Tìm hiểu quai bị lây qua đường nào và cách phòng tránh?

Quai bị là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do virus gây ra, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được phòng ngừa đúng cách. Một trong những câu hỏi thường gặp là quai bị lây qua đường nào và làm thế nào để hạn chế nguy cơ nhiễm bệnh. Cùng tìm hiểu trong bài viết sau.

Tổng quan về bệnh quai bị

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm do virus quai bị gây ra, thường ảnh hưởng đến tuyến nước bọt, đặc biệt là tuyến mang tai. Bệnh chủ yếu lây truyền qua đường hô hấp và có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.

Quai bị có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất ở trẻ em từ 5 - 14 tuổi và những người chưa có miễn dịch. Khi mắc quai bị, người bệnh thường có các triệu chứng như sưng đau tuyến nước bọt, sốt, mệt mỏi và đau đầu.

Mặc dù phần lớn các trường hợp quai bị có thể tự khỏi, nhưng bệnh vẫn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nguy hiểm như viêm tinh hoàn ở nam giới, viêm buồng trứng ở nữ giới, viêm màng não hoặc giảm thính lực. Vì vậy, việc hiểu rõ về quai bị và các con đường lây nhiễm là rất quan trọng để phòng tránh bệnh hiệu quả.

Quai bị lây qua đường nào?

Quai bị là bệnh truyền nhiễm do virus Paramyxovirus gây ra, lây lan chủ yếu qua đường hô hấp và tiếp xúc trực tiếp. Bệnh có thể lây nhiễm từ người sang người ngay cả trước khi xuất hiện triệu chứng, khiến việc kiểm soát dịch bệnh trở nên khó khăn. Dưới đây là những con đường lây truyền chính của quai bị:

Lây qua giọt bắn đường hô hấp

Đây là con đường lây nhiễm phổ biến nhất của bệnh quai bị. Khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc thậm chí chỉ thở mạnh, các giọt nhỏ chứa virus có thể phát tán vào không khí. Những người xung quanh nếu hít phải các giọt bắn này có nguy cơ cao nhiễm bệnh. Đặc biệt, trong không gian kín như trường học, văn phòng, nhà trẻ, bệnh có thể lây lan nhanh chóng và tạo thành dịch.

Lây qua tiếp xúc trực tiếp với người bệnh

Virus quai bị tồn tại trong nước bọt, dịch tiết mũi họng, vì vậy tiếp xúc gần với người bệnh sẽ làm tăng nguy cơ lây nhiễm. Những hành động như hôn, ôm hoặc thậm chí bắt tay mà không rửa tay sau đó cũng có thể dẫn đến lây lan virus. Trẻ em thường là đối tượng dễ bị nhiễm bệnh do thói quen sinh hoạt chung và tiếp xúc gần với bạn bè.

Lây qua bề mặt vật dụng nhiễm virus

Virus quai bị có thể tồn tại trên bề mặt đồ vật trong thời gian ngắn. Nếu chạm vào các bề mặt này rồi đưa tay lên mắt, mũi, miệng mà chưa rửa tay, nguy cơ lây nhiễm có thể xảy ra, mặc dù thấp hơn so với đường giọt bắn hô hấp. Đây là một trong những lý do quan trọng khiến việc vệ sinh cá nhân, đặc biệt là rửa tay thường xuyên, trở thành biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Việc hiểu rõ quai bị lây qua đường nào giúp chúng ta có ý thức phòng tránh bệnh tốt hơn. Tiêm vắc xin phòng quai bị, kết hợp với giữ gìn vệ sinh cá nhân và hạn chế tiếp xúc gần với người bệnh, là những biện pháp quan trọng giúp giảm nguy cơ lây lan và bùng phát dịch trong cộng đồng.

