Viêm thanh quản mạn tính: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả?

Trong cuộc sống hiện đại, nhiều người phải sử dụng giọng nói với cường độ cao, đặc biệt là giáo viên, ca sĩ, nhân viên tổng đài… Viêm thanh quản mạn tính không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn gây trở ngại lớn trong công việc. Việc hiểu rõ về nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị bệnh sẽ giúp người bệnh chủ động phòng ngừa và xử lý hiệu quả hơn.

Viêm thanh quản mạn tính là gì?

Viêm thanh quản mạn tính là tình trạng viêm kéo dài ở thanh quản và dây thanh âm, thường diễn ra trên 3 tuần. Khác với viêm thanh quản cấp tính thường khỏi sau vài ngày đến một tuần, tình trạng mạn tính thường tiến triển âm thầm, dễ tái phát nhiều lần và nếu không được điều trị đúng cách, có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho dây thanh. Triệu chứng thường gặp gồm:

• Khàn tiếng kéo dài, giọng yếu hoặc thay đổi âm sắc.
• Cảm giác vướng ở cổ họng, đau rát khi nói.

• Ho khan kéo dài, dai dẳng.
• Khó thở nhẹ trong một số trường hợp nặng.
• Cảm giác khô họng, nuốt vướng hoặc khó chịu khi nuốt.

Nếu tình trạng khàn tiếng kéo dài hơn 3 tuần mà không thuyên giảm, người bệnh nên đi khám chuyên khoa tai mũi họng để được kiểm tra, chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Việc điều trị sớm có thể giúp bảo vệ giọng nói và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài.

Nguyên nhân gây viêm thanh quản mạn tính

Viêm thanh quản mạn tính có thể do một hoặc nhiều yếu tố kết hợp gây ra, làm tổn thương dây thanh trong thời gian dài. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến:

Sử dụng giọng nói quá mức trong công việc

Những người làm nghề giáo viên, ca sĩ, phát thanh viên, nhân viên tổng đài…, thường xuyên phải nói nhiều, nói to trong thời gian dài, khiến dây thanh dễ bị quá tải và tổn thương.

Hút thuốc lá, uống rượu thường xuyên

Khói thuốc và cồn là các chất kích thích mạnh, làm tổn thương niêm mạc thanh quản. Ngay cả hút thuốc lá thụ động là những người không hút nhưng hít phải khói thuốc cũng có thể gây hại tương tự.

Trào ngược dạ dày thực quản

Khi axit từ dạ dày trào ngược lên, nó có thể kích thích vùng thanh quản, gây viêm kéo dài nếu không được kiểm soát tốt. Đây là nguyên nhân khá phổ biến nhưng dễ bị bỏ sót.

Môi trường ô nhiễm, khô hanh

Làm việc hoặc sinh sống trong môi trường có nhiều bụi, khói, hóa chất, hoặc không khí quá khô và lạnh cũng dễ khiến niêm mạc thanh quản bị tổn thương.

Nhiễm trùng đường hô hấp tái đi tái lại

Các bệnh như viêm họng, cảm lạnh, cúm nếu không điều trị dứt điểm có thể lan sang thanh quản. Khi tình trạng này tái phát nhiều lần, sẽ dẫn đến viêm mạn tính.

Cách điều trị viêm thanh quản mạn tính an toàn và hiệu quả

Việc điều trị viêm thanh quản mạn tính không chỉ đơn thuần là dùng thuốc, mà cần có sự phối hợp giữa thay đổi lối sống, kiểm soát nguyên nhân gây bệnh và tuân thủ hướng dẫn điều trị từ bác sĩ. Điều quan trọng là người bệnh không nên tự ý dùng thuốc trong thời gian dài, vì có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.

Trước hết, người bệnh cần học cách nghỉ ngơi giọng nói hợp lý. Hạn chế nói chuyện khi không thật sự cần thiết sẽ giúp dây thanh âm có thời gian phục hồi. Những thói quen như nói to, la hét hay thì thầm quá mức đều gây áp lực lên dây thanh và nên được tránh. Ngoài ra, việc uống đủ nước mỗi ngày sẽ giúp làm ẩm đường thở và giảm cảm giác khô rát ở cổ họng.

Song song đó, điều trị nguyên nhân nền là yếu tố then chốt. Với người hút thuốc hoặc uống rượu thường xuyên, việc ngưng sử dụng các chất kích thích này sẽ mang lại lợi ích rõ rệt cho sức khỏe thanh quản. Trong trường hợp người bệnh có kèm theo trào ngược dạ dày thực quản, cần điều chỉnh chế độ ăn uống và dùng thuốc đúng cách để kiểm soát lượng axit trào ngược. Nếu viêm thanh quản có liên quan đến viêm mũi xoang hoặc dị ứng, những tình trạng này cũng cần được điều trị song song.

Thuốc điều trị viêm thanh quản mạn tính sẽ được bác sĩ kê đơn tùy theo nguyên nhân cụ thể. Có thể bao gồm thuốc chống viêm, thuốc kháng sinh nếu có nhiễm trùng, thuốc giảm axit dạ dày, hoặc các loại thuốc xịt giúp làm dịu thanh quản. Người bệnh tuyệt đối không nên tự ý dùng lại đơn thuốc cũ hoặc thuốc của người khác.

Trong một số trường hợp, nhất là với người sử dụng giọng nói trong công việc hàng ngày, việc thực hiện vật lý trị liệu giọng nói dưới sự hướng dẫn của chuyên gia âm ngữ trị liệu là rất hữu ích. Các bài tập luyện này giúp người bệnh học cách phát âm đúng, bảo vệ dây thanh khỏi bị tổn thương thêm và cải thiện giọng nói một cách bền vững.

Biện pháp phòng ngừa viêm thanh quản mạn tính hiệu quả

Phòng ngừa luôn là cách tốt nhất để giữ gìn sức khỏe thanh quản, đặc biệt với những người thường xuyên sử dụng giọng nói trong công việc như giáo viên, ca sĩ, diễn giả hay nhân viên tổng đài. Việc chăm sóc giọng nói đúng cách không chỉ giúp phòng tránh viêm thanh quản mạn tính mà còn duy trì được chất lượng giọng nói về lâu dài.

• Giữ ẩm đường thở: Uống đủ nước mỗi ngày, có thể dùng máy tạo ẩm khi ở trong môi trường khô hanh hoặc dùng điều hòa.
• Tránh chất kích thích: Không hút thuốc, tránh khói thuốc và hạn chế nói ở nơi ô nhiễm.

• Sử dụng giọng đúng cách: Nói vừa phải, phát âm nhẹ nhàng, nên khởi động giọng trước khi nói nhiều. Tránh nói khi đang khàn tiếng.
• Kiểm soát trào ngược dạ dày: Ăn uống điều độ, không nằm ngay sau khi ăn, tránh thức ăn cay, chua và cà phê.

Viêm thanh quản mạn tính là bệnh lý phổ biến nhưng có thể phòng ngừa và kiểm soát tốt nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận diện triệu chứng và tuân thủ hướng dẫn điều trị từ bác sĩ sẽ giúp người bệnh bảo vệ được giọng nói,  vì đây là công cụ quan trọng trong công việc và cuộc sống hàng ngày.