Chóng mặt buồn nôn là tình trạng gì? Nguyên nhân, biện pháp điều trị và phòng ngừa

Chóng mặt kèm buồn nôn là dấu hiệu thường gặp có thể xuất phát từ rối loạn tiền đình, huyết áp không ổn định hoặc các vấn đề liên quan đến hệ thần kinh. Mặc dù trong nhiều trường hợp, triệu chứng này không quá nghiêm trọng, nhưng nếu kéo dài hoặc đi kèm các biểu hiện bất thường khác, người bệnh cần được thăm khám và điều trị kịp thời. Việc tìm hiểu nguyên nhân, biện pháp phòng ngừa và cách xử lý phù hợp sẽ giúp hạn chế ảnh hưởng của tình trạng chóng mặt buồn nôn đối với sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày.

Chóng mặt buồn nôn là gì?

Chóng mặt là cảm giác cơ thể trở nên lâng lâng, đầu óc choáng váng như đang xoay vòng, kèm theo ảo giác, thị lực mờ đi và không thể nhìn rõ các vật xung quanh.

Chóng mặt có thể xuất hiện cùng với nhiều triệu chứng khác, trong đó thường gặp nhất là cảm giác buồn nôn. Tình trạng mệt mỏi kết hợp với buồn nôn và chóng mặt gây ra rất nhiều khó chịu và bất tiện cho người bị, khi bụng luôn cảm giác cồn cào muốn nôn, đầu óc choáng váng, cơ thể mất thăng bằng và không thể đứng vững.

Nguyên nhân gây ra cảm giác chóng mặt buồn nôn

Chóng mặt buồn nôn có thể có nhiều mức độ khác nhau, từ nhẹ đến nghiêm trọng, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra triệu chứng này. Vậy đâu là những yếu tố có thể khiến bạn gặp phải tình trạng chóng mặt và buồn nôn?

Say tàu xe

Hiện tượng say tàu xe khi di chuyển trên các phương tiện như xe ô tô, tàu hỏa hay máy bay có thể khiến bạn cảm thấy chóng mặt, buồn nôn, thậm chí đau đầu. Một số người có thể cảm thấy say tàu xe nghiêm trọng, với các triệu chứng như nôn ói, mặt tái nhợt, mệt mỏi và cơ thể yếu đuối.

Sử dụng rượu bia

Việc uống quá nhiều rượu bia và các loại thức uống có cồn cũng là một nguyên nhân phổ biến gây chóng mặt và buồn nôn. Cồn trong rượu làm loãng máu, dẫn đến cảm giác choáng váng, buồn nôn và đau đầu. Thêm vào đó, thức uống có cồn còn kích thích dạ dày, làm tăng cảm giác nôn nao. Người say rượu còn có thể gặp các triệu chứng khác như da ửng đỏ, nói lắp, mệt mỏi, hoa mắt, ảo giác, phản xạ chậm,…

Lượng đường trong máu thấp

Khi lượng glucose trong máu giảm xuống dưới mức bình thường, cơ thể thiếu năng lượng và bạn có thể cảm thấy chóng mặt, buồn nôn, cùng với cảm giác run rẩy. Đây là triệu chứng của hạ đường huyết, khi cơ thể không có đủ năng lượng để hoạt động. Ngoài chóng mặt và buồn nôn, bạn còn có thể gặp các triệu chứng như da xanh xao, đổ mồ hôi nhiều, đau đầu, hay cảm giác cáu kỉnh.

Phụ nữ mang thai

Trong giai đoạn tam cá nguyệt đầu tiên của thai kỳ, buồn nôn và chóng mặt là những triệu chứng rất phổ biến do sự thay đổi hormone đột ngột. Ngoài triệu chứng chóng mặt và buồn nôn, phụ nữ mang thai cũng có thể gặp phải các triệu chứng khác như đau đầu, thèm ăn, đau ngực, mệt mỏi, đi tiểu nhiều hơn, đau bụng, chuột rút,…

Lo âu

Khi bạn cảm thấy căng thẳng, lo lắng quá mức, cơ thể có thể xuất hiện các triệu chứng thể chất như chóng mặt, buồn nôn. Cảm giác lo âu kích hoạt hệ thống thần kinh tự động, khiến tim đập nhanh, khó thở, đổ mồ hôi và chóng mặt.

