Viêm gan D là gì? Nguyên nhân và cách phòng ngừa hiệu quả

Viêm gan D là một trong những bệnh lý về gan nguy hiểm nhưng ít được nhiều người biết đến. Đây là dạng viêm gan do virus HDV gây ra và thường xuất hiện cùng với viêm gan B. Trong bối cảnh tỷ lệ mắc các bệnh về gan ngày càng gia tăng, việc tìm hiểu về viêm gan D, từ nguyên nhân, triệu chứng cho đến cách phòng ngừa là vô cùng cần thiết để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cộng đồng.

Viêm gan D là gì?

Viêm gan D hay còn được gọi là viêm gan delta, là bệnh do virus HDV gây ra. Đây là một loại virus ký sinh phụ thuộc, nghĩa là HDV chỉ có thể nhân lên và gây bệnh nếu trong cơ thể đã có virus viêm gan B.

Nói cách khác, người chưa bị viêm gan B sẽ không thể bị viêm gan D. Khi cùng tồn tại, hai loại virus này sẽ phối hợp làm gan bị viêm nặng hơn, tổn thương tế bào gan nhanh hơn và nguy cơ tiến triển sang xơ gan hoặc ung thư gan cao gấp 2 - 3 lần so với chỉ nhiễm viêm gan B đơn thuần.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện có 15 - 20 triệu người trên thế giới đang sống chung với virus viêm gan D - chiếm khoảng 5% tổng số người nhiễm viêm gan B.

Nguyên nhân và con đường lây truyền của viêm gan D

Virus HDV lây truyền theo ba con đường chính, tương tự virus viêm gan B, gồm đường máu, đường tình dục và từ mẹ sang con.

Lây qua đường máu

Đây là con đường lây nhiễm phổ biến nhất. Virus HDV có thể xâm nhập vào cơ thể thông qua:

• Dùng chung kim tiêm, dao cạo râu, bàn chải đánh răng với người nhiễm bệnh.
• Truyền máu, hiến máu hoặc nhận máu chưa được kiểm tra sàng lọc đầy đủ.
• Xăm hình, xỏ khuyên, làm móng, châm cứu tại những cơ sở không đảm bảo vô trùng.
• Tai nạn nghề nghiệp với nhân viên y tế khi tiếp xúc với máu bệnh nhân.

Lây qua đường tình dục

Quan hệ tình dục không an toàn với người mang virus HBV/HDV, đặc biệt khi không sử dụng bao cao su, làm tăng đáng kể nguy cơ lây nhiễm.

Lây từ mẹ sang con

Phụ nữ mang thai bị viêm gan B và D có thể lây truyền virus cho con trong quá trình sinh nở. Tuy nhiên, nguy cơ này thấp hơn so với chỉ nhiễm viêm gan B, và có thể phòng tránh nếu được tiêm phòng và điều trị đúng cách.

Biến chứng nguy hiểm của viêm gan D

Viêm gan D được đánh giá là thể bệnh nặng nhất trong các loại viêm gan virus do tốc độ tiến triển nhanh và mức độ tổn thương gan nghiêm trọng. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, người bệnh có thể phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng:

• Xơ gan: Là biến chứng thường gặp nhất, xảy ra khi các tế bào gan bị tổn thương và thay thế bằng mô sẹo. Gan mất dần khả năng lọc độc tố, tổng hợp protein và điều hòa chuyển hóa, khiến người bệnh mệt mỏi, vàng da, phù nề, chán ăn.
• Suy gan cấp: Gan ngừng hoạt động đột ngột, dẫn đến rối loạn đông máu, tích tụ độc tố trong cơ thể, gây hôn mê gan và có thể tử vong nhanh chóng nếu không cấp cứu kịp thời.
• Ung thư gan: Sự phá hủy và tái tạo liên tục của tế bào gan trong thời gian dài dễ dẫn đến đột biến gen, hình thành khối u ác tính.
• Cổ trướng, giãn tĩnh mạch thực quản, xuất huyết tiêu hóa: Hậu quả của tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch cửa khi gan bị xơ hóa nặng.

Theo thống kê y học, 70 - 80% người mắc viêm gan D mạn tính sẽ phát triển thành xơ gan chỉ sau 5 - 10 năm, trong khi con số này ở viêm gan B chỉ khoảng 15 - 30%. Điều này cho thấy virus HDV có khả năng tàn phá gan mạnh mẽ và nhanh hơn nhiều, đòi hỏi người bệnh phải được theo dõi và điều trị tích cực để ngăn ngừa biến chứng.

Cách phòng ngừa viêm gan D

Do virus HDV chỉ có thể gây bệnh ở người đã nhiễm virus viêm gan B (HBV), biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất chính là tiêm vắc xin phòng viêm gan B. Khi cơ thể được bảo vệ khỏi HBV, nguy cơ mắc viêm gan D cũng sẽ được loại bỏ gần như hoàn toàn.

Ngoài ra, để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm, bạn nên thực hiện nghiêm túc các biện pháp sau:

• Tiêm vắc xin viêm gan B đầy đủ và đúng lịch: Bao gồm 3 mũi cơ bản, sau đó tiêm nhắc lại mỗi 5 - 10 năm để duy trì kháng thể bảo vệ lâu dài.
• Không dùng chung kim tiêm, dao cạo, bàn chải hoặc khăn mặt: Các vật dụng này có thể dính máu hoặc dịch cơ thể, làm lây lan virus.
• Quan hệ tình dục an toàn: Luôn sử dụng bao cao su để ngăn ngừa lây truyền virus qua đường tình dục.
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch cơ thể của người khác: Đặc biệt là nhân viên y tế hoặc người chăm sóc bệnh nhân cần tuân thủ quy trình phòng hộ.
• Phụ nữ mang thai nhiễm HBV cần được theo dõi kỹ lưỡng: Trẻ sơ sinh nên được tiêm phòng vắc xin viêm gan B trong vòng 24 giờ sau sinh để tránh lây truyền từ mẹ sang con.
• Duy trì lối sống lành mạnh để bảo vệ gan: Ăn uống cân bằng, hạn chế đồ chiên rán và rượu bia, ngủ đủ giấc, tập thể dục đều đặn giúp tăng sức đề kháng và hỗ trợ chức năng gan.

Viêm gan D là căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu bạn chủ động tiêm phòng viêm gan B, tuân thủ các nguyên tắc vệ sinh cá nhân và duy trì lối sống khoa học. Phòng bệnh vẫn luôn là chìa khóa vàng để bảo vệ lá gan và sức khỏe lâu dài của bạn.

Viêm gan D là một trong những bệnh lý về gan nguy hiểm nhất, có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Vì virus HDV chỉ gây bệnh trên nền người đã nhiễm viêm gan B, việc tiêm phòng vắc xin viêm gan B đầy đủ chính là biện pháp phòng ngừa hiệu quả và đơn giản nhất hiện nay. Bên cạnh đó, duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống khoa học, tránh rượu bia và các chất độc hại cho gan, đồng thời khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp bạn sớm phát hiện và kiểm soát bệnh tốt hơn. Hãy chủ động bảo vệ lá gan của mình ngay từ hôm nay, bởi gan khỏe chính là nền tảng cho một cơ thể khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng.