Top 10 bệnh hô hấp ở trẻ em thường gặp cha mẹ cần lưu ý

Vậy bệnh hô hấp ở trẻ em gồm những dạng nào, biểu hiện ra sao và làm cách nào để phòng tránh hiệu quả? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây để luôn sẵn sàng bảo vệ sức khỏe đường thở cho con bạn. 

Bệnh hô hấp ở trẻ em là gì? 

Bệnh hô hấp ở trẻ em là những tình trạng viêm nhiễm hoặc rối loạn liên quan đến đường hô hấp, bao gồm mũi, họng, thanh quản, khí quản, phế quản và phổi. Do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, trẻ nhỏ rất dễ bị vi khuẩn, virus tấn công, gây ra nhiều bệnh lý khác nhau, từ nhẹ như cảm lạnh cho đến nặng như viêm phổi. 

Bệnh hô hấp bao gồm những gì? 

Bệnh hô hấp ở trẻ em là nhóm bệnh ảnh hưởng đến đường thở và phổi. Có thể chia thành hai nhóm chính:

• Bệnh đường hô hấp trên: Cảm lạnh, viêm mũi, viêm họng, viêm xoang, viêm amidan.
• Bệnh đường hô hấp dưới: Viêm phế quản, viêm tiểu phế quản, viêm phổi, những bệnh lý thường nghiêm trọng hơn và có nguy cơ biến chứng cao.

Ngoài ra, trẻ còn có thể mắc các bệnh hô hấp mạn tính như hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng, nhất là khi có yếu tố cơ địa.

Các bệnh lý này có thể do virus, vi khuẩn hoặc các tác nhân kích ứng từ môi trường gây ra.

Vì sao trẻ em dễ mắc bệnh hô hấp? 

Hệ miễn dịch của trẻ chưa phát triển hoàn thiện nên khả năng chống lại virus, vi khuẩn còn kém. Đường thở của trẻ cũng ngắn, hẹp và rất nhạy cảm với các tác nhân bên ngoài như khói bụi, thay đổi thời tiết hay lây nhiễm từ người lớn. Đặc biệt, trẻ nhỏ chưa biết cách bảo vệ bản thân như rửa tay, đeo khẩu trang hay tránh tiếp xúc người bệnh. 

Dấu hiệu nhận biết bệnh hô hấp ở trẻ em

Các bệnh hô hấp ở trẻ thường có biểu hiện sớm nhưng dễ nhầm lẫn với cảm cúm thông thường. Việc nhận biết sớm triệu chứng giúp cha mẹ can thiệp kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm. 

Triệu chứng phổ biến 

Tùy theo loại bệnh và mức độ nặng nhẹ, trẻ có thể xuất hiện các dấu hiệu như:

• Ho (ho khan hoặc ho có đờm).
• Sổ mũi, nghẹt mũi, hắt hơi.
• Sốt nhẹ đến cao.
• Thở khò khè, khó thở.
• Ăn kém, bú ít, quấy khóc, ngủ không ngon. 

Nếu những triệu chứng này kéo dài hoặc có xu hướng nặng hơn, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

Cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế nếu có các biểu hiện sau:

• Sốt cao không hạ sau 2 ngày uống thuốc.
• Ho kéo dài trên 5 ngày.
• Thở nhanh, rút lõm ngực, tím tái môi.
• Trẻ bỏ ăn, bỏ bú, li bì, mệt mỏi bất thường.
• Có tiền sử bệnh hô hấp mạn tính như hen suyễn.

Việc đưa trẻ đi khám kịp thời sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác và điều trị sớm, hạn chế biến chứng nguy hiểm. 

Các loại bệnh hô hấp ở trẻ em thường gặp 

Bệnh hô hấp ở trẻ em có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất là do virus, vi khuẩn và môi trường sống không đảm bảo. Việc nhận diện rõ các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ sẽ giúp cha mẹ chủ động phòng bệnh và bảo vệ hệ hô hấp còn non nớt của trẻ.

