Sán lá gan có nguy hiểm không​? Cách phòng tránh

Tỷ lệ nhiễm sán lá gan ngày càng gia tăng, đặc biệt ở những trường hợp có thói quen ăn uống chưa hợp vệ sinh như ăn rau sống, gỏi cá nước ngọt hoặc uống nước không đảm bảo vệ sinh, là những thói quen tiềm ẩn nguy cơ cao nhiễm sán lá gan. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sán lá gan có nguy hiểm không, dấu hiệu nhận biết sớm và các cách phòng tránh hiệu quả để bảo vệ sức khỏe của bạn và người thân.

Bệnh sán lá gan ở người là gì?

Bệnh sán lá gan ở người là tình trạng nhiễm ký sinh trùng thuộc nhóm Trematoda, chủ yếu do hai nhóm loài giun sán gây ra: Sán lá gan lớn (Fasciola gigantica, Fasciola hepatica) và sán lá gan nhỏ (Clonorchis sinensis, Opisthorchis viverrini). Đây là bệnh lý truyền nhiễm qua đường tiêu hóa, thường gặp ở bệnh nhân có thói quen ăn uống chưa hợp vệ sinh.

Sán lá gan lớn chủ yếu ký sinh tại gan và đường mật của người và động vật. Vòng đời của chúng bắt đầu từ trứng theo phân ra ngoài môi trường, nở thành ấu trùng lông trong nước và xâm nhập vào vật chủ trung gian là các loài ốc nước ngọt. Từ đây, ấu trùng phát triển thành ấu trùng đuôi, bơi ra ngoài và bám vào rau thủy sinh hoặc tồn tại trong nước. Người ăn rau sống hoặc uống nước chứa ấu trùng chưa qua xử lý sẽ bị nhiễm bệnh.

Sán lá gan nhỏ có vòng đời tương tự nhưng khác biệt ở giai đoạn cuối: ấu trùng đuôi không bám vào thực vật mà xâm nhập vào cá nước ngọt. Người hoặc động vật ăn phải cá chưa được nấu chín kỹ có thể nhiễm ấu trùng nang, từ đó phát triển thành sán trưởng thành trong đường mật.

Bệnh sán lá gan có nguy hiểm không?

Bệnh sán lá gan có nguy hiểm không? Câu trả lời là có, bệnh sán lá gan ở người rất nguy hiểm, đặc biệt khi không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đây là một bệnh ký sinh trùng đường mật gan phổ biến ở Việt Nam, có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến gan, đường mật và nhiều cơ quan khác trong cơ thể. Nhiễm sán lá gan không chỉ ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa, gan mật mà còn là nguyên nhân tiềm ẩn dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng.

Sau khi xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa, sán lá gan lớn và sán lá gan nhỏ đều có khả năng ký sinh lâu dài trong gan và đường mật. Quá trình ký sinh kéo dài cùng với phản ứng viêm mạn tính có thể dẫn đến những hậu quả nặng nề như:

Vậy sán lá gan gây biến chứng gì? Sán lá gan gây bệnh gì​? Dưới đây là một số biến chứng nguy hiểm do bệnh sán lá gan gây ra:

• Áp xe gan: Do sự phá hủy nhu mô gan trong giai đoạn ấu trùng di chuyển và trưởng thành.
• Xơ gan: Hậu quả của tình trạng viêm gan kéo dài do ký sinh trùng gây nên.
• Tắc mật và viêm đường mật: Sán ký sinh trong ống mật gây xơ cứng, tắc nghẽn dẫn đến viêm nhiễm tái phát.
• Ung thư đường mật (cholangiocarcinoma): Đặc biệt liên quan đến nhiễm sán lá gan nhỏ mạn tính, nguy cơ ung thư tăng cao sau nhiều năm nhiễm bệnh.
• Xơ gan cổ trướng: Giai đoạn muộn của tổn thương gan, gây suy giảm chức năng gan nghiêm trọng, dễ dẫn đến tử vong.
• Di chuyển lạc chỗ: Một số trường hợp hiếm, ấu trùng có thể di chuyển đến các cơ quan khác như da, cơ, vú, đại tràng,... gây tổn thương tại chỗ.

Nếu bạn đang thắc mắc “Bị sán lá gan có sao không?”, thì cần hiểu rằng đây là một bệnh lý nghiêm trọng, diễn tiến âm thầm và tiềm ẩn nhiều biến chứng nặng nề. Vì vậy, việc phát hiện sớm, điều trị kịp thời và phòng ngừa đúng cách là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cộng đồng.

Triệu chứng của bệnh sán lá gan

Bệnh sán lá gan ở người thường diễn tiến âm thầm trong giai đoạn đầu, khiến người bệnh khó phát hiện. Dưới đây là các biểu hiện thường gặp:

• Đau vùng hạ sườn phải: Cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, thường xuất hiện ở vị trí gan, đôi khi lan lên vai phải hoặc ra sau lưng.
• Rối loạn tiêu hóa: Người bệnh có thể cảm thấy đầy bụng, chướng hơi, buồn nôn, khó tiêu, tiêu chảy hoặc táo bón.
• Vàng da, vàng mắt: Là triệu chứng điển hình của tình trạng tắc mật. Bilirubin bị ứ đọng trong máu dẫn đến hiện tượng vàng da, vàng củng mạc mắt.
• Sốt nhẹ và mệt mỏi toàn thân: Do phản ứng viêm của cơ thể trước sự hiện diện của ký sinh trùng, người bệnh thường xuyên sốt nhẹ, cảm thấy mệt mỏi, suy nhược.
• Chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân: Là dấu hiệu của bệnh lý gan tiến triển mạn tính, ảnh hưởng đến khả năng hấp thu và chuyển hóa của cơ thể.

Cách phòng ngừa bệnh sán lá gan ở người

Bệnh sán lá gan là một bệnh lý ký sinh trùng nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu tuân thủ các biện pháp vệ sinh cá nhân, ăn uống hợp lý và nâng cao nhận thức cộng đồng. Dưới đây là những biện pháp chủ động để ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm:

• Ăn chín, uống sôi: Tuyệt đối không ăn cá, cua, ốc hoặc gan động vật chưa được nấu chín kỹ. Hạn chế tối đa việc sử dụng các món gỏi cá, nem chua, các món tái sống có thể chứa ấu trùng sán.
• Tránh ăn rau sống mọc dưới nước: Rau sống cần được ngâm, rửa sạch và tốt nhất nên nấu chín trước khi sử dụng để tiêu diệt mầm bệnh.
• Vệ sinh cá nhân: Luôn rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc tiếp xúc với đất, nước bẩn.
• Giữ gìn vệ sinh môi trường: Không sử dụng phân tươi trong nuôi trồng, không xả thải bừa bãi ra môi trường nước. 

Với câu hỏi “Sán lá gan có nguy hiểm không?”, câu trả lời là có. Đây là một bệnh lý ký sinh trùng đường mật nghiêm trọng, có thể gây tổn thương gan, tắc mật, viêm đường mật và thậm chí làm tăng nguy cơ ung thư đường mật nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa bệnh thông qua việc ăn chín, uống sôi, giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về các nguy cơ lây nhiễm.