Thuỷ đậu bội nhiễm là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và các phương pháp điều trị

Biến chứng phổ biến nhất của bệnh thủy đậu là thuỷ đậu bội nhiễm, đây là tình trạng nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn Staphylococcus aureus hoặc Streptococcus pyogenes gây ra. Nhiễm trùng thứ phát xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua vùng da bị tổn thương do nhiễm trùng ban đầu.

Tình trạng này có thể dẫn đến các nhiễm trùng thứ phát như:

• Viêm mô tế bào;
• Viêm quầng;
• Viêm nang lông có mủ;
• Bệnh chốc;
• Viêm hạch bạch huyết.

Các nhiễm trùng này chủ yếu là nhiễm trùng ngoài da và có thể điều trị dễ dàng bằng kháng sinh. Tuy nhiên, vẫn tồn tại nguy cơ vi khuẩn xâm nhập vào máu, dẫn đến nguy cơ mắc viêm phổi do vi khuẩn, cũng như các nhiễm trùng nguy hiểm khác như viêm màng não và nhiễm trùng huyết (sepsis).

Những dấu hiệu và triệu chứng của thuỷ đậu bội nhiễm

Dưới đây là những dấu hiệu và triệu chứng thường gặp của thủy đậu bội nhiễm:

Dấu hiệu ngoài da:

• Mụn nước vỡ ra, rỉ dịch mủ.
• Vết ban trở nên đỏ, nóng, sưng, đau.
• Vết ban có mùi hôi bất thường.
• Các tổn thương không khô lại mà ngày càng lan rộng.
• Xuất hiện vết loét, đóng vảy vàng hoặc có mủ.

Triệu chứng toàn thân:

• Sốt cao kéo dài > 3 ngày hoặc sốt quay lại sau giai đoạn ban đầu – dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân.
• Ớn lạnh, mệt mỏi, chán ăn.
• Sưng đau hạch (đặc biệt vùng cổ, nách).
• Đau đầu, đau cơ toàn thân hoặc đau bụng nhiều hơn bình thường.
• Khó thở, ho kéo dài.
• Thở nhanh, mạch nhanh hoặc da xanh xao, lạnh.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Thủy đậu là một bệnh dễ nhận biết mà bác sĩ có thể chẩn đoán qua thăm khám thông thường. Và giống như hầu hết các bệnh do virus gây ra, thủy đậu thường sẽ tự khỏi mà không cần điều trị đặc hiệu. Tuy nhiên, nếu bạn có các dấu hiệu thuỷ đậu bội nhiễm hoặc các biến chứng khác, hãy đến gặp bác sĩ ngay.

Virus Varicella zoster là tác nhân gây ra bệnh thủy đậu. Đây là một loại virus cực kỳ dễ lây lan, thuộc họ herpesvirus – nhóm virus cũng bao gồm herpes simplex type 1 và 2, virus Epstein-Barr cùng một số loại khác. Có hơn 100 loại virus thuộc họ herpesvirus, và chúng chủ yếu ảnh hưởng đến da, niêm mạc, hệ thần kinh và các mô trong cơ thể.

Nguyên nhân dẫn đến thủy đậu bội nhiễm chủ yếu xuất phát từ việc các mụn nước do thủy đậu gây ra bị vỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập. Trong đó, hành vi gãi nhiều do ngứa là yếu tố thường gặp khiến da bị trầy xước, từ đó vi khuẩn có thể dễ dàng tấn công vào lớp da bị tổn thương.

Ngoài ra, việc vệ sinh da không đúng cách, như không giữ sạch vùng da tổn thương, mặc quần áo không thoáng mát, hoặc tiếp xúc với môi trường bẩn cũng làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Những người có hệ miễn dịch suy yếu, chẳng hạn như trẻ nhỏ, người già, người mắc bệnh mạn tính hoặc đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch, cũng dễ bị bội nhiễm hơn. Thêm vào đó, nếu người bệnh tự ý bôi thuốc không phù hợp, đặc biệt là các loại thuốc có chứa corticoid hoặc các chế phẩm không rõ nguồn gốc, có thể làm cho tình trạng da nghiêm trọng hơn và gia tăng nguy cơ biến chứng.

