Trẻ bị đau đầu do nguyên nhân nào? Cha mẹ nên làm gì?

Đau đầu ở trẻ em có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những vấn đề đơn giản như căng thẳng, mệt mỏi đến các bệnh lý tiềm ẩn. Việc trang bị kiến thức về cách xử lý và nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm là vô cùng quan trọng đối với các bậc phụ huynh.

Hiện tượng đau đầu ở trẻ em là gì?

Đau đầu là tình trạng đau nhức hoặc khó chịu ở khu vực đầu hoặc mặt. Cơn đau có thể xuất hiện đột ngột hoặc kéo dài, có thể chỉ ở một phần hoặc lan rộng toàn bộ vùng đầu, mặt. Hiện tượng này có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào, ngay cả ở trẻ sơ sinh. Theo số liệu thống kê, có khoảng 25% trẻ nhỏ và 75% thanh thiếu niên gặp phải tình trạng đau đầu. Đau nửa đầu là một trong những bệnh phổ biến nhất ở trẻ, đặc biệt là ở trẻ trong độ tuổi đến trường và thanh thiếu niên.

Các dạng đau đầu thường gặp ở trẻ nhỏ

Đau đầu ở trẻ có thể chia thành 2 nhóm chính:

Đau đầu cấp tính

Nguyên nhân gây ra cơn đau đầu cấp tính chủ yếu là do ảnh hưởng của thời tiết hoặc các yếu tố môi trường khiến trẻ mắc các bệnh nhiễm trùng cấp tính. Một số bệnh phổ biến có thể gây đau đầu như viêm họng, viêm amidan cấp tính, viêm xoang, sốt xuất huyết, viêm não, và viêm màng não.

Đau đầu tái phát

Khi trẻ bị đau đầu thường xuyên và cơn đau lặp lại nhiều lần, đây có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng. Đặc biệt khi trẻ có các triệu chứng đau nửa đầu, đau do căng cơ, căng thẳng hay thiếu máu não,… thì bố mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để kiểm tra càng sớm càng tốt.

Nguyên nhân gây đau đầu ở trẻ em

Cơn đau đầu ở trẻ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Một số yếu tố phổ biến gây đau đầu ở trẻ bao gồm:

Bệnh lý và nhiễm trùng

Các bệnh lý thông thường như cảm lạnh, cúm, hay nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng tai và xoang, thường là nguyên nhân gây ra đau đầu ở trẻ.

Bên cạnh đó, những bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng hơn như viêm não, viêm màng não cũng có thể khiến trẻ xuất hiện triệu chứng đau đầu. Tuy nhiên, khi đó, cơn đau đầu sẽ kèm theo những triệu chứng nghiêm trọng khác như sốt cao, cứng gáy, nôn mửa và rối loạn nhận thức.

Chấn thương đầu

Trẻ em thường chơi đùa và dễ gặp phải các chấn thương do té ngã, gây ra các vết thương, sưng, bầm tím ở vùng đầu, dẫn đến đau đầu. Vì vậy, khi trẻ gặp phải chấn thương đầu, đặc biệt là các va đập mạnh, bố mẹ cần đưa trẻ đi khám ngay tại bệnh viện để kiểm tra. Nếu cơn đau đầu tiếp tục nặng thêm, cần liên hệ với bác sĩ để được hỗ trợ.

Vấn đề về mắt

Các vấn đề về mắt như cận thị, loạn thị hay viễn thị nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ khiến mắt phải làm việc quá sức, gây ra đau đầu. Ngoài ra, các bệnh lý về mắt như viêm kết mạc, viêm tuyến lệ… cũng có thể dẫn đến tình trạng đau đầu ở trẻ.

Yếu tố tâm lý

Sự căng thẳng, lo lắng trong học tập hoặc các mối quan hệ với bạn bè, giáo viên hay phụ huynh cũng có thể là nguyên nhân gây đau đầu cho trẻ. Trẻ em cũng có thể bị đau đầu do cảm giác trầm cảm, cô đơn hoặc buồn bã.

