Nguyên nhân khiến bạn bị chảy nước mũi liên tục

Thực tế, nhiều người chỉ đơn thuần nghĩ rằng chảy nước mũi là do cảm lạnh thông thường, nhưng nguyên nhân thực sự lại có thể do dị ứng theo mùa, thay đổi thời tiết, viêm xoang mạn tính hay thậm chí là do môi trường sống ô nhiễm. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây chảy nước mũi liên tục không chỉ giúp bạn xử lý kịp thời, mà còn phòng tránh tình trạng tái phát hiệu quả.

Nguyên nhân chảy nước mũi thường gặp và cơ chế gây bệnh

Chảy nước mũi là tình trạng dịch nhầy từ niêm mạc mũi tiết ra quá mức, thường là phản ứng tự nhiên của cơ thể để loại bỏ các tác nhân kích thích như virus, vi khuẩn, chất gây dị ứng hoặc các yếu tố môi trường. Dịch nhầy giúp bảo vệ đường hô hấp bằng cách giữ lại bụi, vi khuẩn và các hạt nhỏ trước khi chúng xâm nhập sâu hơn vào cơ thể. Tuy nhiên, khi tiết dịch quá nhiều, triệu chứng chảy nước mũi gây khó chịu và cần được kiểm soát.

• Cảm lạnh, cảm cúm: Virus như rhinovirus hoặc influenza gây viêm niêm mạc mũi, kích thích tiết dịch nhầy. Đây là một trong những nguyên nhân chảy nước mũi phổ biến nhất, thường kèm theo hắt hơi, đau họng hoặc sốt nhẹ.
• Dị ứng: Phấn hoa, bụi mịn, lông động vật hoặc nấm mốc kích thích hệ miễn dịch, gây tiết dịch mũi trong suốt. Dị ứng thường xuất hiện theo mùa (như mùa xuân) hoặc khi tiếp xúc với tác nhân cụ thể.
• Thay đổi thời tiết: Nhiệt độ hoặc độ ẩm thay đổi đột ngột làm niêm mạc mũi phản ứng, dẫn đến chảy nước mũi, đặc biệt trong mùa lạnh hoặc mùa mưa.
• Viêm xoang, viêm mũi dị ứng: Viêm xoang cấp hoặc mạn tính làm dịch mũi đặc lại, gây nghẹt mũi và chảy nước mũi kéo dài.
• Chấn thương hoặc dị vật trong mũi: Va chạm mũi hoặc dị vật (thường gặp ở trẻ em) có thể gây kích ứng, dẫn đến chảy nước mũi, đôi khi kèm máu.
• Do dùng thuốc: Thuốc giãn mạch, thuốc huyết áp hoặc lạm dụng thuốc xịt mũi giảm sung huyết (như oxymetazoline) quá 5 – 7 ngày có thể gây viêm mũi do thuốc, làm nặng thêm triệu chứng.
• Các bệnh lý tự miễn: Như viêm mũi teo hoặc u vòm mũi họng cũng có thể là nguyên nhân chảy nước mũi, đặc biệt nếu triệu chứng kéo dài hoặc chỉ ở một bên mũi.

Khi nào chảy nước mũi là dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng?

Chảy nước mũi thường tự hết trong vài ngày, nhưng một số trường hợp có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng, đòi hỏi thăm khám kịp thời:

• Nước mũi có màu xanh/vàng đặc kéo dài >10 ngày: Gợi ý viêm xoang mạn tính hoặc nhiễm trùng vi khuẩn, thường kèm đau vùng xoang (trán, má) hoặc đau đầu.
• Kèm sốt cao, đau đầu, đau xoang: Có thể là dấu hiệu của viêm xoang cấp, viêm họng liên cầu khuẩn hoặc viêm tai giữa, cần điều trị kháng sinh theo chỉ định bác sĩ.
• Chảy dịch mũi kèm máu hoặc có mùi hôi: Có thể do polyp mũi, u lành/ác tính (như u vòm mũi họng) hoặc dị vật trong mũi. Nội soi mũi là cần thiết để chẩn đoán.

Nếu triệu chứng chảy nước mũi kéo dài trên 10 ngày, tái phát thường xuyên hoặc kèm các triệu chứng bất thường, bạn nên đi khám chuyên khoa Tai Mũi Họng để được nội soi và đánh giá chính xác.

