Bé bị viêm loét miệng họng, sốt cao: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chăm sóc an toàn?

Tình trạng bé bị viêm loét miệng họng, sốt cao có thể do nhiều nguyên nhân, từ những bệnh thông thường như viêm họng do virus đến các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm hơn như tay chân miệng, herpangina, hoặc nhiễm khuẩn. Nếu không được xử lý kịp thời, trẻ có thể gặp khó khăn trong ăn uống, mất nước, sụt cân và thậm chí phải nhập viện. Bài viết sau sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về tình trạng này để chủ động chăm sóc và đưa trẻ đi khám khi cần thiết.

Nguyên nhân bé bị viêm loét miệng họng, sốt cao thường gặp

Viêm loét miệng họng kèm sốt cao là một phản ứng viêm thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong các giai đoạn hệ miễn dịch còn chưa hoàn thiện. Tình trạng này thường khiến trẻ quấy khóc, bỏ ăn và mệt mỏi. Dưới đây là các nhóm nguyên nhân phổ biến:

Nhiễm virus là nguyên nhân thường gặp nhất

Các loại virus gây bệnh đường miệng họng thường lan truyền qua tiếp xúc gần, nước bọt hoặc bàn tay không sạch. Một số virus gây viêm loét rõ rệt ở miệng và họng:

• Virus coxsackie A bệnh tay chân miệng: Gây loét miệng kèm theo nổi mẩn đỏ hoặc bóng nước ở lòng bàn tay, bàn chân, mông và khiến trẻ sốt bỏ ăn.

• Virus herpes simplex type 1: Gây viêm miệng mụn nước, thường ở trẻ dưới 5 tuổi, miệng loét nhiều, đau rát, sốt cao, chảy nước dãi nhiều.
• Virus epstein-barr (EBV): Có thể gây viêm họng, sưng amidan, loét miệng, kèm nổi hạch ở cổ và sốt kéo dài.
• Virus cúm và RSV (virus hợp bào hô hấp): Đôi khi gây viêm họng với loét nhẹ, kèm ho, nghẹt mũi, mệt mỏi.

Nhiễm khuẩn có thể gây sốt cao, tổn thương lan rộng

• Vi khuẩn liên cầu tan huyết nhóm A (streptococcus pyogenes): Là nguyên nhân phổ biến của viêm họng mủ, khiến họng sưng đỏ, đau rát, sốt cao, có thể kèm loét hoặc giả mạc ở vùng miệng họng.
• Vi khuẩn staphylococcus aureus hoặc vi khuẩn kỵ khí: Có thể gây bội nhiễm tại các vết loét sẵn có, làm loét nặng thêm, có mủ hoặc mùi hôi.

Thiếu hụt dinh dưỡng hoặc tổn thương cơ học

• Thiếu vitamin và khoáng chất như vitamin B2, B6, B12, vitamin C và kẽm có thể khiến niêm mạc miệng yếu, dễ bị loét hoặc chậm lành.
• Chấn thương cơ học như cắn nhầm, đánh răng sai cách, ăn thức ăn quá nóng, cứng hoặc cay có thể gây trầy xước, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây loét.

Dấu hiệu nhận biết viêm loét miệng họng kèm sốt cao ở trẻ nhỏ

Việc phát hiện sớm giúp phụ huynh chủ động đưa trẻ đi khám và tránh biến chứng.

Các triệu chứng dễ nhận thấy

• Miệng bé có vết loét đỏ, trắng hoặc có mủ, thường xuất hiện ở nướu, lưỡi, mặt trong má.
• Bé biếng ăn, quấy khóc, bỏ bú do đau miệng.

• Hơi thở có mùi hôi, tiết nhiều nước bọt.
• Sốt cao từ 38,5°C trở lên, có thể kéo dài 2 đến 3 ngày.
• Họng đỏ, sưng, đôi khi có hạch ở cổ.
• Một số trường hợp nổi ban, mẩn đỏ, hoặc phát ban dạng bóng nước.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

• Sốt trên 39°C không hạ sau 2 ngày dù đã dùng thuốc hạ sốt.
• Trẻ có dấu hiệu mất nước: Môi khô, không tiểu tiện nhiều giờ, mắt trũng.
• Khó nuốt, nôn ói, li bì, co giật hoặc sốt co giật.
• Xuất hiện nhiều vết loét lan rộng, chảy máu, có mủ.
• Trẻ dưới 6 tháng tuổi bị sốt.

Cách chăm sóc bé bị viêm loét miệng họng và sốt cao tại nhà đúng cách

Khi bác sĩ xác định nguyên nhân không nghiêm trọng và cho phép điều trị tại nhà, cha mẹ cần chú ý chăm sóc đúng cách để giúp bé nhanh chóng hồi phục, giảm khó chịu và ngăn ngừa biến chứng.

