Cách trị ho về đêm cho người lớn giúp ngủ ngon, giảm kích ứng họng

Ho về đêm không phải là một bệnh độc lập mà là triệu chứng liên quan đến nhiều nguyên nhân như viêm họng, viêm xoang, dị ứng hoặc trào ngược dạ dày. Theo thống kê từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), khoảng 10 - 20% người lớn gặp phải tình trạng ho về đêm tại một thời điểm nào đó. Thay vì vội vàng dùng thuốc, áp dụng cách trị ho về đêm cho người lớn với các biện pháp tự nhiên và thay đổi thói quen sinh hoạt có thể mang lại hiệu quả bền vững. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý ho về đêm một cách khoa học, an toàn.

Nguyên nhân gây ho nhiều về đêm ở người lớn

Để áp dụng các cách trị ho về đêm cho người lớn một cách hiệu quả và an toàn, bước đầu tiên bạn cần làm là xác định đúng nguyên nhân gây ra tình trạng ho kéo dài vào ban đêm. Có nhiều yếu tố từ bệnh lý đến môi trường có thể khiến các cơn ho xuất hiện thường xuyên hơn khi về khuya, làm gián đoạn giấc ngủ và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tổng thể. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến mà người lớn thường gặp phải:

Viêm họng, viêm phế quản

Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến tình trạng ho về đêm ở người trưởng thành. Khi đường hô hấp trên bị viêm, niêm mạc trở nên nhạy cảm và dễ kích thích, đặc biệt là vào ban đêm - khi không khí lạnh hơn và cơ thể ở tư thế nằm.

• Niêm mạc họng và phế quản bị viêm hoặc khô có thể dẫn đến tình trạng ho khan tăng lên rõ rệt vào ban đêm.
• Dịch nhầy tiết ra từ đường hô hấp tích tụ khi bạn nằm ngủ, gây kích thích vùng họng và tạo phản xạ ho liên tục.
• Người bệnh có thể cảm thấy đau rát họng nhẹ, kèm theo ho khan hoặc ho có đờm loãng, trắng trong.

Trào ngược dạ dày - thực quản

Ho về đêm cũng có thể là dấu hiệu của bệnh trào ngược dạ dày thực quản, một tình trạng thường bị bỏ qua khi tìm cách trị ho về đêm cho người lớn. Khi nằm, axit từ dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản và kích thích niêm mạc họng.

• Axit dạ dày lên đến cổ họng làm niêm mạc bị kích ứng, gây ho khan từng cơn, nhất là khi vừa nằm xuống ngủ.
• Người bệnh thường có thêm triệu chứng đi kèm như ợ hơi, ợ chua, nóng rát sau xương ức hoặc cảm giác đắng miệng vào buổi sáng.
• Tình trạng thường trở nên tệ hơn nếu ăn tối muộn hoặc nằm ngay sau khi ăn.

Viêm xoang mạn tính và hội chứng chảy dịch sau

Khi bị viêm xoang lâu ngày, dịch nhầy trong khoang xoang có thể chảy ngược xuống họng, đặc biệt là khi nằm ngủ. Hiện tượng này gọi là hội chứng chảy dịch sau mũi - một nguyên nhân âm thầm nhưng rất phổ biến khiến nhiều người lớn ho về đêm kéo dài.

• Dịch mũi chảy xuống cổ họng về đêm gây cảm giác vướng, ngứa và dẫn đến ho liên tục, đặc biệt là ho khan.
• Các triệu chứng thường đi kèm bao gồm nghẹt mũi, hắt hơi, hoặc đau âm ỉ vùng xoang trán, xoang hàm.
• Người có tiền sử viêm xoang lâu năm, dị ứng thời tiết thường dễ bị tình trạng này hơn.

Dị ứng và hen suyễn

Dị ứng hô hấp và hen suyễn là hai tình trạng mạn tính có thể khiến người lớn gặp khó khăn khi ngủ, do các cơn ho xuất hiện vào ban đêm hoặc sáng sớm. Việc tiếp xúc với dị nguyên trong không khí, như bụi, phấn hoa hay lông thú, thường làm trầm trọng thêm tình trạng.

• Các cơn ho trong trường hợp này thường là ho khan kéo dài, không có đờm, kèm theo cảm giác khó thở nhẹ hoặc tức ngực.
• Môi trường ngủ không sạch sẽ, có bụi mịn hoặc độ ẩm thấp là yếu tố làm nặng thêm triệu chứng ho về đêm.
• Người mắc hen suyễn có thể có biểu hiện co thắt đường thở nhẹ trong đêm, gây cơn ho âm ỉ và làm gián đoạn giấc ngủ.

Cách trị ho về đêm cho người lớn đơn giản và hiệu quả tại nhà

Ho về đêm không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giấc ngủ, khiến người bệnh mệt mỏi, suy giảm sức khỏe nếu kéo dài. Trong nhiều trường hợp, tình trạng này có thể được cải thiện hiệu quả nhờ những thay đổi đơn giản trong sinh hoạt kết hợp với các biện pháp hỗ trợ tại nhà. Dưới đây là những cách trị ho về đêm cho người lớn dễ thực hiện, an toàn và đã được nhiều người áp dụng thành công:

Uống nước ấm trước khi ngủ

Việc duy trì độ ẩm cho vùng hầu họng là yếu tố quan trọng trong việc làm dịu cơn ho, đặc biệt là vào ban đêm - khi cổ họng thường bị khô do ít tiết nước bọt hơn so với ban ngày.