Yếu tố nguy cơ làm gia tăng tình trạng chảy nước mũi

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ chảy nước mũi, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch yếu hoặc sống trong môi trường ô nhiễm:

Thời tiết thay đổi đột ngột: Chuyển từ nóng sang lạnh hoặc độ ẩm cao làm niêm mạc mũi nhạy cảm hơn, dễ tiết dịch.
Không khí ô nhiễm, bụi mịn (PM2.5): Ô nhiễm không khí đô thị, đặc biệt ở các thành phố lớn Việt Nam, làm gia tăng tỷ lệ viêm mũi dị ứng và chảy nước mũi.

Sức đề kháng suy giảm: Thiếu ngủ, căng thẳng hoặc thiếu hụt dinh dưỡng (như vitamin C, D) làm cơ thể dễ mắc cảm lạnh hoặc dị ứng.

Làm việc trong môi trường điều hòa quá lâu: Không khí khô từ máy lạnh làm mất độ ẩm niêm mạc mũi, gây kích ứng.
Thói quen hút thuốc lá hoặc tiếp xúc khói thuốc: Khói thuốc kích thích niêm mạc mũi, làm tăng tiết dịch và nguy cơ viêm mũi.

Cách phân biệt nguyên nhân chảy nước mũi qua dịch mũi

Tính chất dịch mũi có thể giúp xác định nguyên nhân chảy nước mũi và hướng xử lý phù hợp:

• Nước mũi trong, loãng: Thường do cảm lạnh, cảm cúm hoặc dị ứng (phấn hoa, lông thú). Dịch trong suốt, chảy liên tục, kèm hắt hơi hoặc ngứa mũi.
• Nước mũi vàng/xanh, đặc: Gợi ý nhiễm trùng vi khuẩn, như viêm xoang hoặc viêm mũi mạn tính. Dịch có thể có mùi hôi, kèm đau vùng xoang.
• Nước mũi kèm máu: Có thể do chấn thương (ngoáy mũi mạnh), polyp mũi, hoặc các bệnh lý nghiêm trọng như u vòm mũi họng. Nếu máu xuất hiện thường xuyên, cần nội soi kiểm tra.
• Nước mũi chỉ chảy một bên: Gợi ý dị vật trong mũi, lệch vách ngăn hoặc khối u. Trường hợp này cần thăm khám ngay để loại trừ bệnh lý nghiêm trọng.
• Nước mũi trong, loãng giống như nước lã, chảy liên tục khi hắt hơi hoặc tiếp xúc phấn hoa; trong khi nước mũi vàng/xanh đặc, dính như keo, thường kèm cảm giác nặng mặt.

Làm sao để phòng tránh tình trạng chảy nước mũi tái phát?

Để giảm nguy cơ tái phát chảy nước mũi, bạn nên áp dụng các biện pháp sau:

• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt là vùng mũi họng trong thời tiết lạnh hoặc giao mùa. Đeo khăn quàng cổ hoặc khẩu trang khi ra ngoài.
• Đeo khẩu trang: Giúp tránh bụi, khí lạnh và các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, lông thú.
• Tăng cường sức đề kháng: Ăn uống đủ chất, bổ sung vitamin C (cam, ổi), vitamin D (cá, trứng) và kẽm (hạt, hải sản).
• Ngủ đủ 7 – 8 giờ/ngày và tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga.
• Rửa mũi bằng nước muối sinh lý: Nhỏ nước muối sinh lý 0.9% 1–2 lần/ngày để làm sạch mũi, đặc biệt sau khi tiếp xúc môi trường ô nhiễm.
• Hạn chế lạm dụng thuốc xịt mũi: Sử dụng thuốc giảm sung huyết (như oxymetazoline) quá 5–7 ngày có thể gây viêm mũi do thuốc, làm nặng thêm triệu chứng.
• Biện pháp dân gian hỗ trợ: Xông hơi với lá sả, lá bạc hà hoặc uống trà gừng ấm có thể làm dịu niêm mạc mũi, nhưng chỉ là biện pháp hỗ trợ và cần tham khảo bác sĩ.
• Sử dụng máy lọc không khí, giữ nhà cửa sạch sẽ, tránh nấm mốc và bụi.

Chảy nước mũi không chỉ là triệu chứng thoáng qua mà còn có thể là dấu hiệu của những bệnh lý nếu không được theo dõi và xử lý đúng cách. Việc hiểu rõ các nguyên nhân chảy nước mũi sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc bản thân, ngăn ngừa biến chứng và giữ gìn sức khỏe hô hấp. Nếu tình trạng này kéo dài trên 10 ngày hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường như sốt cao, đau đầu hoặc dịch mũi có máu, bạn nên đi khám bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.