoặc làm chó hoảng sợ khi chúng đang ăn hoặc ngủ.

Hướng dẫn trẻ em: Dạy trẻ cách tương tác an toàn với chó, tránh ôm hoặc kéo chó không quen biết.

Quản lý chó nuôi:

• Tiêm phòng dại định kỳ cho chó nhà.
• Huấn luyện chó để giảm tính hung dữ.
• Cẩn thận với chó lạ: Tránh tiếp cận chó hoang hoặc chó có biểu hiện bất thường như gầm gừ, sùi bọt mép.

Vai trò của vắc xin dại và tiêm phòng

Bệnh dại là mối nguy hiểm hàng đầu liên quan đến chó cắn, với tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối khi các triệu chứng xuất hiện. Vậy cần làm gì khi bị chó cắn nhẹ để phòng bệnh dại?

• Tiêm vắc xin dại cho người: Nếu chưa từng tiêm phòng dại trước, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ tiêm sau khi bị cắn. Người thường xuyên tiếp xúc với động vật (bác sĩ thú y, nhân viên cứu hộ) nên tiêm phòng dại dự phòng.
• Tiêm phòng cho chó: Đảm bảo chó nuôi được tiêm vắc xin dại hàng năm. Điều này không chỉ bảo vệ chó mà còn giảm nguy cơ lây bệnh cho người.
• Tăng cường nhận thức cộng đồng: Các chiến dịch tiêm phòng dại cho chó và giáo dục về an toàn khi tiếp xúc với động vật cần được đẩy mạnh.

Biết cách làm gì khi bị chó cắn nhẹ là kỹ năng quan trọng để bảo vệ sức khỏe và tránh các biến chứng như nhiễm trùng hoặc bệnh dại. Từ việc rửa sạch vết thương, sát trùng, đến việc theo dõi dấu hiệu bất thường và tìm kiếm sự chăm sóc y tế khi cần, mỗi bước đều đóng vai trò quan trọng. Quan trọng hơn, tiêm phòng dại cho chó nuôi và giáo dục cộng đồng về an toàn khi tiếp xúc với động vật sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ bị cắn.