Đau nửa đầu

Cơn đau nửa đầu có thể gây ra cơn đau ở một bên đầu hoặc khu vực cụ thể trên đầu. Người bị đau nửa đầu thường cảm thấy chóng mặt và buồn nôn, đặc biệt là khi đau kéo dài. Ngoài ra, người bệnh còn có thể trở nên nhạy cảm với ánh sáng, âm thanh và suy giảm thị lực.

Đau tim

Cơn đau tim có thể gây chóng mặt và buồn nôn. Khi máu không thể đến tim do tắc nghẽn mạch máu, cơ tim thiếu oxy và dưỡng chất, bạn có thể cảm thấy đau tim kèm theo mệt mỏi, khó thở, buồn nôn và chóng mặt. Khi gặp các triệu chứng này, cần phải nhanh chóng thông báo với người xung quanh và đến bệnh viện cấp cứu kịp thời.

U não

Một số trường hợp u não có thể gây ra chóng mặt và buồn nôn. Thường thì khi khối u mới xuất hiện, triệu chứng chóng mặt và buồn nôn sẽ xuất hiện trước, sau đó các triệu chứng nghiêm trọng khác như đau đầu, co giật, thay đổi thị giác hoặc thính giác sẽ xuất hiện.

Chóng mặt kịch phát lành tính (BPPV)

Chóng mặt kịch phát lành tính là khi người bệnh cảm thấy cơ thể hoặc môi trường xung quanh đang chuyển động, dù thực tế không có sự di chuyển nào. Nguyên nhân thường là do các vấn đề ở tai trong. Cơn chóng mặt và buồn nôn có thể kéo dài trong vài giây, sau đó tự hết và tái phát sau một thời gian.

Bệnh Meniere

Bệnh Meniere cũng có thể gây chóng mặt và buồn nôn, do sự tích tụ chất lỏng trong tai trong. Ngoài các triệu chứng chóng mặt và buồn nôn, người mắc bệnh Meniere còn phải đối mặt với các vấn đề như ù tai và mất thính lực.

Viêm dây thần kinh tiền đình và viêm mê đạo tai

Cả hai tình trạng viêm này đều ảnh hưởng đến tai trong, dẫn đến cảm giác mất thăng bằng, chóng mặt và buồn nôn. Viêm mê đạo tai có thể do virus hoặc vi khuẩn, trong khi viêm dây thần kinh tiền đình gây tổn thương đến dây thần kinh ở tai trong.

Viêm dạ dày ruột

Viêm dạ dày ruột là một tình trạng làm cơ thể mất nước, khiến bạn cảm thấy chóng mặt và buồn nôn. Trong trường hợp này, bạn cũng có thể gặp phải cảm giác loạng choạng khi đứng lên, và khó có thể giữ thăng bằng.

Chóng mặt, buồn nôn sau tiêm chủng

Một nguyên nhân khác gây ra chóng mặt và buồn nôn có thể là phản ứng của cơ thể sau khi tiêm chủng. Trong một số trường hợp, sau khi tiêm, cơ thể có thể xuất hiện các triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi, hoặc đau đầu. Đây là phản ứng bình thường khi hệ miễn dịch bắt đầu làm quen với vắc xin và có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ.

Nguyên nhân chủ yếu là do cơ thể phản ứng với thành phần trong vắc xin hoặc cảm giác lo lắng trước khi tiêm. Các triệu chứng này thường không nghiêm trọng và sẽ tự hết sau một thời gian ngắn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nếu triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, người bệnh cần thông báo ngay cho bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế để được theo dõi và điều trị kịp thời.

Khi cảm thấy chóng mặt buồn nôn, nên làm gì?

