Tại sao bệnh nhân mắc bệnh dại lại tiết nhiều nước bọt?

Khi nhắc đến bệnh dại, nhiều người thường nghĩ ngay đến hình ảnh người bệnh sợ nước, hoảng loạn và chảy nước dãi liên tục. Tiết nhiều nước bọt không chỉ là biểu hiện khiến người bệnh đau đớn mà còn làm tăng nguy cơ lây lan virus dại ra cộng đồng. Hiểu được cơ chế sinh lý đằng sau hiện tượng này không chỉ giúp nhận diện bệnh sớm mà còn góp phần nâng cao hiệu quả phòng ngừa. Hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu nguyên nhân tại sao bệnh nhân mắc bệnh dại lại tiết nhiều nước bọt qua bài viết dưới đây.

Tại sao bệnh nhân mắc bệnh dại lại tiết nhiều nước bọt?

Một trong những biểu hiện đặc trưng trong giai đoạn toàn phát của bệnh dại là hiện tượng tăng tiết nước bọt và "sủi bọt ở miệng". Triệu chứng này phát sinh chủ yếu do tác động của virus dại lên hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là các vùng điều khiển chức năng nuốt và phản xạ hô hấp.

Sau khi xâm nhập cơ thể, virus dại di chuyển theo các dây thần kinh đến não, gây ra viêm não cấp tính. Quá trình này dẫn đến rối loạn chức năng vận động và thực vật, đặc biệt là co thắt các cơ vùng họng và thanh quản. Khi các cơ này bị kích thích hoặc co giật, người bệnh mất khả năng nuốt bình thường. Hậu quả là nước bọt không được nuốt xuống mà tích tụ tại khoang miệng, tạo thành các bọt khí trắng đục – hình ảnh thường thấy trong các ca bệnh dại lâm sàng.

Đồng thời, virus dại được phát hiện với mật độ cao trong tuyến nước bọt và chính nước bọt là phương tiện chính để virus lây truyền sang người khác thông qua vết cắn. Tuy nhiên, tình trạng tiết nhiều nước bọt ở bệnh nhân không phải do virus trực tiếp "kích thích" tuyến nước bọt tăng bài tiết, mà chủ yếu là hệ quả của sự rối loạn chức năng nuốt và kiểm soát cơ học tại vùng hầu họng.

Biểu hiện này cũng có liên quan đến triệu chứng "sợ nước" (hydrophobia), khi bệnh nhân xuất hiện co thắt họng dữ dội ngay cả khi nhìn thấy hoặc nghe tiếng nước, khiến việc uống nước trở nên đau đớn và gây hoảng loạn.

Tóm lại, tình trạng tiết nhiều nước bọt ở người mắc bệnh dại là kết quả của hiện tượng rối loạn thần kinh thực vật và mất khả năng nuốt do virus tấn công vào hệ thần kinh trung ương. Đây là dấu hiệu lâm sàng quan trọng giúp nhận diện bệnh trong giai đoạn toàn phát và cảnh báo mức độ nghiêm trọng không thể phục hồi nếu không được can thiệp sớm bằng tiêm phòng dự phòng sau phơi nhiễm.

Chó bị dại có bị tăng tiết nước bọt không?

Ở chó mắc bệnh dại, tuyến nước bọt không chỉ là nơi tiết ra nước bọt mà còn là "cửa ngõ" quan trọng để virus dại thoát ra và lây lan. Virus dại sinh sôi mạnh trong các tuyến nước bọt, đặc biệt là tuyến hàm dưới và tuyến mang tai. Các nghiên cứu cho thấy chó có thể bắt đầu bài tiết virus vào nước bọt sớm nhất là 14 ngày trước khi xuất hiện bất kỳ triệu chứng lâm sàng nào của bệnh dại. Nhờ đó, nước bọt của chó bị dại có thể được dùng để chẩn đoán bệnh trước khi chó chết, thay thế cho mẫu não hoặc dịch não tủy.

