Viêm amidan hốc mủ có nên cắt không? Dấu hiệu, nguyên nhân và hướng xử lý

Viêm amidan hốc mủ là bệnh lý phổ biến ở cả trẻ em và người lớn. Tình trạng mủ tích tụ trong hốc amidan không chỉ gây hôi miệng, nuốt vướng, mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng tim, thận, khớp nếu để kéo dài. Tuy nhiên, không phải ai cũng cần cắt amidan. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ bản chất của bệnh, dấu hiệu cảnh báo, tiêu chí quyết định có nên cắt hay không và cách chăm sóc sau cắt để hồi phục nhanh.

Tìm hiểu về viêm amidan hốc mủ

Viêm amidan hốc mủ là tình trạng amidan bị viêm mạn tính, trong các hốc xuất hiện chấm hoặc khối mủ trắng vàng. Đây là giai đoạn tiến triển của viêm amidan lâu ngày, khi vi khuẩn và tế bào chết tích tụ lại trong hốc amidan tạo thành “hạt mủ” có mùi khó chịu.

Người mắc viêm amidan hốc mủ thường gặp các biểu hiện sau:

• Cổ họng sưng đỏ, nuốt đau, giọng khàn.
• Cảm giác “vướng dị vật” hoặc đờm trong cổ họng.
• Hôi miệng kéo dài dù vệ sinh răng miệng tốt.
• Đôi khi khạc ra cục mủ nhỏ có mùi hôi đặc trưng.
• Có thể kèm sốt nhẹ, mệt mỏi, sưng hạch cổ.

Các triệu chứng này thường tái phát theo từng đợt, đặc biệt khi thời tiết thay đổi hoặc sức đề kháng suy giảm. Nếu không điều trị triệt để, viêm mạn tính dễ hình thành mủ sâu trong hốc, gây khó chịu kéo dài.

Không phải mọi trường hợp viêm đều cần phẫu thuật. Tuy nhiên, bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định cắt amidan nếu người bệnh thuộc các nhóm sau:

• Viêm amidan tái phát nhiều lần, khoảng 5 - 6 đợt/năm.
• Viêm nặng, điều trị thuốc không còn hiệu quả.
• Amidan quá phát, gây khó thở, ngáy to khi ngủ.
• Xuất hiện biến chứng như viêm tai giữa, viêm xoang, viêm cầu thận sau nhiễm liên cầu khuẩn.
• Mủ ứ đọng quá nhiều gây hôi miệng nặng, ảnh hưởng sinh hoạt.

Việc xác định có nên cắt hay không cần dựa vào thăm khám và chẩn đoán cụ thể của bác sĩ Tai - Mũi - Họng.

Viêm amidan hốc mủ có nên cắt không?

Câu trả lời là chỉ nên cắt khi có chỉ định rõ ràng của bác sĩ. Phẫu thuật không phải là “giải pháp duy nhất”, mà là bước điều trị cuối cùng khi các phương pháp nội khoa như thuốc, súc họng nước muối, xông họng hoặc kháng sinh không còn tác dụng. Theo các chuyên gia y tế:

Trường hợp nên cắt amidan

Trong các tình huống sau, cắt amidan được xem là cần thiết:

• Viêm tái phát thường xuyên, ảnh hưởng đến ăn uống và giấc ngủ.
• Bệnh gây biến chứng sang tai, mũi, họng hoặc cơ quan khác như tim, thận.
• Amidan phì đại quá mức, gây nghẹt thở, nói khó, ngủ ngáy.

Cắt amidan giúp loại bỏ ổ viêm mạn tính, cải thiện hơi thở và giảm nguy cơ biến chứng nặng.

Trường hợp chưa nên hoặc chống chỉ định cắt

Không phải ai bị viêm amidan hốc mủ cũng phù hợp để phẫu thuật. Các trường hợp cần hoãn hoặc chống chỉ định gồm:

• Trẻ em dưới 5 tuổi vì hệ miễn dịch chưa hoàn thiện.
• Người có bệnh lý tim mạch, rối loạn đông máu.
• Đang mắc bệnh nhiễm trùng cấp hoặc viêm amidan đang bùng phát.
• Phụ nữ mang thai hoặc người sức khỏe yếu, suy nhược.

Các chuyên gia khuyến cáo, người bệnh không nên tự quyết định cắt amidan mà cần được khám, nội soi họng và xác định mức độ tổn thương trước khi phẫu thuật.

Lợi ích và rủi ro khi cắt amidan hốc mủ

Cắt amidan là thủ thuật tương đối an toàn nếu được thực hiện đúng quy trình. Tuy nhiên, người bệnh cần hiểu rõ cả lợi ích và rủi ro của phương pháp này để có quyết định đúng đắn. Cụ thể như sau:

Lợi ích của phẫu thuật cắt amidan

Phẫu thuật mang lại nhiều hiệu quả tích cực trong điều trị viêm mạn tính:

• Loại bỏ ổ viêm và mủ tích tụ lâu ngày.
• Giảm hẳn tình trạng viêm họng tái phát.
• Cải thiện hơi thở, hết hôi miệng.
• Giúp ăn uống, ngủ nghỉ dễ dàng hơn.
• Phòng ngừa biến chứng xa như thấp tim, viêm cầu thận, viêm khớp.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), phẫu thuật chỉ nên tiến hành khi thật cần thiết và dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa nhằm giảm rủi ro.

Rủi ro và biến chứng có thể gặp

Mặc dù tỷ lệ biến chứng thấp, người bệnh vẫn có thể gặp một số tác dụng phụ sau mổ như:

• Đau họng kéo dài từ 5 - 7 ngày do tổn thương mô.
• Chảy máu sau phẫu thuật, đặc biệt trong 24 giờ đầu.
• Nhiễm trùng vết mổ nếu chăm sóc không đúng cách.
• Giọng nói thay đổi tạm thời, có thể khàn nhẹ.

Phẫu thuật cần được thực hiện tại bệnh viện chuyên khoa Tai - Mũi - Họng uy tín, có bác sĩ kinh nghiệm và đảm bảo vô khuẩn tuyệt đối để giảm tối đa biến chứng.

Cách chăm sóc sau khi cắt amidan để nhanh hồi phục

Sau khi cắt amidan, việc chăm sóc đúng cách quyết định rất lớn đến tốc độ hồi phục và ngăn ngừa tái phát viêm. Người bệnh nên lưu ý các nguyên tắc sau:

Chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng

Trong những ngày đầu sau phẫu thuật, họng còn đau và nhạy cảm, cần:

• Nghỉ ngơi tuyệt đối 1 - 2 ngày đầu, hạn chế nói nhiều.
• Ăn thức ăn mềm, nguội như cháo, súp, sữa hoặc sinh tố.
• Uống nhiều nước, tránh đồ cay, nóng, chua hoặc có ga.
• Không khạc nhổ, súc miệng mạnh trong 3 - 5 ngày đầu để tránh chảy máu.
• Giữ ấm vùng cổ, đặc biệt khi thời tiết lạnh.

Dinh dưỡng đóng vai trò hỗ trợ hồi phục mô họng và tăng sức đề kháng, giúp giảm đau nhanh hơn.

Theo dõi và tái khám

Sau phẫu thuật, người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và theo dõi các dấu hiệu bất thường. Cụ thể:

• Nếu có chảy máu, sốt cao hoặc đau tăng đột ngột, cần báo ngay cho cơ sở y tế.
• Tái khám theo lịch hẹn để kiểm tra vết mổ và loại bỏ nguy cơ nhiễm trùng.
• Khi vết thương đã lành, nên duy trì súc họng bằng nước muối sinh lý hằng ngày để tránh vi khuẩn tái phát.

Cách phòng ngừa viêm amidan hốc mủ tái phát

Sau điều trị hoặc phẫu thuật, việc phòng ngừa tái phát giữ vai trò rất quan trọng. Bạn nên duy trì các thói quen lành mạnh sau:

• Giữ ấm cổ, đặc biệt khi trời lạnh hoặc khi ngủ dưới điều hòa.
• Tránh khói bụi, thuốc lá, rượu bia vì chúng kích thích niêm mạc họng.
• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, đánh răng sau ăn, súc miệng bằng nước muối.
• Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, uống đủ nước mỗi ngày.
• Tăng cường miễn dịch bằng ngủ đủ giấc, vận động nhẹ và duy trì tinh thần thoải mái.

Những biện pháp này không chỉ giúp bảo vệ họng sau phẫu thuật mà còn giảm đáng kể nguy cơ tái phát viêm mạn tính.

Viêm amidan hốc mủ có nên cắt không là câu hỏi được nhiều người quan tâm, đặc biệt khi bệnh gây đau, hôi miệng và tái phát nhiều lần. Thực tế, không phải trường hợp nào cũng cần phẫu thuật. Cắt amidan chỉ nên thực hiện khi có chỉ định, còn với các trường hợp nhẹ, điều trị nội khoa kết hợp chăm sóc đúng cách vẫn mang lại hiệu quả tốt. Sau phẫu thuật, việc tuân thủ chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng và tái khám giúp họng hồi phục nhanh, giảm biến chứng và bảo vệ sức khỏe hô hấp lâu dài.