Trẻ sinh non bao nhiêu tuần thì khám mắt? Quy trình khám mắt cho trẻ

Bệnh võng mạc ở trẻ sinh non là tình trạng rối loạn do sự phát triển bất thường của các mạch máu trong võng mạc. Đặc biệt, bệnh không thể nhận biết bằng mắt thường mà cần được bác sĩ chuyên khoa mắt kiểm tra bằng đèn soi đáy mắt gián tiếp sau khi nhỏ thuốc giãn đồng tử để quan sát toàn bộ võng mạc và đưa ra kết luận chính xác. Chính vì vậy, hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu về bệnh lý võng mạc ở trẻ sinh non, cũng như giải đáp “trẻ sinh non bao nhiêu tuần thì nên đi khám mắt” để phát hiện và điều trị kịp thời.

Trẻ sinh non bao nhiêu tuần thì khám mắt?

Chính vì trẻ sinh non dễ mắc các bệnh lý về mắt như bệnh võng mạc ở trẻ sinh non (ROP), tật khúc xạ, lé hoặc nhược thị nên cần được theo dõi và khám mắt thường xuyên.

Thời điểm khám mắt đầu tiên

Theo khuyến cáo của các chuyên gia nhãn khoa, trẻ sinh non nên được khám mắt lần đầu khi đạt 31-32 tuần tuổi. Đây là giai đoạn võng mạc đã phát triển đủ để bác sĩ có thể đánh giá chính xác tình trạng mắt. Việc khám sớm giúp phát hiện kịp thời các dấu hiệu bất thường và đưa ra biện pháp can thiệp thích hợp nếu cần thiết.

Sau lần khám đầu tiên, trẻ cần được theo dõi định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ. Tần suất khám sẽ được điều chỉnh dựa trên sức khỏe tổng thể của trẻ và kết quả khám trước đó. Việc kiểm tra thường xuyên giúp phát hiện sớm và ngăn ngừa tiến triển của các bệnh lý về mắt, bảo vệ thị lực lâu dài cho trẻ.

Đối tượng cần được sàng lọc ROP

Việc sàng lọc và điều trị sớm là yếu tố quan trọng giúp giảm nguy cơ mù lòa ở trẻ sinh non.

• Tất cả những trẻ có tuổi thai khi sinh ≤ 33 tuần hoặc cân nặng khi sinh ≤ 1800g đều cần được khám mắt để phát hiện bệnh võng mạc sớm.
• Ngoài ra, những trẻ có tuổi thai > 33 tuần hoặc cân nặng > 1800g nhưng gặp các yếu tố nguy cơ như suy hô hấp, viêm phổi, thở oxy kéo dài, thiếu máu, nhiễm trùng… cũng cần được khám mắt theo chỉ định của bác sĩ sơ sinh.

Quy trình khám mắt cho trẻ sinh non

Quá trình khám mắt bao gồm nhiều bước nhằm đảm bảo đánh giá toàn diện:

• Kiểm tra võng mạc bằng thiết bị chuyên dụng sau khi nhỏ thuốc giãn đồng tử để quan sát toàn bộ đáy mắt.
• Đánh giá khả năng thị giác của trẻ thông qua các bài kiểm tra phù hợp với độ tuổi.
• Nếu phát hiện bất thường, bác sĩ sẽ lập kế hoạch điều trị hoặc theo dõi chuyên sâu để can thiệp kịp thời.

Việc khám và sàng lọc sớm, định kỳ giúp bảo vệ thị lực và ngăn ngừa mù lòa cho trẻ sinh non, mang lại cơ hội phát triển thị giác bình thường trong tương lai.

Tại sao trẻ sinh non dễ mắc các vấn đề về mắt?

Trẻ sinh non có nguy cơ cao gặp các bệnh lý về mắt do võng mạc chưa phát triển hoàn chỉnh. Võng mạc là bộ phận quan trọng của mắt, có nhiệm vụ truyền tín hiệu hình ảnh từ mắt lên não. Ở trẻ đủ tháng, quá trình phát triển của võng mạc diễn ra trọn vẹn và hoàn tất trước khi chào đời. Tuy nhiên, với trẻ sinh non, quá trình này bị gián đoạn do sinh sớm, khiến võng mạc chưa kịp hoàn thiện.