• Uống một ly nước ấm khoảng 30 phút trước khi đi ngủ sẽ giúp làm dịu niêm mạc họng, giảm cảm giác ngứa rát và hạn chế phản xạ ho.
• Nếu muốn tăng hiệu quả, bạn có thể sử dụng các loại trà thảo mộc nhẹ như trà hoa cúc, trà bạc hà hoặc trà gừng - những loại thức uống có đặc tính kháng viêm và làm dịu cổ họng tự nhiên.
• Tránh dùng nước lạnh hoặc nước có đá vào buổi tối vì chúng có thể khiến triệu chứng ho nặng hơn.

Kê gối cao khi ngủ

Một trong những cách trị ho về đêm cho người lớn tại nhà đơn giản nhưng ít người chú ý đến chính là điều chỉnh tư thế nằm ngủ.

• Việc nằm đầu thấp làm tăng nguy cơ trào ngược axit dạ dày và tích tụ dịch nhầy trong họng, cả hai đều có thể gây kích thích ho.
• Hãy kê cao gối từ 15 - 20cm so với mặt giường để giúp ngăn axit trào ngược và giảm áp lực lên đường thở, đồng thời hỗ trợ dẫn lưu dịch tiết tốt hơn.
• Tư thế nằm nghiêng nhẹ sang trái cũng có thể hữu ích với những người bị ho do trào ngược dạ dày - thực quản.

Súc miệng bằng nước muối ấm

Nước muối ấm là một biện pháp dân gian quen thuộc giúp sát khuẩn vùng họng, hỗ trợ làm giảm viêm và cải thiện triệu chứng ho khan hoặc ho có đờm.

• Hòa tan khoảng 1/4 thìa cà phê muối tinh khiết vào 200ml nước ấm (khoảng 37 - 40°C) và súc miệng nhẹ nhàng trong 30 - 60 giây trước khi đi ngủ.
• Biện pháp này giúp loại bỏ vi khuẩn, làm dịu cổ họng và hạn chế ho về đêm - đặc biệt hiệu quả với những người bị viêm họng mạn tính hoặc viêm amidan.
• Có thể súc miệng 1 - 2 lần mỗi ngày để phòng ngừa nhiễm khuẩn hô hấp.

Áp dụng các mẹo dân gian giảm ho

Các biện pháp hỗ trợ từ thiên nhiên luôn được ưa chuộng trong việc điều trị ho nhờ độ an toàn và hiệu quả tương đối cao. Bạn có thể thử một số công thức dễ thực hiện tại nhà sau:

• Trà gừng mật ong: Pha 1 - 2 lát gừng tươi với nước ấm, thêm 1 thìa cà phê mật ong. Gừng giúp làm ấm cơ thể và kháng viêm, còn mật ong có tác dụng làm dịu niêm mạc và giảm kích ứng họng.
• Tắc hấp đường phèn: Dùng 2 - 3 quả tắc (quất), cắt đôi, hấp cách thủy với đường phèn trong 10 phút. Hỗn hợp này giúp long đờm, giảm ho và dễ chịu cổ họng.
• Chanh muối ngâm: Ngậm một lát chanh muối trước khi đi ngủ giúp sát khuẩn nhẹ, giảm ho và hỗ trợ cải thiện hơi thở.

Lưu ý: Dù là mẹo dân gian, nhưng bạn nên thử với liều lượng nhỏ để đảm bảo không bị kích ứng hoặc dị ứng, đặc biệt với người có bệnh nền về tiêu hóa.

Ăn uống điều độ, tránh ăn tối quá muộn

Chế độ ăn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát các cơn ho xuất hiện về đêm, đặc biệt là với những trường hợp liên quan đến trào ngược dạ dày.

• Hạn chế ăn tối quá no hoặc quá sát giờ đi ngủ (nên ăn cách 2 - 3 tiếng trước khi nằm).
• Tránh các thực phẩm khó tiêu, cay nóng, nhiều dầu mỡ hoặc có tính axit cao như nước chanh, cà chua, nước ngọt có gas…
• Ăn chậm, nhai kỹ và ưu tiên các món dễ tiêu như cháo, súp, rau xanh nấu chín giúp hỗ trợ tiêu hóa và làm giảm nguy cơ trào ngược.

Cải thiện môi trường phòng ngủ

Không khí và nhiệt độ phòng ngủ cũng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến đường hô hấp, từ đó kích thích các cơn ho.

• Duy trì nhiệt độ phòng từ 26 - 28°C, tránh dùng điều hòa quá lạnh hoặc để quạt thổi trực tiếp vào mặt khi ngủ.
• Giữ không gian sạch sẽ, loại bỏ bụi bẩn, nấm mốc - đây là những tác nhân có thể gây dị ứng hoặc kích ứng niêm mạc hô hấp.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm nếu không khí trong phòng quá khô, đặc biệt vào mùa đông hoặc khi dùng máy lạnh thường xuyên.