Hạ sốt và giữ thân nhiệt ổn định cho trẻ

• Dùng thuốc hạ sốt đúng liều: Sử dụng paracetamol hoặc thuốc hạ sốt theo chỉ định bác sĩ, liều tính theo cân nặng, khoảng cách giữa các lần uống từ 4 đến 6 tiếng nếu còn sốt. Cha mẹ cần lưu ý không tự ý dùng Ibuprofen nếu chưa được tư vấn, vì một số loại viêm loét miệng do virus không phù hợp.
• Lau mát cơ thể bằng nước ấm: Dùng khăn mềm lau vùng trán, cổ, nách và bẹn bằng nước ấm, không dùng nước lạnh hay cồn.
• Mặc đồ thoáng mát: Quần áo cotton mỏng, dễ thấm mồ hôi, không đắp chăn dày khi bé đang sốt.
• Theo dõi thân nhiệt thường xuyên: Đo nhiệt độ 2 đến 3 giờ/lần khi trẻ còn sốt, đặc biệt vào ban đêm.

Vệ sinh miệng và hỗ trợ vết loét lành nhanh hơn

• Dùng nước muối sinh lý hoặc dung dịch súc miệng dịu nhẹ: Có thể sử dụng dung dịch theo chỉ định bác sĩ, súc miệng 2 đến 3 lần/ngày sau khi ăn hoặc trước khi ngủ để làm sạch miệng và sát khuẩn nhẹ.
• Không dùng nước chanh, giấm hay đồ chua: Các thực phẩm có tính axit sẽ gây xót, làm vết loét đau hơn và lâu lành.
• Không ép trẻ đánh răng nếu vùng miệng còn sưng đau: Thay vào đó, có thể dùng gạc sạch thấm nước muối để lau nhẹ bên trong miệng, nhất là sau ăn.

Chế độ ăn uống giúp bé nhanh hồi phục

• Ưu tiên món ăn mềm, nguội, dễ nuốt: Cháo, súp, bún nhỏ, sữa nguội, sinh tố loãng…, giúp trẻ ăn dễ dàng hơn mà không gây đau vùng loét.
• Tránh thức ăn cay, mặn, nóng hoặc cứng: Những loại này có thể làm tổn thương niêm mạc miệng và khiến bé đau rát nhiều hơn khi ăn.
• Cho trẻ uống đủ nước: Khuyến khích bé uống từng ngụm nhỏ, có thể bổ sung nước điện giải nếu trẻ đổ mồ hôi nhiều, bỏ ăn, ít tiểu vì đây là những dấu hiệu cho thấy trẻ đang bị mất nước nhẹ.
• Không dùng chung muỗng, ly, đồ dùng ăn uống với người khác: Điều này giúp tránh lây nhiễm chéo cho người chăm sóc hoặc anh chị em trong nhà.

Theo dõi tiến triển và thời điểm cần tái khám

• Nếu sau 3 đến 5 ngày, trẻ vẫn sốt cao, vết loét không cải thiện, lan rộng hoặc có biểu hiện mệt lả, biếng ăn nghiêm trọng thì cha mẹ cần đưa trẻ đi khám lại sớm.
• Nếu bác sĩ đã kê thuốc, phụ huynh cần cho trẻ dùng đúng liều, đủ thời gian ngay cả khi thấy bé có vẻ đã đỡ để tránh tái phát hoặc kháng thuốc.

Cần lưu ý gì để phòng ngừa viêm loét miệng họng và sốt cao ở trẻ?

Phòng bệnh luôn là cách hiệu quả và tiết kiệm nhất. Dưới đây là những cách phụ huynh có thể áp dụng:

Giữ vệ sinh tay và đồ dùng của trẻ

• Rửa tay cho bé và người chăm sóc trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh.
• Vệ sinh đồ chơi, bình sữa, khăn lau thường xuyên.

• Không cho trẻ mút tay hay ngậm đồ chơi.

Tăng cường sức đề kháng cho trẻ

• Chế độ ăn đa dạng, đủ vitamin, đặc biệt là vitamin C, kẽm.
• Cho trẻ vận động ngoài trời nhẹ nhàng, ngủ đủ giấc.

Tiêm phòng đầy đủ

• Tiêm các loại vắc xin phòng bệnh có thể gây viêm họng như cúm, sởi, rubella, tay chân miệng...
• Tuân thủ lịch tiêm phòng theo khuyến cáo của Bộ Y tế.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã có thêm thông tin về bé bị viêm loét miệng họng, sốt cao. Bé bị viêm loét miệng họng kèm sốt cao là tình trạng khá phổ biến nhưng không nên xem nhẹ. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết sớm dấu hiệu cảnh báo và chăm sóc đúng cách sẽ giúp bé phục hồi nhanh chóng và tránh biến chứng. Phụ huynh nên theo dõi kỹ sức khỏe của trẻ, không tự ý dùng thuốc và luôn tham khảo ý kiến bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường.