Phác đồ điều trị viêm gan B Bộ Y tế cho thể cấp và mạn tính

Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm do virus HBV gây ra, lây qua đường máu, quan hệ tình dục không an toàn và từ mẹ sang con. Tại Việt Nam, tỷ lệ người nhiễm HBV vẫn ở mức cao, nhiều trường hợp phát hiện muộn khi đã có biến chứng gan nặng. Trước thực trạng đó, Bộ Y tế Việt Nam đã ban hành phác đồ điều trị viêm gan B.

Phác đồ điều trị viêm gan B Bộ Y tế thể cấp

Viêm gan B cấp tính thường xảy ra trong vòng 6 tháng đầu sau khi nhiễm virus. Phần lớn người bệnh có thể tự hồi phục nếu được chăm sóc và theo dõi đúng cách. Trước khi áp dụng các biện pháp điều trị, bác sĩ sẽ đánh giá mức độ tổn thương gan, triệu chứng lâm sàng và các chỉ số xét nghiệm để đưa ra hướng xử trí phù hợp.

Ở thể cấp thông thường, điều trị viêm gan B không tập trung vào thuốc kháng virus mà chủ yếu nhằm giúp gan hồi phục tốt nhất. Các biện pháp hỗ trợ bao gồm:

• Nghỉ ngơi tuyệt đối trong giai đoạn có triệu chứng như mệt mỏi, vàng da, buồn nôn để giảm gánh nặng cho gan.
• Chế độ ăn hợp lý, hạn chế chất béo, tránh thực phẩm khó tiêu nhằm hỗ trợ chức năng gan.
• Kiêng hoàn toàn rượu bia và tránh sử dụng các thuốc phải chuyển hóa qua gan nếu không thực sự cần thiết.
• Theo dõi dinh dưỡng, trong trường hợp ăn uống kém có thể xem xét nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch.
• Có thể sử dụng thuốc bổ trợ gan theo chỉ định của bác sĩ nhằm hỗ trợ quá trình hồi phục tế bào gan.

Riêng với viêm gan B tối cấp, một tình trạng hiếm nhưng rất nguy hiểm, người bệnh cần được điều trị hồi sức nội khoa tích cực tại cơ sở y tế chuyên sâu. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng thuốc kháng virus đường uống nhằm giảm nhanh sự nhân lên của virus HBV, từ đó hạn chế nguy cơ suy gan cấp.

Phác đồ điều trị viêm gan B mạn tính

Viêm gan B mạn tính được xác định khi virus tồn tại trong cơ thể trên 6 tháng. Mục tiêu điều trị ở giai đoạn này là ức chế sự nhân lên của virus, làm chậm tiến triển xơ gan và phòng ngừa ung thư gan. Trước khi quyết định điều trị, bác sĩ sẽ dựa trên nhiều yếu tố như men gan, tải lượng HBV-DNA, tình trạng HBeAg và mức độ tổn thương gan.

Chỉ định điều trị viêm gan B mạn tính

Không phải tất cả người nhiễm HBV mạn đều cần dùng thuốc ngay. Điều trị được chỉ định khi đáp ứng đồng thời các tiêu chí sau:

• ALT tăng trên 2 lần giá trị bình thường hoặc có bằng chứng xơ hóa gan tiến triển, xơ gan, bất kể ALT ở mức nào.
• Tải lượng HBV-DNA cao, cụ thể: HBV-DNA ≥ 105 copies/ml (20.000 IU/ml) nếu HBeAg dương tính. HBV-DNA ≥ 104 copies/ml (2.000 IU/ml) nếu HBeAg âm tính.

Các thuốc điều trị viêm gan B mạn tính

Sau khi có chỉ định, bác sĩ sẽ lựa chọn thuốc phù hợp dựa trên hiệu quả, độ an toàn và đặc điểm người bệnh.

Thuốc kháng virus đường uống

Các thuốc ức chế sao chép HBV được ưu tiên hiện nay bao gồm:

• Tenofovir liều 300 mg/ngày hoặc entecavir liều 0,5 mg/ngày, được xem là lựa chọn hàng đầu nhờ hiệu quả cao và ít kháng thuốc.
• Lamivudine liều 100 mg/ngày, thường dùng cho người bệnh xơ gan mất bù hoặc phụ nữ mang thai.
• Adefovir, được sử dụng phối hợp với lamivudine trong trường hợp có kháng thuốc.

Điều trị bằng interferon

Bên cạnh thuốc uống, một số trường hợp có thể được chỉ định Peg–IFNα hoặc IFNα, với các phác đồ liều cụ thể:

• Peg-IFNα-2a: 180 mcg/tuần
• Peg-IFNα-2b: 1,5 mcg/kg/tuần
• IFNα: 5 triệu IU/ngày hoặc 10 triệu IU/lần, 3 lần/tuần

Thời gian điều trị thường kéo dài từ 6 - 12 tháng và cần theo dõi chặt chẽ các tác dụng không mong muốn. Phương pháp này được ưu tiên cho phụ nữ có kế hoạch sinh con, người đồng nhiễm viêm gan D hoặc không dung nạp thuốc kháng virus đường uống.

Ngừng thuốc và theo dõi tái phát

Việc ngừng thuốc cần được cân nhắc cẩn trọng và chỉ thực hiện khi đạt đủ tiêu chuẩn:

• Với HBeAg dương tính ngừng thuốc sau 6 - 12 tháng kể từ khi chuyển đổi huyết thanh HBeAg và HBV-DNA dưới ngưỡng phát hiện.
• Với HBeAg âm tính, HBV-DNA dưới ngưỡng phát hiện trong 3 lần xét nghiệm liên tiếp, mỗi lần cách nhau 6 tháng.

Sau khi ngừng thuốc, người bệnh cần theo dõi định kỳ để phát hiện sớm tái phát và điều trị lại kịp thời.

Điều trị trong các trường hợp đặc biệt

Một số nhóm bệnh nhân cần áp dụng phác đồ riêng để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

• Đồng nhiễm HBV/HIV: Ở người đồng nhiễm, tiêu chuẩn điều trị tương tự viêm gan B đơn thuần nhưng ngưỡng HBV-DNA > 104 copies/ml. Điều trị ưu tiên bằng phác đồ HAART có chứa tenofovir và lamivudine, không phụ thuộc số lượng TCD4 hay giai đoạn HIV.
• Đồng nhiễm HBV/HCV: Với trường hợp đồng nhiễm HBV và HCV, điều trị sẽ được thực hiện theo phác đồ chuẩn của viêm gan virus C, đồng thời theo dõi sát hoạt động của HBV trong suốt quá trình điều trị.

Lưu ý quan trọng: Người bệnh không tự ý sử dụng thuốc hoặc thay đổi phác đồ điều trị viêm gan B khi chưa có chỉ định chuyên môn. Việc điều trị viêm gan B, dù là thể cấp hay mạn tính, cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn và theo dõi chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa.

Tự ý dùng thuốc, ngừng thuốc sớm hoặc dùng sai liều có thể khiến bệnh tiến triển nặng, tăng nguy cơ kháng thuốc, xơ gan và ung thư gan. Vì vậy, người bệnh cần tái khám đúng hẹn, làm đầy đủ xét nghiệm và tuân thủ nghiêm túc phác đồ điều trị được bác sĩ chỉ định.

Biện pháp phòng bệnh viêm gan B

Bên cạnh điều trị, phòng bệnh đóng vai trò then chốt trong kiểm soát viêm gan B trong cộng đồng. Các biện pháp quan trọng bao gồm:

• Tiêm vắc xin viêm gan B đầy đủ, đặc biệt là liều sơ sinh trong 24 giờ đầu sau sinh.
• Sàng lọc HBV cho phụ nữ mang thai để phòng lây truyền mẹ sang con.
• Thực hành an toàn, không dùng chung kim tiêm, dao cạo, bàn chải đánh răng.
• Quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su khi cần thiết.
• Khám sức khỏe định kỳ, xét nghiệm viêm gan B để phát hiện sớm và theo dõi bệnh kịp thời.

Khi kết hợp chặt chẽ giữa dự phòng và tuân thủ phác đồ điều trị viêm gan B chúng ta có thể hạn chế tối đa biến chứng nguy hiểm, từng bước kiểm soát và tiến tới giảm gánh nặng viêm gan B trên phạm vi toàn xã hội.

Phác đồ điều trị viêm gan B Bộ Y tế là kim chỉ nam quan trọng giúp chuẩn hóa việc điều trị viêm gan B tại Việt Nam, phù hợp với khuyến cáo quốc tế và điều kiện thực tế. Việc tuân thủ đúng phác đồ, kết hợp theo dõi lâu dài và chủ động phòng bệnh sẽ giúp người nhiễm HBV kiểm soát tốt bệnh, giảm nguy cơ xơ gan và ung thư gan, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống.

Tiêm vắc xin viêm gan B là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa viêm gan B, giúp bảo vệ sức khỏe cho cả trẻ em và người lớn. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín, cung cấp vắc xin chất lượng với nguồn gốc rõ ràng và quy trình tiêm chủng an toàn, chuyên nghiệp. Để đặt lịch hẹn, vui lòng liên hệ thông qua website hoặc hotline miễn phí 18006928.