Những ai có nguy cơ mắc phải thuỷ đậu bội nhiễm?

Đối với những người có sức khỏe tốt, thủy đậu hiếm khi gây ra các vấn đề nghiêm trọng. Tuy nhiên, mỗi năm có khoảng 14.000 người tại Hoa Kỳ phải nhập viện do các biến chứng của thủy đậu, và khoảng 100 trường hợp trong số đó có thể tử vong vì căn bệnh này.

Các biến chứng của thủy đậu có thể bao gồm thuỷ đậu bội nhiễm, rối loạn thần kinh, viêm phổi và bệnh zona.

Khoảng một phần ba người lớn mắc thủy đậu có nguy cơ gặp biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là người từ 65 tuổi trở lên và những người có hệ miễn dịch suy yếu.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải thuỷ đậu bội nhiễm

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải thủy đậu bội nhiễm bao gồm:

• Gãi làm vỡ mụn nước: Tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập gây nhiễm trùng.
• Vệ sinh kém: Da không được làm sạch thường xuyên dễ bị vi khuẩn tấn công.
• Sức đề kháng yếu: Người có hệ miễn dịch suy giảm dễ mắc biến chứng hơn.
• Chăm sóc sai cách: Dùng thuốc không phù hợp hoặc không tuân thủ hướng dẫn y tế.
• Đối tượng dễ tổn thương: Trẻ nhỏ, người già, phụ nữ mang thai dễ gặp biến chứng.
• Môi trường sống: Ẩm thấp, ô nhiễm hoặc đông đúc làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.

Phương pháp chẩn đoán và xét nghiệm bệnh thuỷ đậu bội nhiễm

Để chẩn đoán bệnh thủy đậu bội nhiễm, bác sĩ thường bắt đầu bằng việc thăm khám lâm sàng, đánh giá các triệu chứng như phát ban mụn nước có dấu hiệu viêm, mưng mủ, loét hoặc đau nhiều bất thường, kèm theo sốt cao và sưng hạch.

Bác sĩ sẽ đề nghị xét nghiệm máu để phát hiện tình trạng nhiễm trùng toàn thân thông qua các chỉ số như bạch cầu tăng, CRP cao.

Ngoài ra, dịch mủ từ các tổn thương da có thể được lấy để nuôi cấy tìm vi khuẩn gây bội nhiễm. Trong một số trường hợp cần thiết, phương pháp PCR được sử dụng để xác định chính xác sự hiện diện của virus Varicella zoster hoặc các tác nhân nhiễm trùng khác.

Điều trị thuỷ đậu bội nhiễm

Việc điều trị thủy đậu bội nhiễm cần kết hợp giữa điều trị nguyên nhân virus và kiểm soát tình trạng nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn.

Trước hết, thuốc kháng virus như acyclovir hoặc valacyclovir có thể được chỉ định sớm (đặc biệt trong 24 – 48 giờ đầu kể từ khi phát ban) để rút ngắn thời gian bệnh và hạn chế biến chứng. Trong trường hợp bội nhiễm, bác sĩ sẽ kê đơn kháng sinh phù hợp tùy theo mức độ nặng để kiểm soát vi khuẩn.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh thuỷ đậu bội nhiễm

Người mắc thủy đậu bội nhiễm cần áp dụng chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng hợp lý để hỗ trợ điều trị, hạn chế biến chứng và thúc đẩy quá trình hồi phục.