Khi bỗng nhiên cảm thấy chóng mặt kèm theo buồn nôn, điều quan trọng là bạn cần tìm một vị trí an toàn để ngồi xuống, tránh việc không giữ được thăng bằng và có thể dẫn đến té ngã. Hãy chọn những nơi có ghế mềm hoặc có tựa lưng để giảm thiểu nguy cơ chấn thương nếu cơn chóng mặt quá mạnh và bạn bị ngã.

Không nên đứng dậy hoặc đi lại ngay lập tức. Nếu phải di chuyển trong tình huống cấp bách, hãy đi chậm và tìm điểm tựa như tường, đồ đạc, hoặc sử dụng gậy chống nếu có sẵn.

Khi bạn ngồi xuống để nghỉ ngơi, hãy chú ý đứng dậy từ từ sau khi cảm thấy cơn chóng mặt đã thuyên giảm. Bên cạnh đó, uống nước lọc sẽ giúp cải thiện tình trạng. Tránh uống rượu, bia, cà phê và không hút thuốc lá vì những yếu tố này có thể làm tình trạng chóng mặt và buồn nôn trở nên nghiêm trọng hơn.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn chỉ bị chóng mặt và buồn nôn do các nguyên nhân như say tàu xe, thay đổi thời tiết, hoặc mức đường huyết thấp vì ăn uống không đều, thì không nhất thiết phải đến bệnh viện. Tuy nhiên, nếu cơn chóng mặt kéo dài nhiều ngày mà không cải thiện, hoặc bạn cảm thấy thường xuyên buồn nôn và chóng mặt mà không rõ nguyên nhân, hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác.

Ngoài ra, nếu triệu chứng chóng mặt và buồn nôn đi kèm với các dấu hiệu bất thường khác, bạn cần gặp bác sĩ ngay lập tức để kiểm tra sức khỏe tổng quát. Các dấu hiệu nguy hiểm cần lưu ý bao gồm:

• Tê yếu tay chân;

• Cảm giác ngứa râm ran ở tay chân;

• Đau đầu dữ dội;

• Khó nói, lưỡi bị líu;

• Cảm giác tức ngực;

• Tim đập không đều;

• Khó thở;

• Nôn mửa không kiểm soát;

• Ù tai hoặc mất thính giác;

• Mờ mắt hoặc không thể nhìn rõ;

• Cứng cổ;

• Đau bụng dữ dội, bụng căng phồng;

• Ngất xỉu;

• Chảy máu âm đạo (khi mang thai);

• Tiêu chảy, hoặc đi vệ sinh có máu.

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào trong số này, việc thăm khám kịp thời là rất quan trọng.

Phương pháp điều trị chóng mặt và buồn nôn

Sử dụng thuốc

Khi đến bệnh viện để thăm khám, bác sĩ sẽ có thể chỉ định thuốc để cải thiện tình trạng chóng mặt và buồn nôn của bạn. Loại thuốc được kê đơn sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra triệu chứng.

Ngoài ra, một số loại thuốc không kê đơn cũng có thể giúp giảm bớt cảm giác khó chịu khi bị buồn nôn và chóng mặt. Tuy nhiên, các thuốc này có thể gây tác dụng phụ nếu không sử dụng đúng cách, vì vậy, trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào, bạn nên tham khảo ý kiến dược sĩ.

Cải thiện triệu chứng thông qua chế độ dinh dưỡng

Để làm dịu tình trạng chóng mặt và buồn nôn, bạn có thể bổ sung một số thực phẩm sau vào chế độ ăn uống của mình:

• Gừng: Gừng có tác dụng làm giảm cảm giác buồn nôn và nôn, đặc biệt hữu ích trong các trường hợp ốm nghén hoặc say tàu xe. Bạn có thể uống trà gừng, thêm gừng vào món ăn hoặc chỉ cần ngậm một lát gừng tươi.

• Bạc hà: Bạc hà giúp giảm cảm giác chóng mặt và buồn nôn hiệu quả. Khi cảm thấy choáng váng, một tách trà bạc hà sẽ giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn.

• Quế: Quế là một gia vị có thể hỗ trợ điều trị chứng buồn nôn và chóng mặt. Mùi thơm nồng của quế sẽ mang lại cảm giác thư giãn và làm dịu tình trạng khó chịu.