Di truyền

Theo các chuyên gia, chứng đau đầu, đặc biệt là đau nửa đầu, có thể di truyền trong gia đình. Điều này có nghĩa là nếu trong gia đình có người mắc chứng đau đầu, trẻ sẽ có nguy cơ cao gặp phải vấn đề tương tự. Thống kê cho thấy khoảng 60% trẻ bị đau nửa đầu có ít nhất một thành viên trong gia đình mắc phải bệnh này.

Vấn đề liên quan đến não

Trong một số trường hợp hiếm gặp, các vấn đề liên quan đến não bộ như khối u, áp xe hay xuất huyết não có thể gây ra đau đầu mãn tính, với cơn đau ngày càng trở nên dữ dội. Những trường hợp này thường kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng như suy giảm thị lực, chóng mặt, khó phối hợp các chi hoặc co giật.

Thực phẩm và đồ uống

Một số loại thực phẩm và đồ uống có thể kích thích não bộ, như cà phê, socola, trà… cũng có thể là nguyên nhân gây đau đầu ở trẻ. Ngoài ra, các thực phẩm chứa chất bảo quản, đặc biệt là nitrat (thường có trong các loại thịt chế biến sẵn như xúc xích, thịt xông khói…), cũng có thể gây đau đầu cho trẻ.

Triệu chứng đau đầu ở trẻ em

Trẻ bị đau đầu có thể kèm theo nhiều triệu chứng khác nhau, và cường độ, thời gian, cũng như mức độ ảnh hưởng của cơn đau có thể thay đổi tùy theo nguyên nhân và tình trạng sức khỏe của trẻ.

Triệu chứng thường gặp ở trẻ bị đau nửa đầu:

• Cơn đau có thể xuất hiện đột ngột hoặc kéo dài.

• Cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn khi trẻ vận động.

• Trẻ cảm thấy buồn nôn.

• Trẻ nôn mửa.

• Đau bụng.

• Nhạy cảm với ánh sáng và tiếng ồn.

• Trẻ hay khóc, lắc lư qua lại (đặc biệt ở trẻ sơ sinh).

Triệu chứng thường gặp ở trẻ đau đầu do căng thẳng:

• Cảm giác căng thẳng, đau nhức các cơ vùng đầu và cổ.

• Đau từ nhẹ đến trung bình.

• Cơn đau kéo dài từ 30 phút đến vài ngày.

• Trẻ có xu hướng ngủ nhiều hơn.

• Cơn đau không trở nên tồi tệ hơn khi vận động và không kèm theo buồn nôn hoặc nôn.

Triệu chứng khi trẻ bị đau đầu theo cụm:

• Thường gặp ở trẻ dưới 10 tuổi.

• Cơn đau xuất hiện theo cụm, từ 5 cơn trở lên, có xu hướng tăng dần (từ 1 cơn mỗi ngày đến 8 cơn trong một ngày).

• Cảm giác đau nhói, giống như dao đâm, ở một bên đầu, thường kéo dài dưới 3 giờ.

• Các biểu hiện kèm theo cơn đau gồm: Chảy nước mắt, nghẹt mũi, chảy nước mũi, cảm giác bồn chồn và kích động.

Nên làm gì khi trẻ bị đau đầu?

Ngoài việc tuân thủ chỉ định của bác sĩ, việc chăm sóc và hỗ trợ trẻ đúng cách sẽ giúp trẻ hồi phục nhanh chóng và nâng cao hiệu quả điều trị. Dưới đây là một số biện pháp giúp giảm bớt cơn đau đầu của trẻ mà phụ huynh có thể tham khảo:

Trẻ bị đau đầu nên dùng thuốc gì?

Một số loại thuốc có tác dụng giảm đau đầu cho trẻ là acetaminophen và ibuprofen, đây là các thuốc hạ sốt và giảm đau thường được chỉ định. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cho trẻ, cha mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho trẻ dùng thuốc và thực hiện đúng theo hướng dẫn. Cần lưu ý, không sử dụng aspirin cho trẻ vì thuốc này có thể gây hội chứng Reye, rất nguy hiểm cho trẻ.