Thời gian lây nhiễm và mức độ nguy hiểm của bệnh

Thời gian lây nhiễm của bệnh quai bị

Quai bị là bệnh truyền nhiễm do virus Paramyxovirus gây ra và có thể lây lan trong một khoảng thời gian nhất định:

• Giai đoạn ủ bệnh: Thường kéo dài từ 16 - 18 ngày (có thể dao động từ 12 - 25 ngày), trong thời gian này người bệnh chưa có triệu chứng nhưng vẫn có khả năng lây nhiễm.
• Giai đoạn lây nhiễm mạnh nhất: Virus quai bị lây mạnh nhất từ 2 ngày trước khi sưng tuyến nước bọt đến khoảng 5 ngày sau đó. Một số trường hợp có thể lây nhiễm đến 9 ngày.
• Giai đoạn giảm nguy cơ lây nhiễm: Sau khoảng 10 ngày từ khi triệu chứng bắt đầu, nguy cơ lây lan dần giảm khi hệ miễn dịch kiểm soát được virus.

Mức độ nguy hiểm của bệnh quai bị

Dù là bệnh lành tính với nhiều người, quai bị vẫn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách.

Biến chứng phổ biến:

• Viêm tinh hoàn ở nam giới sau tuổi dậy thì, có thể gây teo tinh hoàn và vô sinh.
• Viêm buồng trứng ở nữ giới, tuy ít phổ biến hơn nhưng vẫn có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
• Viêm màng não do virus, gây đau đầu dữ dội, buồn nôn, sốt cao, nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.

Cách phòng tránh lây nhiễm bệnh quai bị

Quai bị là bệnh truyền nhiễm dễ lây lan, nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh bằng các biện pháp phù hợp. Dưới đây là những cách hiệu quả để ngăn chặn sự lây lan của virus quai bị trong cộng đồng.

Tiêm vắc xin phòng quai bị

Tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa quai bị. Vắc xin sởi - quai bị - rubella giúp cơ thể tạo miễn dịch chống lại virus quai bị, giảm nguy cơ mắc bệnh cũng như hạn chế biến chứng nghiêm trọng nếu nhiễm bệnh. Lịch tiêm chủng khuyến cáo bao gồm hai liều: Liều đầu tiên vào khoảng 12 - 15 tháng tuổi và liều thứ hai từ 4 - 6 tuổi. Người lớn chưa có miễn dịch cũng nên tiêm để bảo vệ sức khỏe.

Hiện Tiêm chủng Long Châu có cung cấp đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh quai bị, bạn có thể liên hệ để được tư vấn chi tiết.

Đeo khẩu trang và giữ khoảng cách với người bệnh

Do virus quai bị lây qua giọt bắn đường hô hấp, việc đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người bệnh hoặc ở nơi đông người giúp hạn chế nguy cơ lây nhiễm. Ngoài ra, nên duy trì khoảng cách an toàn ít nhất 1 - 2m với người có dấu hiệu mắc bệnh để giảm nguy cơ tiếp xúc với virus.

Vệ sinh cá nhân và khử trùng bề mặt tiếp xúc

• Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn để loại bỏ virus có thể bám trên tay.
• Tránh chạm tay vào mắt, mũi, miệng khi chưa rửa sạch tay.
• Khử trùng các vật dụng và bề mặt thường xuyên tiếp xúc như tay nắm cửa, bàn ghế, đồ chơi, điện thoại, điều khiển tivi để hạn chế sự lây lan của virus.

Tăng cường hệ miễn dịch

Một hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp cơ thể chống lại virus quai bị hiệu quả hơn. Để làm được điều này, cần:

• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung vitamin và khoáng chất cần thiết.
• Uống nhiều nước, đặc biệt là nước ấm để giúp cổ họng luôn sạch khuẩn.
• Ngủ đủ giấc, tập thể dục đều đặn để nâng cao sức đề kháng.

Việc thực hiện đồng bộ các biện pháp trên không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn góp phần ngăn chặn dịch quai bị lây lan trong cộng đồng.

Hiểu rõ quai bị lây qua đường nào là điều quan trọng để mỗi người có thể chủ động phòng tránh và bảo vệ sức khỏe bản thân cũng như cộng đồng. Vì virus quai bị chủ yếu lây qua đường hô hấp và tiếp xúc gần, việc giữ gìn vệ sinh cá nhân, hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh và tiêm phòng vắc xin đầy đủ là những biện pháp hiệu quả nhất. Chủ động phòng ngừa sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm và ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm của bệnh quai bị.