Khi nào cần đi khám nếu bị ho về đêm kéo dài?

Trong hầu hết các trường hợp, ho về đêm ở người lớn có thể được kiểm soát bằng những biện pháp chăm sóc tại nhà, bao gồm thay đổi lối sống, sử dụng thảo dược tự nhiên hoặc điều chỉnh môi trường ngủ. Tuy nhiên, nếu tình trạng ho kéo dài dai dẳng hoặc đi kèm các triệu chứng nghiêm trọng, bạn không nên chủ quan. Nhận biết đúng thời điểm cần thăm khám y tế sẽ giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo cho thấy bạn nên đi khám bác sĩ sớm, thay vì tiếp tục áp dụng các cách trị ho về đêm cho người lớn tại nhà:

Ho kéo dài trên 7 ngày, không cải thiện với các biện pháp thông thường

Nếu bạn đã thử nhiều phương pháp như uống nước ấm, dùng gừng mật ong, điều chỉnh tư thế ngủ… mà ho vẫn kéo dài trên 1 tuần, đặc biệt là ho nặng hơn về đêm, thì đây có thể là biểu hiện của một bệnh lý tiềm ẩn như viêm phế quản, viêm họng mạn hoặc nhiễm trùng đường hô hấp. Trong những trường hợp này, những cách trị ho về đêm cho người lớn tại nhà chỉ mang tính hỗ trợ và không thay thế được điều trị chuyên khoa. Việc ho kéo dài có thể khiến niêm mạc hô hấp bị tổn thương sâu hơn, dẫn đến khó thở, mệt mỏi kéo dài và giảm chất lượng cuộc sống.

Xuất hiện các triệu chứng đi kèm nghiêm trọng

Một số dấu hiệu đi kèm với ho về đêm có thể cảnh báo những tình trạng bệnh lý cần can thiệp y tế kịp thời:

• Sốt cao trên 38°C: Có thể là dấu hiệu của nhiễm khuẩn hô hấp cấp hoặc viêm phổi.
• Khó thở, tức ngực, thở rít: Gợi ý tình trạng hẹp đường thở hoặc tổn thương phổi, không nên tự điều trị tại nhà.
• Ho có đờm đặc, màu vàng xanh hoặc lẫn máu: Có thể liên quan đến nhiễm trùng nặng, lao phổi hoặc tổn thương mạch máu hô hấp.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân, ra mồ hôi đêm: Là các triệu chứng nghi ngờ lao hoặc ung thư phổi.

Ho về đêm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giấc ngủ

Nếu các cơn ho làm bạn thức giấc nhiều lần trong đêm, gây mất ngủ, mệt mỏi vào ban ngày, giảm khả năng làm việc và tập trung - đó là lúc bạn nên đến cơ sở y tế để kiểm tra. Mất ngủ kéo dài do ho có thể dẫn đến suy giảm miễn dịch, làm tình trạng viêm nhiễm trở nên trầm trọng hơn. Ngoài ra, tình trạng này có thể là biểu hiện sớm của các bệnh lý mạn tính về đường hô hấp hoặc tiêu hóa như trào ngược dạ dày thực quản.

Có bệnh nền liên quan đến hô hấp hoặc tiêu hóa

Những người có tiền sử mắc các bệnh mạn tính dưới đây cần thận trọng nếu ho về đêm kéo dài:

• Hen phế quản (hen suyễn): Ho về đêm có thể là dấu hiệu cảnh báo đợt bùng phát hoặc kiểm soát hen chưa hiệu quả.
• Viêm xoang mạn, viêm phổi: Thường đi kèm hội chứng chảy dịch sau mũi gây ho liên tục vào ban đêm.
• Trào ngược dạ dày - thực quản: Là nguyên nhân phổ biến gây ho khan về đêm ở người lớn.
• Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), lao phổi: Những bệnh lý nghiêm trọng này cần chẩn đoán và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa hô hấp.

Trong những trường hợp này, việc chỉ dựa vào các cách trị ho về đêm cho người lớn tại nhà có thể không đủ để kiểm soát triệu chứng và nguy cơ biến chứng cao nếu không được theo dõi y tế. Ho về đêm là triệu chứng khó chịu nhưng hoàn toàn có thể cải thiện nếu áp dụng đúng cách trị ho về đêm cho người lớn. Các biện pháp như uống nước ấm, súc miệng nước muối, dùng mẹo dân gian (trà gừng mật ong, tắc hấp đường phèn) và điều chỉnh thói quen sinh hoạt giúp giảm kích ứng họng, cải thiện giấc ngủ hiệu quả. Tuy nhiên, nếu ho kéo dài trên 7 ngày hoặc kèm các dấu hiệu như sốt, khó thở, cần thăm khám sớm để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng. Với sự chăm sóc đúng cách, bạn sẽ nhanh chóng lấy lại giấc ngủ ngon và sức khỏe ổn định.