Đối với trẻ trên 6 tuổi bị đau nửa đầu, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng triptans để giảm cơn đau. Ngoài ra, bác sĩ có thể kê thêm một số loại thuốc hỗ trợ giảm các triệu chứng khác như thuốc chống buồn nôn.

Trẻ bị đau đầu nên ăn gì?

Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ và khoa học là yếu tố quan trọng giúp giảm bớt cơn đau đầu và duy trì sức khỏe cho trẻ. Các vitamin và khoáng chất cần thiết cho trẻ bao gồm:

• Vitamin B2 giúp giảm cường độ và tần suất cơn đau.

• Magie có tác dụng giảm nhẹ và ngăn ngừa đau nửa đầu, đặc biệt ở lứa tuổi thanh thiếu niên.

• Coenzyme Q10 cũng giúp làm giảm các triệu chứng đau đầu tương tự như magie.

Massage

Massage là một phương pháp hiệu quả giúp giảm đau do căng cơ ở đầu và giúp trẻ thư giãn. Để đạt hiệu quả tốt, các động tác massage nên được thực hiện bởi các chuyên gia có kinh nghiệm.

Kiểm soát căng thẳng

Nếu cơn đau đầu của trẻ là do căng thẳng, cha mẹ cần tìm ra nguyên nhân khiến trẻ bị stress và giúp trẻ giải tỏa nó. Nếu việc xác định nguyên nhân khó khăn, bác sĩ có thể sử dụng các thiết bị cảm biến để theo dõi các phản ứng của cơ thể khi đau đầu. Việc điều chỉnh thời gian học tập và nghỉ ngơi hợp lý, tạo môi trường yên tĩnh và thoáng đãng cũng rất quan trọng.

Theo dõi các triệu chứng

Phụ huynh cần chỉ cho trẻ uống thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu có các triệu chứng đi kèm như nôn, sốt hay chảy nước mũi, cần báo cho bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Tiêm phòng vắc xin phế cầu

Trẻ bị đau đầu không chỉ đơn thuần do mệt mỏi hay căng thẳng mà đôi khi còn là dấu hiệu cảnh báo những bệnh lý nguy hiểm, trong đó có thể liên quan đến nhiễm khuẩn do phế cầu – tác nhân gây viêm màng não, viêm tai giữa, viêm phổi và nhiều biến chứng nghiêm trọng khác.

Để bảo vệ trẻ khỏi các bệnh lý nguy hiểm do phế cầu khuẩn, cha mẹ nên chủ động cho trẻ tiêm vắc xin phế cầu càng sớm càng tốt. Hiện nay, các loại vắc xin như Synflorix (dành cho trẻ từ 6 tuần tuổi) và Prevenar 13 (dành cho trẻ từ 6 tuần tuổi trở lên và cả người lớn) là những lựa chọn hiệu quả, an toàn, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo sử dụng rộng rãi. Tiêm phòng đúng lịch giúp tăng cường miễn dịch và phòng ngừa hiệu quả nhiều biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.

Hiện nay, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đang cung cấp đầy đủ các loại vắc xin phế cầu chất lượng cao với mức giá hợp lý. Cụ thể, vắc xin Synflorix (PCV10) có giá 1.024.000 VNĐ/mũi, Prevenar 13 (PCV13) có giá 1.280.000 VNĐ/mũi, và Pneumovax 23 (PPV23) có giá 1.440.000 VNĐ/mũi. Giá vắc xin có thể thay đổi tùy thời điểm và địa điểm tiêm, vì vậy quý phụ huynh nên liên hệ trước để được tư vấn và cập nhật thông tin chính xác.

Tóm lại, tình trạng trẻ bị đau đầu không phải là triệu chứng hiếm gặp, nhưng nếu không được xử lý kịp thời, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Cha mẹ cần chú ý đến các dấu hiệu bất thường và không ngần ngại đưa trẻ đi khám bác sĩ khi cần thiết. Bên cạnh đó, việc duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, giúp trẻ thư giãn và kiểm soát căng thẳng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa và giảm thiểu các cơn đau đầu. Đảm bảo sức khỏe của trẻ ngay từ những dấu hiệu đầu tiên là bước quan trọng để bảo vệ sự phát triển toàn diện của trẻ.