Các yếu tố nguy cơ:

• Cân nặng khi sinh thấp: Trẻ sinh ra với cân nặng dưới 1.500 gram có nguy cơ cao gặp phải các vấn đề về mắt.
• Thời gian nằm lồng ấp kéo dài: Việc phải nằm lồng ấp trong thời gian dài để hỗ trợ hô hấp có thể ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển của võng mạc.
• Bệnh lý kèm theo: Các bệnh như viêm phổi, nhiễm trùng máu hoặc những rối loạn khác có thể làm tăng nguy cơ tổn thương mắt ở trẻ sinh non.
• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc bệnh về mắt, trẻ sinh non cũng có khả năng cao gặp phải các vấn đề tương tự.

Bệnh võng mạc ở trẻ sinh non

Bệnh lý võng mạc ở trẻ sinh non (ROP) là một rối loạn xảy ra khi các mạch máu trong võng mạc phát triển bất thường. Tình trạng này thường gặp ở trẻ sinh trước tuần thứ 31 của thai kỳ và có cân nặng dưới 1,5 kg. Trẻ sinh càng non tháng và nhẹ cân thì nguy cơ mắc ROP càng cao. Bệnh thường ảnh hưởng đến cả hai mắt và là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm thị lực hoặc mù lòa vĩnh viễn ở trẻ nhỏ.

Các giai đoạn của ROP

ROP được chia thành 5 giai đoạn tiến triển như sau:

• Giai đoạn I: Mạch máu võng mạc phát triển bất thường mức độ nhẹ.
• Giai đoạn II: Mạch máu bất thường ở mức độ trung bình.
• Giai đoạn III: Mạch máu phát triển bất thường nghiêm trọng.
• Giai đoạn IV: Võng mạc bắt đầu bị bong một phần.
• Giai đoạn V: Võng mạc bị bong hoàn toàn, gây nguy cơ mù lòa cao.

Phân loại và hướng xử lý

Bệnh ROP ở trẻ sinh non được chia thành hai dạng chính:

• Dạng nhẹ: Chiếm khoảng 90% các trường hợp, có khả năng tự hồi phục mà không gây ảnh hưởng lâu dài đến thị lực. Tuy nhiên, trẻ vẫn cần được khám và theo dõi định kỳ để phòng ngừa các biến chứng muộn như bong võng mạc, cận thị, tăng nhãn áp hoặc lé.
• Dạng nặng: Cần được can thiệp và điều trị ngay, vì nếu chậm trễ có thể dẫn đến giảm thị lực nghiêm trọng hoặc mù lòa vĩnh viễn.

Do đó, việc theo dõi lâu dài tại các cơ sở chuyên khoa mắt nhi là vô cùng quan trọng nhằm phát hiện sớm và điều trị kịp thời, giúp bảo vệ thị lực cho trẻ sinh non.

Điều trị bệnh võng mạc ở trẻ sinh non

Bệnh võng mạc ở trẻ sinh non, nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời, có thể ngăn chặn tiến triển bong võng mạc, giúp bảo tồn thị lực cho trẻ. Đây là yếu tố rất quan trọng mà cha mẹ cần đặc biệt quan tâm.

Trước đây, phương pháp điều trị chủ yếu là laser quang đông vùng võng mạc vô mạch nhằm ngăn chặn sự phát triển bất thường của mạch máu. Tuy nhiên, ở những trẻ sinh quá non hoặc có cân nặng quá thấp, việc gây mê để điều trị bằng laser có thể khiến tình trạng toàn thân trở nên nặng hơn. Ngoài ra, với thể bệnh tiến triển nhanh (AP-ROP), phương pháp laser thường không đạt hiệu quả mong muốn.

Hiện nay, phương pháp tiêm thuốc chống tăng sinh mạch (như Avastin) trực tiếp vào mắt đã được áp dụng trong điều trị ROP nặng, mang lại hiệu quả cao hơn giúp ổn định võng mạc và cải thiện tiên lượng thị lực cho trẻ sinh non.

Tóm lại, việc khám mắt định kỳ cho trẻ sinh non có vai trò vô cùng quan trọng, đặc biệt trong những tuần và tháng đầu đời, giai đoạn này mắt phát triển mạnh mẽ nhất. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý về mắt sẽ giúp trẻ có thị lực khỏe mạnh và tương lai sáng rõ. Cha mẹ nên tuân thủ lịch khám mắt định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo sức khỏe thị giác cho con. Hãy xây dựng thói quen khám mắt thường xuyên, coi đó là một phần thiết yếu trong hành trình chăm sóc và bảo vệ đôi mắt của trẻ sinh non.