Ngoài ra, các kháng nguyên virus dại được phát hiện rõ rệt trong biểu mô tuyến, tế bào thần kinh của hạch tuyến và cả biểu mô cơ. Điều này phù hợp với cơ chế lan truyền của virus: Sau khi nhân lên trong não, virus di chuyển dọc theo dây thần kinh mặt đến các hạch tuyến nước bọt, rồi từ đó xâm nhập vào biểu mô tuyến để được bài tiết ra nước bọt.

Đặc biệt, các đầu dây thần kinh truyền virus không đi qua hệ thống ống tuyến, điều này giúp đảm bảo rằng virus chỉ được tiết vào khoang miệng chứ không bị "tắc nghẽn" hoặc phân giải trong ống tuyến.

Cách nhận biết bị chó dại cắn

Sau khi biết được “tại sao bệnh nhân mắc bệnh dại lại tiết nhiều nước bọt”, nếu bạn nghi ngờ bị chó dại cắn, điều quan trọng đầu tiên là xác định liệu con chó đó có thể đã bị nhiễm virus dại hay không. Chó chỉ mắc bệnh dại khi tiếp xúc với nước bọt của động vật mang virus, thường là qua vết cắn.

Sau khi nhiễm bệnh, virus không tấn công ngay mà cần thời gian để di chuyển dọc theo hệ thần kinh đến não. Thời gian ủ bệnh ở chó thường từ 10 đến 14 ngày, nhưng cũng có thể kéo dài vài tháng, thậm chí vài năm, tùy vào vị trí vết cắn và lượng virus xâm nhập.

Khi đã phát bệnh, chó có thể xuất hiện nhiều triệu chứng bất thường, bao gồm:

• Sủa khác thường: Tiếng sủa thay đổi, khàn hoặc the thé.

• Chảy nước dãi nhiều: Do virus gây tổn thương cơ vùng họng khiến chó không thể nuốt nước bọt.

• Thay đổi hành vi: Trở nên hung dữ, sợ hãi vô cớ hoặc ngược lại là thân thiện bất thường.

• Phản ứng quá mức với các kích thích như âm thanh, ánh sáng hoặc tiếp xúc.

• Cắn vào vết cắn cũ: Do cảm giác ngứa rát tại nơi virus xâm nhập.

• Khó nuốt, nôn khan.

• Đi đứng loạng choạng, mất thăng bằng.

• Liệt: Có thể bắt đầu từ chân sau rồi lan dần, dẫn đến liệt toàn thân.

• Ngã quỵ: Yếu sức, mất khả năng vận động.

• Lên cơn co giật, động kinh.

Lưu ý: Nếu bị chó cắn, đặc biệt là chó không rõ nguồn gốc hoặc có biểu hiện bất thường, hãy rửa kỹ vết thương bằng xà phòng dưới vòi nước chảy trong ít nhất 15 phút và đến cơ sở y tế gần nhất để được xử lý và tiêm phòng kịp thời. Bệnh dại luôn luôn gây tử vong một khi đã khởi phát, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu điều trị đúng cách và kịp thời.

Bài viết trên đã giải đáp thắc mắc: “Tại sao bệnh nhân mắc bệnh dại lại tiết nhiều nước bọt?”. Tình trạng tiết nhiều nước bọt ở bệnh nhân mắc bệnh dại là hậu quả của sự tổn thương nghiêm trọng đến hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là những vùng điều khiển chức năng nuốt và tiết nước bọt. Nhận diện sớm triệu chứng này có ý nghĩa quan trọng trong việc chẩn đoán bệnh kịp thời và ngăn chặn lây nhiễm.

Hãy tiêm phòng bệnh dại ngay hôm nay để phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm mà căn bệnh đem lại. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đang cung cấp các loại vắc xin phòng bệnh dại chính hãng, chất lượng cao với giá cả hợp lý, bao gồm: ABHAYRAB, VERORAB và INDIRAB. Liên hệ ngay với chúng tôi qua Hotline 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch tiêm nhanh chóng!