Viêm kết mạc có lây không? Giải đáp chi tiết và cách phòng tránh hiệu quả

Trong cuộc sống hàng ngày, không ít người từng bị đau mắt đỏ – một biểu hiện điển hình của viêm kết mạc. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng có những dạng viêm kết mạc hoàn toàn không lây, trong khi một số loại lại có khả năng lây lan rất nhanh và rộng, đặc biệt trong môi trường đông người như trường học, công sở hoặc trong gia đình. Việc hiểu đúng tình trạng viêm kết mạc có lây không sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe, phòng tránh cho người thân và cộng đồng.

Viêm kết mạc có lây không?

Vậy, viêm kết mạc có lây không? Câu trả lời ngắn gọn là: Có, nhưng chỉ một số dạng viêm kết mạc mới có khả năng lây lan. Dưới đây là phân loại cụ thể:

Viêm kết mạc do virus – rất dễ lây

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất và cũng dễ lây lan nhất. Tác nhân thường gặp là adenovirus, lây qua đường hô hấp, tay – mắt hoặc dùng chung đồ cá nhân. Người bệnh có thể lây cho người khác ngay cả khi chưa xuất hiện triệu chứng rõ ràng.

Viêm kết mạc do vi khuẩn – có thể lây

Loại này thường gây ra nhiều ghèn vàng đặc, mắt dính chặt khi ngủ dậy. Viêm kết mạc do vi khuẩn cũng có khả năng lây, nhất là trong điều kiện vệ sinh kém.

Viêm kết mạc do dị ứng hoặc hóa chất – không lây

Loại viêm này xảy ra khi mắt tiếp xúc với các dị nguyên như phấn hoa, bụi nhà, lông thú hoặc chất hóa học. Đây là phản ứng cá nhân nên không có khả năng lây từ người sang người. Các đường lây truyền thường gặp:

• Dùng chung khăn mặt, chậu rửa, gối nằm.
• Dụi mắt bằng tay bẩn.
• Tiếp xúc gần với người đang mắc bệnh.
• Dùng chung thuốc nhỏ mắt hoặc kính đeo.

Nguyên nhân và các yếu tố làm tăng nguy cơ lây nhiễm viêm kết mạc

Hiểu về nguyên nhân gây bệnh là một bước quan trọng trong việc kiểm soát và ngăn ngừa sự lây lan. Theo đó, nguyên nhân phổ biến gây viêm kết mạc bao gồm:

• Virus: Virus là nguyên nhân chiếm tỷ lệ cao nhất, đặc biệt là adenovirus.
• Vi khuẩn: Vi khuẩn thường gặp là Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae.
• Dị ứng: Một số tình trạng dị ứng phấn hoa, bụi nhà, mỹ phẩm, lông động vật,... có thể gây viêm kết mạc.
• Chất kích ứng: Các chất gây kích ứng như clo trong nước bể bơi, khói thuốc, bụi hóa chất có thể gây viêm kết mạc.

Ngoài ra, còn có một số yếu tố khác làm tăng nguy cơ lây lan như:

• Môi trường đông người: Trường học, nhà trẻ, bệnh viện,...
• Vệ sinh cá nhân kém: Không rửa tay thường xuyên.
• Dùng chung vật dụng cá nhân: Khăn, kính, gối,...
• Không có kiến thức phòng tránh bệnh đúng cách.

Đặc biệt lưu ý: Trẻ nhỏ, người già và những người có hệ miễn dịch yếu dễ mắc bệnh và dễ lây lan hơn nếu không được chăm sóc đúng cách.

Dấu hiệu nhận biết viêm kết mạc có nguy cơ lây lan

Không phải ai cũng nhận ra được khi nào viêm kết mạc có khả năng lây nhiễm. Một số dấu hiệu dưới đây sẽ giúp bạn phân biệt:

• Mắt đỏ lan tỏa.
• Cảm giác cộm, rát, ngứa mắt.
• Tiết dịch mắt: Ghèn trắng hoặc vàng.
• Chảy nước mắt nhiều, nhạy cảm với ánh sáng.
• Mí mắt dính vào nhau khi ngủ dậy.

Cách phân biệt giữa các dạng viêm kết mạc:

Nhận biết sớm các dấu hiệu viêm kết mạc có khả năng lây giúp bạn chủ động trong việc cách ly và phòng bệnh cho người xung quanh.

Làm gì khi nghi ngờ bị viêm kết mạc? Cách chăm sóc và phòng tránh lây lan

Khi nghi ngờ bản thân hoặc người thân mắc viêm kết mạc, điều quan trọng là không nên chủ quan mà cần có cách xử lý phù hợp. Dưới đây là các bước xử lý ban đầu tại nhà:

• Vệ sinh mắt nhẹ nhàng bằng nước muối sinh lý 0,9%.
• Tuyệt đối không dụi mắt, tránh gây nhiễm trùng.
• Đeo khẩu trang nếu nghi ngờ viêm kết mạc do virus.
• Hạn chế tiếp xúc gần trong giai đoạn có triệu chứng.

Cần thăm khám với bác sĩ ngay khi:

• Mắt đỏ kéo dài trên 3 ngày không cải thiện.
• Đau nhức trong mắt, đau hốc mắt, suy giảm thị lực.
• Có dấu hiệu sốt, đau đầu, nổi hạch quanh tai.
• Mắt sưng to hoặc tiết nhiều mủ.

Biện pháp phòng tránh lây lan trong cộng đồng:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng.
• Không dùng chung khăn, chậu rửa, đồ dùng cá nhân.
• Vệ sinh không gian sống: Lau chùi tay nắm cửa, bàn học, đồ chơi.
• Không tự ý nhỏ các loại thuốc kháng sinh nếu chưa có chỉ định.

Viêm kết mạc có cần nghỉ học, nghỉ làm không?

Một câu hỏi phổ biến khác liên quan đến viêm kết mạc có lây không, đó là: Nếu bị bệnh thì có cần nghỉ học, nghỉ làm không?

Trường hợp nên nghỉ học hoặc nghỉ làm:

• Viêm kết mạc do virus hoặc vi khuẩn: Nên nghỉ từ 3 – 7 ngày tùy mức độ và triệu chứng.
• Trong giai đoạn mắt còn đỏ, chảy ghèn hoặc đau rát, cần tránh đến nơi công cộng.

Khuyến nghị từ WHO và Bộ Y tế:

• Tránh tiếp xúc gần với người khác trong thời gian có triệu chứng.
• Không nên tham gia các hoạt động tập thể, đặc biệt là nơi trẻ nhỏ sinh hoạt chung.

Lưu ý dành cho phụ huynh:

• Nếu con bạn bị viêm kết mạc, hãy để trẻ nghỉ học đến khi khỏi hoàn toàn để tránh lây cho các bạn trong lớp.
• Báo cho giáo viên chủ nhiệm và theo dõi sát diễn tiến bệnh.

Trở lại với câu hỏi viêm kết mạc có lây không, câu trả lời là có nhưng chỉ một số dạng nhất định như do virus hoặc vi khuẩn. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết đúng triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng tránh phù hợp sẽ giúp giảm nguy cơ lây lan trong cộng đồng, bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ, hãy đi khám để được điều trị đúng cách và kịp thời.