Da nổi mẩn đỏ ngứa do nguyên nhân gì? Cách xử lý khi bị mẩn ngứa

Tình trạng nổi mẩn đỏ ngứa toàn thân thường gặp ở nhiều người do thay đổi thời tiết, dị ứng thực phẩm hoặc tiếp xúc với hóa chất. Mặc dù không phải lúc nào cũng nguy hiểm nhưng nếu để kéo dài có thể gây tổn thương da và ảnh hưởng đến sức khỏe. Việc xác định nguyên nhân và biết cách chăm sóc đúng là yếu tố quan trọng giúp giảm ngứa nhanh chóng và tránh tái phát.

Nguyên nhân gây nổi mẩn đỏ ngứa trên da

Để có hướng điều trị phù hợp và hiệu quả, việc xác định đúng nguyên nhân gây nổi mẩn đỏ ngứa là điều hết sức cần thiết.

Do các bệnh lý ngoài da

Tình trạng nổi mẩn đỏ ngứa thường bắt nguồn từ các vấn đề da liễu phổ biến như:

Da khô

Thường bị bỏ qua nhưng lại là nguyên nhân phổ biến gây ngứa. Khi da thiếu độ ẩm sẽ dễ trở nên bong tróc, căng rát và ngứa ngáy, đặc biệt trong mùa đông hoặc khi tắm nước nóng quá thường xuyên.

Nổi mề đay

Là phản ứng viêm cấp tính của mao mạch do dị ứng với yếu tố môi trường, thực phẩm hoặc thuốc. Biểu hiện là các nốt mẩn đỏ sưng phù, ngứa dữ dội và lan nhanh khắp cơ thể.

Viêm da tiếp xúc

Xảy ra khi da tiếp xúc với hóa chất, mỹ phẩm, xà phòng hoặc kim loại. Triệu chứng thường gặp là nổi mẩn đỏ ngứa tại vùng tiếp xúc, kèm theo mụn nước hoặc bong tróc nếu phản ứng mạnh.

Dị ứng thời tiết

Khi thời tiết thay đổi đột ngột, nhất là lúc giao mùa, cơ thể có thể phản ứng bằng cách nổi mẩn đỏ ngứa tại vùng da hở, kèm theo các triệu chứng như hắt hơi, sổ mũi, đỏ mắt.

Dị ứng thuốc

Một số loại thuốc có thể gây phản ứng dị ứng dẫn đến nổi mẩn đỏ ngứa trên da, đặc biệt là kháng sinh, thuốc giảm đau, thuốc hạ sốt. Trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến phù nề hoặc sốc phản vệ.

Dị ứng thực phẩm

Các thực phẩm như hải sản, đậu phộng, trứng,... dễ gây dị ứng ở người mẫn cảm. Triệu chứng thường gặp là nổi mẩn đỏ ngứa sần sùi, tiêu chảy, buồn nôn hoặc ngứa cổ họng.

Phát ban

Là tình trạng da xuất hiện các đốm đỏ, có thể gây ngứa hoặc không. Phát ban có thể do sốt siêu vi, ma sát quá mức hoặc nhiễm khuẩn, cần được theo dõi nếu không thuyên giảm sau vài ngày.

Nhiễm ký sinh trùng

Bệnh ghẻ do ký sinh trùng Sarcoptes scabiei gây ra có thể dẫn đến nổi mẩn đỏ ngứa dữ dội, đặc biệt về đêm. Đây là tình trạng cần điều trị y tế để tránh lây lan và bội nhiễm.

Thời tiết nóng bức

Nhiệt độ cao khiến mồ hôi tiết ra nhiều, lỗ chân lông bít tắc dễ dẫn đến rôm sảy, nổi mẩn đỏ và ngứa. Vùng thường bị ảnh hưởng là ngực, cổ, bẹn và vùng da có nếp gấp.

Do bệnh lý tiềm ẩn trong cơ thể

Ngoài nguyên nhân da liễu, nổi mẩn đỏ ngứa còn là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm tiềm ẩn như:

Rối loạn chức năng gan

Gan đóng vai trò đào thải độc tố trong cơ thể. Khi gan suy giảm chức năng, độc tố tích tụ trong máu và gây ra hiện tượng nổi mẩn đỏ ngứa khắp cơ thể.

Nhiễm giun sán

Giun sán có thể tiết độc tố làm hệ miễn dịch phản ứng mạnh, gây nên tình trạng ngứa da và nổi mẩn đỏ. Tình trạng này thường kèm theo rối loạn tiêu hóa và mệt mỏi.

Rối loạn tuyến giáp

Tuyến giáp ảnh hưởng đến hoạt động chuyển hóa toàn thân. Khi bị rối loạn, cơ thể có thể phản ứng bằng cách nổi mẩn đỏ ngứa và thay đổi sắc tố da.