Các bệnh đường hô hấp trên 

Đây là nhóm bệnh hay gặp nhất ở trẻ nhỏ, thường lây lan nhanh trong cộng đồng và gây ra nhiều triệu chứng khó chịu: 

• Cảm lạnh thông thường: Trẻ hắt hơi, sổ mũi, ho nhẹ, thường tự khỏi sau vài ngày. Đây là một trong những các bệnh lây qua đường hô hấp ở trẻ em thường gặp nhất.
• Viêm mũi: Trẻ bị nghẹt mũi, chảy nước mũi, khó ngủ.
• Viêm họng: Đau rát họng, nuốt khó, đôi khi kèm sốt.
• Viêm amidan: Amidan sưng đỏ, có thể có mủ, gây sốt cao và đau khi nuốt.
• Viêm xoang: Nghẹt mũi kéo dài, đau vùng mặt, hơi thở có mùi.

Các bệnh đường hô hấp dưới 

Nhóm bệnh này thường nghiêm trọng hơn vì ảnh hưởng trực tiếp đến phổi và khả năng hô hấp của trẻ: 

• Viêm phế quản: Ho nhiều, khò khè, khó thở.
• Viêm tiểu phế quản: Thường gặp ở trẻ dưới 2 tuổi, biểu hiện thở rít, bú kém, dễ tiến triển nặng.
• Viêm phổi: Một trong những các bệnh về đường hô hấp ở trẻ em nguy hiểm nhất, có thể đe dọa tính mạng nếu không điều trị kịp thời.

Bên cạnh việc nhận biết và điều trị sớm, cha mẹ cũng cần chú ý đến tiêm phòng để giảm nguy cơ mắc bệnh hô hấp cho trẻ. 

Các bệnh hô hấp mạn tính 

Bên cạnh các bệnh cấp tính, nhiều trẻ còn phải đối mặt với bệnh hô hấp mạn tính, cần theo dõi và quản lý lâu dài: 

• Hen suyễn: Trẻ dễ lên cơn khó thở về đêm hoặc khi tiếp xúc dị nguyên.
• Viêm mũi dị ứng: Hắt hơi, ngứa mũi, chảy nước mũi khi tiếp xúc bụi, phấn hoa, lông thú.

Bệnh hô hấp ở trẻ em chịu tác động bởi nhiều yếu tố cả bên trong lẫn bên ngoài. Vì vậy, cha mẹ cần nắm rõ nguy cơ để chủ động phòng ngừa, giúp con phát triển khỏe mạnh và hạn chế tái nhiễm. 

Cách phòng ngừa và chăm sóc trẻ mắc bệnh hô hấp

Để giảm nguy cơ mắc bệnh hô hấp, trẻ cần được chăm sóc toàn diện từ môi trường sống, chế độ dinh dưỡng cho đến tiêm phòng đầy đủ. 

Vệ sinh cá nhân và môi trường sống

Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường xung quanh là yếu tố nền tảng giúp ngăn chặn mầm bệnh lây lan.

• Rửa tay thường xuyên cho trẻ và người chăm sóc.
• Dạy trẻ che miệng khi ho, hắt hơi.
• Giữ nhà cửa thoáng mát, sạch sẽ, tránh ẩm mốc.
• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc nơi đông người khi dịch bùng phát.

Tăng cường miễn dịch cho trẻ

Một hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ giúp trẻ chống chọi tốt hơn với các tác nhân gây bệnh hô hấp.

• Cho trẻ ăn đầy đủ dinh dưỡng, đủ chất đạm, vitamin A, C, kẽm,...
• Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.
• Cho trẻ vận động, tắm nắng sáng để tổng hợp vitamin D.
• Giữ ấm đúng cách khi thời tiết thay đổi.

Tiêm phòng đúng lịch và tầm soát bệnh

Chủ động tiêm phòng và theo dõi sức khỏe định kỳ giúp phòng bệnh từ sớm và phát hiện kịp thời các nguy cơ. 

• Tiêm ngừa đầy đủ các vắc xin phòng bệnh hô hấp như: Cúm, phế cầu, Hib, COVID-19.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ, tầm soát sớm những yếu tố dị ứng, hen suyễn nếu có trong gia đình.
• Khi trẻ có biểu hiện bất thường, nên khám sớm để điều trị kịp thời, tránh biến chứng.

Ngoài ra, việc tiêm chủng đầy đủ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa các bệnh đường hô hấp nguy hiểm ở trẻ. 

Bệnh hô hấp ở trẻ em là vấn đề sức khỏe phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu cha mẹ trang bị kiến thức đúng và kịp thời. Việc chủ động nhận biết dấu hiệu sớm, chăm sóc đúng cách và tiêm ngừa đầy đủ chính là những biện pháp quan trọng nhất để bảo vệ hệ hô hấp non nớt của trẻ.