Giữ tư thế ngồi thẳng lưng

Ngồi thẳng lưng, tránh cúi người về phía trước hay di chuyển quá nhiều có thể giúp giảm bớt cảm giác buồn nôn và chóng mặt, đặc biệt là khi bạn gặp phải say tàu xe, đau nửa đầu hay say rượu bia.

Nôn ói

Trong trường hợp chóng mặt và buồn nôn do ngộ độc thực phẩm, thay vì cố gắng kiềm chế cơn buồn nôn, các bác sĩ khuyên bạn nên nôn ra để cơ thể cảm thấy dễ chịu hơn. Tuy nhiên, việc tìm ra nguyên nhân chính xác là rất quan trọng để có thể điều trị đúng cách và dứt điểm.

Cách phòng tránh hiện tượng chóng mặt và buồn nôn

Nếu bạn thường xuyên gặp phải triệu chứng chóng mặt kèm theo buồn nôn, đừng lo, bạn có thể phòng tránh được! Dưới đây là những cách giúp bạn hạn chế hoặc ngăn ngừa tình trạng này:

• Tập thể dục đều đặn: Một số bài tập thể dục, đặc biệt là những bài tập dành cho người bị rối loạn tiền đình, có thể giúp giảm nguy cơ đau đầu, chóng mặt và buồn nôn.

• Dinh dưỡng hợp lý: Để giảm tình trạng buồn nôn và chóng mặt, bạn cần đảm bảo cung cấp đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu và uống đủ nước mỗi ngày. Hãy ưu tiên các thực phẩm giàu sắt, kẽm và vitamin C, đồng thời hạn chế các món ăn cay nóng, thức ăn nhiều gia vị, rượu bia và các chất kích thích khác.

• Ngủ đủ giấc: Đảm bảo có một giấc ngủ ngon và đủ giờ (7-8 tiếng/ngày) là điều quan trọng để giảm thiểu các triệu chứng chóng mặt và buồn nôn. Tránh thức khuya và ngủ đủ giấc mỗi đêm.

• Giảm căng thẳng: Căng thẳng, lo âu kéo dài có thể là nguyên nhân gây ra chóng mặt và buồn nôn. Hãy tìm cách thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý và không để bản thân bị quá tải với công việc hay áp lực.

• Tránh chấn thương ở đầu: Cẩn thận và tránh va đập mạnh vào đầu để giảm nguy cơ bị chóng mặt và đau đầu.

• Thay đổi tư thế từ từ: Tránh cúi đầu, đứng lên hay ngồi xuống quá đột ngột. Bạn nên thay đổi tư thế một cách nhẹ nhàng và từ từ để tránh gây chóng mặt.

• Khám sức khỏe định kỳ: Thực hiện khám sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng một lần, đặc biệt là kiểm tra sức khỏe hệ thần kinh. Điều này giúp phát hiện sớm những bất thường và có phương pháp điều trị kịp thời, ngăn ngừa chóng mặt và các vấn đề liên quan đến thần kinh.

Chóng mặt buồn nôn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những rối loạn tạm thời đến các bệnh lý tiềm ẩn cần được điều trị sớm. Việc xác định chính xác nguyên nhân, kết hợp với các biện pháp phòng ngừa như duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tập luyện phù hợp và kiểm soát căng thẳng sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc phải tình trạng này. Nếu triệu chứng kéo dài hoặc có dấu hiệu nghiêm trọng, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và hướng dẫn điều trị kịp thời.

Để giảm thiểu tình trạng chóng mặt buồn nôn sau khi tiêm chủng, việc lựa chọn cơ sở tiêm chủng uy tín rất quan trọng. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tự hào là đơn vị tiêm chủng có các loại vắc xin thế hệ mới nhất từ các nhà sản xuất hàng đầu trên thế giới. Khi tiêm chủng tại Long Châu, bạn sẽ được bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm khám và tư vấn miễn phí. Đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, xử trí tốt các tình huống y tế. Hệ thống trung tâm tiêm chủng hiện đại, sạch sẽ với đầy đủ cơ sở vật chất.