Tiểu đường

Người mắc tiểu đường dễ bị khô da, giảm lưu thông máu và tăng nguy cơ nhiễm khuẩn. Điều này khiến da bị ngứa ngáy và nổi mẩn đỏ thường xuyên.

Thay đổi nội tiết tố

Phụ nữ mang thai, đang cho con bú hoặc trong giai đoạn tiền mãn kinh có thể gặp tình trạng nổi mẩn đỏ ngứa do sự biến động hormone gây rối loạn chuyển hóa trong da.

Bệnh xã hội

Các bệnh lây qua đường tình dục như giang mai, HIV, lậu có thể gây phát ban, nổi mẩn đỏ ngứa toàn thân. Ngoài ra, quá trình điều trị bệnh cũng có thể gây tác dụng phụ trên da.

Nổi mẩn đỏ ngứa là biểu hiện da liễu phổ biến nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý nghiêm trọng bên trong cơ thể. Việc tự ý điều trị mà không xác định đúng nguyên nhân có thể khiến tình trạng trở nên trầm trọng hơn. Khi xuất hiện triệu chứng này kéo dài hoặc lan rộng, người bệnh nên thăm khám bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Bảo vệ làn da khỏe mạnh cũng là cách để ngăn ngừa hiệu quả tình trạng nổi mẩn đỏ ngứa tái phát.

Da bị nổi mẩn đỏ ngứa nên làm gì để giảm hiệu quả và an toàn?

Phần lớn các trường hợp da nổi mẩn đỏ ngứa không đe dọa tính mạng nhưng nếu liên quan đến bệnh lý tiềm ẩn mà không được phát hiện và điều trị sớm thì có thể dẫn đến biến chứng như nhiễm trùng da, khó thở, sốc phản vệ hoặc tụt huyết áp.

Khi gặp tình trạng nổi mẩn đỏ ngứa bạn cần thực hiện các bước xử lý cơ bản như sau:

• Theo dõi sát tình trạng da và cố gắng xác định nguyên nhân có thể đến từ dị ứng thực phẩm, hóa mỹ phẩm hoặc môi trường.
• Thăm khám bác sĩ da liễu nếu xuất hiện triệu chứng nghiêm trọng như nổi mẩn đỏ kéo dài nhiều ngày không dứt, kèm sốt cao, mệt mỏi hoặc vùng mẩn lan rộng có mủ, dịch.
• Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc bôi hoặc thuốc uống nếu chưa được chỉ định chuyên khoa.

Sau khi có chẩn đoán chính xác và phác đồ điều trị phù hợp, bạn nên tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn từ bác sĩ. Đồng thời cần tăng cường rau xanh, trái cây tươi và tránh các thực phẩm chiên rán, thức ăn chế biến sẵn để hỗ trợ điều trị nổi mẩn đỏ ngứa đạt hiệu quả cao hơn.

Mẹo đơn giản giúp giảm mẩn ngứa toàn thân an toàn tại nhà

Khi da có dấu hiệu nổi mẩn ngứa bạn nên:

• Tránh gãi vì có thể làm tổn thương da và khiến vùng ngứa lan rộng.
• Mặc quần áo rộng, thoáng mát và giữ nhiệt độ cơ thể ổn định.
• Không tắm nước quá nóng để tránh làm khô và kích ứng da.
• Thường xuyên dưỡng ẩm bằng các sản phẩm an toàn, phù hợp với loại da.
• Đắp khăn lạnh sạch lên vùng da ngứa để giảm nóng rát và ngứa.
• Sử dụng nước lá trà xanh, trầu không hoặc bạc hà để tắm, giúp sát khuẩn dịu da.
• Bôi gel nha đam tự nhiên để cấp ẩm và làm dịu tổn thương.
• Tránh thực phẩm dầu mỡ, giàu đạm và dễ gây dị ứng.
• Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với hóa chất bằng cách đeo bao tay khi làm việc nhà.

Tuy nhiên, nếu tình trạng nổi mẩn đỏ ngứa kéo dài không thuyên giảm hoặc đi kèm các biểu hiện nghiêm trọng hơn như sốt hoặc mệt mỏi bạn nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán nguyên nhân từ bên trong. 

Nổi mẩn đỏ ngứa tuy phổ biến nhưng không nên xem nhẹ, đặc biệt khi đi kèm triệu chứng bất thường hoặc kéo dài dai dẳng. Việc xác định đúng nguyên nhân, chăm sóc đúng cách và thăm khám y tế kịp thời chính là chìa khóa giúp bảo vệ làn da và sức khỏe toàn diện.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín trong lĩnh vực tiêm phòng cho trẻ em và người lớn. Bên cạnh việc cung cấp các loại vắc xin chất lượng, trung tâm còn hỗ trợ tư vấn phòng bệnh theo mùa, bao gồm dị ứng theo thời tiết giúp bạn chủ động hơn trong chăm sóc sức khỏe bản thân và gia đình.