Trẻ ho khan không sốt: Nguyên nhân và cách chăm sóc hiệu quả

Vậy trẻ ho khan không sốt có đáng lo ngại không và cha mẹ nên xử lý như thế nào cho đúng cách?  Bài viết dưới đây sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ nguyên nhân, cách chăm sóc và thời điểm cần đưa trẻ đi khám khi bị ho khan không sốt.

Nguyên nhân khiến trẻ ho khan không sốt

Khi trẻ bị ho khan, cha mẹ nên chủ động tìm hiểu nguyên nhân để có hướng xử lý phù hợp. Việc tự ý mua thuốc điều trị ho cho trẻ mà không có chỉ định của bác sĩ có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro, bởi không phải tình trạng ho nào cũng đáp ứng tốt với thuốc ho. Ho khan đôi khi là biểu hiện của một bệnh lý tiềm ẩn, cần điều trị từ nguyên nhân gốc thay vì chỉ tập trung làm giảm triệu chứng.

Cảm lạnh thông thường

Các loại nhiễm trùng do virus hoặc vi khuẩn ở đường hô hấp có thể gây ho do kích ứng và viêm trong đường thở. Nguyên nhân phổ biến nhất là cảm lạnh thông thường, một nhiễm trùng ở đường hô hấp trên với các triệu chứng bao gồm hắt hơi, chảy nước mũi và ho. Rhinovirus là nguyên nhân phổ biến nhất gây cảm lạnh.

Cúm

Cúm là bệnh truyền nhiễm đường hô hấp, có thể nguy hiểm cho trẻ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi. Nguyên nhân gây ra cúm là virus cúm (influenza virus).

Các triệu chứng khác của cúm có thể bao gồm:

• Sốt;
• Ớn lạnh;
• Đau nhức cơ thể;
• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi;
• Mệt mỏi.

Cúm có thể gây biến chứng như viêm phổi, viêm phế quản, và các nhiễm trùng khác.

Viêm phổi

Trẻ có thể bị viêm phổi do virus, vi khuẩn hoặc nấm. Trên toàn cầu, viêm phổi là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi.

Triệu chứng bao gồm:

• Thở nhanh;
• Thở khò khè hoặc rít;
• Ho;
• Sốt;
• Đau ngực hoặc đau khi ho.

COVID-19

Virus SARS-CoV-2, một loại coronavirus, là nguyên nhân gây COVID-19. COVID-19 có triệu chứng ít nghiêm trọng hơn ở trẻ em. Triệu chứng của trẻ có thể giống như cảm lạnh hoặc cúm. Một số trẻ có thể bị viêm phổi, có hoặc không có triệu chứng rõ ràng.

Ho do COVID-19 thường là ho kéo dài, trẻ có thể ho liên tục hơn 1 giờ hoặc ho thành 3 cơn trở lên trong vòng 24 giờ.

Ho gà

Nếu cha mẹ nhận thấy trẻ thường ho khan kèm theo tiếng thở khò khè, giống âm thanh gà gáy khi hít vào, thì đây có thể là biểu hiện của bệnh ho gà. Bệnh này do vi khuẩn tấn công phổi và gây viêm nhiễm. Để giúp phòng bệnh ho gà hiệu quả ngay từ những tháng đầu đời cho bé, cha mẹ có thể đưa trẻ đến Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để tiêm vắc xin 6 trong 1. Đây là loại vắc xin giúp bảo vệ đồng thời khỏi ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, các bệnh do Hib và viêm gan B, thích hợp cho trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên.

Hen suyễn

Căn bệnh này khiến đường thở của trẻ bị sưng viêm khi tiếp xúc với các tác nhân kích thích (bụi, phấn hoa, bệnh tật, v.v.). Hen suyễn có thể dẫn đến viêm phổi và các triệu chứng như ho khan, khó thở, khò khè và tức ngực.

Trào ngược dạ dày thực quản

Tình trạng này xảy ra khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản, gây kích ứng đường thở. Hiện tượng này thường gặp ở trẻ ăn quá no trước khi đi ngủ, khiến thức ăn chưa được tiêu hóa hoàn toàn.

Viêm xoang

Viêm xoang là hiện tượng viêm niêm mạc ở các khoang xoang quanh mũi. Trẻ bị viêm xoang thường gặp tình trạng nghẹt mũi và ho nhiều do dịch nhầy từ xoang chảy xuống cổ họng. Bên cạnh đó, trẻ còn có thể bị đau vùng trán, má, đau họng và chảy nước mũi có màu vàng xanh, kèm theo mùi khó chịu.

Hít hoặc nuốt dị vật

Trẻ nhỏ thường hay cho đồ vật vào miệng hoặc mũi, như nút áo, hạt nhựa,... Nếu hít sâu, dị vật có thể mắc kẹt trong đường thở. Hoặc nếu nuốt phải, vật có thể bị kẹt trong thực quản. Ho có thể là phản xạ tự nhiên để đẩy dị vật ra ngoài. Bạn cũng có thể nghe thấy tiếng rít hoặc tiếng nghẹt thở.

Nếu bạn nghi ngờ trẻ đã hít hoặc nuốt dị vật, cần đưa trẻ đi cấp cứu ngay. Có thể cần nội soi phế quản để tìm và gắp dị vật ra. Sau khi lấy dị vật, cần theo dõi trẻ để phát hiện dấu hiệu nhiễm trùng hoặc kích ứng tiếp theo.

Dị ứng

Khi trẻ hít phải không khí chứa các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, lông thú nuôi hoặc bụi bẩn, trẻ có thể xuất hiện tình trạng ho cùng với các biểu hiện đi kèm như hắt hơi, ngứa mũi, chảy nước mắt hay ngứa họng.

Một số cách chăm sóc cho trẻ ho khan không sốt

Trẻ ho khan không sốt cần được chăm sóc phù hợp để giảm triệu chứng và giúp bé dễ chịu hơn. Dưới đây là một số cách cha mẹ có thể áp dụng để chăm sóc trẻ trong trường hợp này:

Dùng nước muối sinh lý để vệ sinh mũi

Mẹ có thể sử dụng nước muối sinh lý 0,9% và nhỏ 5 - 10 giọt vào mũi bé để vệ sinh và làm sạch khoang mũi. Thao tác này sẽ giúp bé thông thoáng đường thở, hỗ trợ giấc ngủ sâu và dễ chịu hơn.

Không cho trẻ ăn uống gần giờ đi ngủ

Nếu trẻ ăn quá sát giờ đi ngủ, thức ăn có thể chưa kịp tiêu hóa hết. Khi nằm, phần trên của dạ dày dễ bị đẩy dịch vị lên thực quản, gây ra tình trạng trào ngược và khiến trẻ ho hoặc nôn trớ. Vì vậy, mẹ nên cho trẻ ăn trước giờ ngủ từ 2 - 3 tiếng để thức ăn được tiêu hóa kịp thời.

Dùng thuốc trị ho như siro

Một số loại siro trị ho và viêm họng có thành phần từ thảo dược tự nhiên được xem là an toàn đối với trẻ nhỏ. Những sản phẩm này giúp long đờm, giảm ho và thường có vị ngọt, giúp trẻ dễ uống hơn. Vì vậy, mẹ có thể lựa chọn siro trị ho phù hợp để giúp trẻ giảm bớt các cơn ho khó chịu.

Chế độ chăm sóc khi trẻ bị ho

Mẹ nên khuyến khích trẻ uống đủ nước mỗi ngày, có thể là nước sôi để nguội, nước ép hoa quả hoặc nước mật ong gừng ấm để làm loãng đờm, giảm ho và giữ ấm cổ họng. Đồng thời, mẹ nên bổ sung cho bé các thực phẩm giàu vitamin để tăng cường sức khỏe. Khi ngủ, hãy kê cao gối cho bé và sử dụng máy tạo ẩm trong những ngày thời tiết khô để giúp bé dễ thở hơn. Ngoài ra, mẹ cần giữ không gian phòng ngủ của trẻ luôn sạch sẽ, thoáng mát.

Trẻ ho khan không sốt cần gặp bác sĩ khi nào?

Khi trẻ bị ho không sốt nhưng có những biểu hiện bất thường dưới đây, ba mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám và xử trí kịp thời:

• Trẻ bị nôn ói liên tục, khó nuốt thức ăn, hoặc có cảm giác như có vật gì đó mắc ở cổ khiến trẻ khó chịu.
• Cơ thể trẻ chuyển sang màu tím tái ở môi, đầu ngón tay hoặc toàn thân, đây là dấu hiệu trẻ thiếu oxy nghiêm trọng.
• Trẻ có dấu hiệu mệt mỏi bất thường, giọng nói yếu ớt, thều thào, hoặc không đáp ứng tốt khi gọi hỏi.
• Trẻ có triệu chứng khó thở rõ rệt kèm theo đau tức ngực từng cơn, có thể kèm theo thở nhanh hoặc thở rít.

Trong những trường hợp này, việc đưa trẻ đến bệnh viện càng sớm càng tốt sẽ giúp tránh các biến chứng nguy hiểm.

Trẻ ho khan không sốt thường là tình trạng phổ biến nhưng không nên chủ quan. Việc hiểu rõ nguyên nhân và theo dõi kỹ lưỡng sẽ giúp cha mẹ có cách chăm sóc đúng, tránh những biến chứng không mong muốn. Khi ho kéo dài hoặc có dấu hiệu bất thường, nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời, đảm bảo sức khỏe và sự phát triển toàn diện cho con.