Chế độ sinh hoạt:

• Nghỉ ngơi hợp lý: Người bệnh cần được nghỉ ngơi đầy đủ, tránh lao động nặng, căng thẳng hoặc vận động quá sức để cơ thể có thời gian hồi phục.
• Giữ vệ sinh cơ thể: Tắm rửa nhẹ nhàng hằng ngày bằng nước ấm hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ. Tránh gãi, cào làm vỡ mụn nước để hạn chế nhiễm trùng. Giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát.
• Mặc quần áo phù hợp: Nên mặc đồ rộng rãi, chất liệu thoáng mát (như cotton) để tránh kích ứng da và hạn chế ma sát vào vùng tổn thương.
• Cách ly hợp lý: Tránh tiếp xúc gần với người khác, đặc biệt là trẻ nhỏ, người già và người có sức đề kháng yếu để phòng tránh lây lan.
• Tuân thủ điều trị: Dùng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc mỡ hay kháng sinh bôi ngoài da.
• Theo dõi dấu hiệu bất thường: Nếu có biểu hiện như sốt cao kéo dài, mụn nước có mủ, đau nhiều, khó thở,... cần đến cơ sở y tế để được xử trí kịp thời.

Chế độ dinh dưỡng:

• Uống đủ nước: Người bệnh nên bổ sung nhiều nước lọc, nước điện giải, nước ép trái cây tươi để tránh mất nước, nhất là khi có sốt cao.
• Ăn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa: Cháo, súp, canh rau củ, khoai nghiền... giúp giảm áp lực tiêu hóa và dễ ăn hơn khi có tổn thương trong miệng.
• Tăng cường thực phẩm giàu vitamin C: Như cam, bưởi, kiwi, dâu tây, giúp tăng sức đề kháng và thúc đẩy quá trình lành da.
• Bổ sung thực phẩm giàu kẽm: Kẽm có vai trò quan trọng trong quá trình tái tạo da và chống viêm.
• Ăn nhiều rau xanh và trái cây tươi: Cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất cần thiết để hỗ trợ hệ miễn dịch.
• Tăng cường đạm lành mạnh: Chọn các nguồn protein dễ tiêu như thịt gà, trứng, cá, đậu phụ để giúp hồi phục mô tổn thương và tăng đề kháng.
• Hạn chế: Thực phẩm cay nóng, chiên xào nhiều dầu mỡ; đồ ngọt, thức ăn nhiều đường; thức uống có cồn, cà phê, nước ngọt có ga.

Phòng ngừa thuỷ đậu bội nhiễm

Đặc hiệu

Hiện nay đã có vắc xin phòng virus Varicella zoster. Vắc xin thủy đậu hiện nay có hiệu quả khoảng 90% trong việc phòng ngừa bệnh đối với hầu hết mọi người.

Việc tiêm vắc xin phòng ngừa thủy đậu không chỉ giúp phòng bệnh hiệu quả cho bản thân mà còn góp phần bảo vệ cộng đồng, đặc biệt là trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và người có hệ miễn dịch yếu.

Một trong những địa chỉ uy tín mà bạn có thể an tâm lựa chọn là Trung tâm Tiêm chủng Long Châu – nơi cung cấp dịch vụ tiêm phòng thủy đậu với nhiều ưu điểm vượt trội:

• Vắc xin chất lượng cao: Được nhập khẩu chính hãng, bảo quản theo đúng quy trình, đảm bảo hiệu lực và an toàn.
• Đội ngũ chuyên môn giàu kinh nghiệm: Bác sĩ và nhân viên tận tâm, tư vấn kỹ lưỡng về đối tượng, lịch tiêm và theo dõi sau tiêm.
• Cơ sở vật chất hiện đại, quy trình tiêm an toàn: Không gian sạch sẽ, thoáng mát; quy trình tiếp nhận và tiêm chủng nhanh gọn, chuyên nghiệp.
• Dịch vụ đặt lịch linh hoạt, tiết kiệm thời gian: Khách hàng có thể đặt hẹn trước để chủ động thời gian và tránh chờ đợi.

Không đặc hiệu

Để phòng tránh lây nhiễm, mọi người nên tránh tiếp xúc gần với người mắc thủy đậu, không dùng chung đồ dùng cá nhân với họ, cách ly thành viên trong gia đình bị bệnh với những người khác, và thường xuyên khử trùng các bề mặt có thể bị người bệnh chạm vào.