Cách điều trị sởi theo Bộ Y tế: Nguyên tắc quan trọng và cách xử lý biến chứng

Sởi là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra, có khả năng lây lan nhanh chóng trong cộng đồng, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người chưa được tiêm vắc xin. Dù là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhưng sởi có thể kiểm soát nếu điều trị đúng cách. Vậy làm sao để điều trị đúng cách theo cách điều trị sởi theo Bộ Y tế?

Đôi nét về bệnh sởi và mức độ nguy hiểm của bệnh sởi

Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Paramyxovirus gây ra, có thể lây lan nhanh chóng qua đường hô hấp. Nhiều người lầm tưởng sởi chỉ gây sốt và phát ban, nhưng thực tế, bệnh có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi.

Trước khi có vắc xin, sởi cướp đi sinh mạng 2,6 triệu người mỗi năm. Dù vắc xin đã giúp giảm 78% số ca tử vong trong giai đoạn 2000-2012, nhưng bệnh vẫn bùng phát tại nhiều nơi. Riêng năm 2023, Châu Âu ghi nhận hơn 300.000 ca mắc sởi – tăng 30 lần so với năm trước. Tây Thái Bình Dương cũng chứng kiến số ca mắc tăng 255%.

Tại Việt Nam, sởi thường bùng phát theo chu kỳ 5 năm. Hai đợt dịch gần nhất:

• 2014: Hơn 35.000 ca nghi sởi, 6.000 ca xác nhận, 147 ca tử vong.
• 2019: 40.000 ca mắc, 4 ca tử vong.
• 2020-2023: Số ca giảm nhưng vẫn dao động 300-500 ca/năm.
• Đầu 2024: 130 ca mắc, tăng 1,4 lần so với cùng kỳ năm trước.

Nguyên nhân được đưa ra là do việc tiêm chủng gián đoạn do đại dịch COVID-19 và thiếu hụt vắc xin trong chương trình Tiêm chủng Mở rộng năm 2023 đã khiến nhiều trẻ chưa được bảo vệ đầy đủ.

Sởi không chỉ gây viêm phổi, viêm não mà còn có khả năng "xóa trí nhớ miễn dịch." Theo nghiên cứu năm 2019 tại Harvard, virus sởi có thể phá hủy tới 73% kháng thể trong cơ thể, khiến người mắc bệnh trở nên nhạy cảm hơn với các tác nhân gây bệnh, kể cả những bệnh đã từng mắc trước đây.

Hệ miễn dịch gần như bị “cài đặt lại,” khiến bệnh nhân dễ bị nhiễm trùng nghiêm trọng, kéo dài và nguy cơ tử vong tăng cao. Vì vậy, việc tiêm vắc xin phòng sởi là cực kỳ quan trọng để bảo vệ bản thân và cộng đồng. Và nếu mắc bệnh, cần tuân thủ đúng cách điều trị sởi theo Bộ Y tế để bảo vệ chính bản thân.

Hướng dẫn cách điều trị sởi theo Bộ Y tế

Bộ Y tế khuyến cáo nguyên tắc điều trị tập trung vào cách ly, giảm triệu chứng, bồi bổ sức khỏe và phát hiện sớm các dấu hiệu nguy hiểm. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách điều trị sởi theo Bộ Y tế giúp người bệnh vượt qua sởi an toàn và hạn chế rủi ro tối đa.

Nguyên tắc điều trị

Bệnh nhân mắc thủy đậu cần được cách ly nhằm hạn chế nguy cơ lây nhiễm cho những người xung quanh, đặc biệt là trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và người có hệ miễn dịch yếu. Việc điều trị chủ yếu tập trung vào giảm nhẹ các triệu chứng như sốt, ngứa, nổi ban và hỗ trợ quá trình hồi phục của cơ thể. Đồng thời, cần theo dõi sát sao để phát hiện sớm các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não hoặc nhiễm trùng da, từ đó có hướng xử lý kịp thời, tránh những hậu quả nghiêm trọng.

Chăm sóc hỗ trợ

Trong quá trình điều trị thủy đậu, việc chăm sóc hỗ trợ tại nhà đóng vai trò quan trọng giúp người bệnh nhanh hồi phục và hạn chế biến chứng. Cần chú ý giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, đặc biệt là da, mắt, miệng và họng để ngăn ngừa tình trạng bội nhiễm do vi khuẩn xâm nhập qua các tổn thương da. Bên cạnh đó, chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng rất cần thiết. Người bệnh nên được bổ sung đầy đủ nước, cùng với các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất nhằm tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ quá trình lành bệnh.

Kiểm soát sốt:

• Lau người bằng nước ấm, chườm mát khi sốt cao;
• Sử dụng thuốc hạ sốt khi cần thiết.

Bù nước và điện giải:

• Uống nhiều nước, dung dịch oresol;
• Chỉ truyền dịch khi bệnh nhân có dấu hiệu mất nước nghiêm trọng.

Bổ sung vitamin A:

• Trẻ 6-12 tháng tuổi: 100.000 đơn vị/lần;
• Trẻ >12 tháng và người lớn: 200.000 đơn vị/lần;
• Nếu có dấu hiệu bệnh về mắt do thiếu vitamin A, lặp lại liều vào ngày thứ 2 và ngày 28.

Xử lý biến chứng

Nhiễm khuẩn bội nhiễm: Dùng kháng sinh.

Viêm phổi, viêm não, viêm cơ tim: Hạn chế truyền dịch để tránh phù nề nặng hơn.

Viêm màng não cấp: Hỗ trợ duy trì chức năng sống tích cực.

Co giật:

• Phenobarbital 10-20 mg/kg pha trong Glucose 5%, truyền tĩnh mạch trong 30-60 phút.
• Nếu cần, lặp lại sau 8-12 giờ.
• Diazepam có thể dùng cho người lớn (10 mg/lần, tiêm tĩnh mạch).

Xử lý phù não:

• Tư thế: Nằm đầu cao 30 độ, giữ cổ thẳng nếu huyết áp ổn định.
• Hỗ trợ hô hấp: Cung cấp oxy 1-4 lít/phút qua mũi hoặc mask. Nếu Glasgow < 12 hoặc SpO2 < 92%, cần đặt nội khí quản sớm. Glasgow < 10 tiến hành thở máy.
• Dùng Mannitol 20%: 0,5-1 g/kg, tiêm tĩnh mạch mỗi 6-8 giờ.

Chống suy hô hấp:

• Thông thoáng đường thở: Hút đờm dãi khi cần.
• Cung cấp oxy: 3-6 lít/phút, giữ SpO2 trên 92%.
• Hỗ trợ hô hấp mạnh hơn: Đặt nội khí quản nếu bệnh nhân có cơn ngừng thở hoặc suy hô hấp nặng.
• Dexamethasone: 0,5 mg/kg/ngày, tiêm tĩnh mạch, chia 4-6 lần/ngày trong 3-5 ngày. Dùng ngay khi có dấu hiệu rối loạn ý thức.
• Immunoglobulin đa giá (nếu có điều kiện): 0,1-0,4 g/kg/ngày, truyền tĩnh mạch trong 6-8 giờ, kéo dài 2-5 ngày.

Lưu ý: Việc điều trị cần theo dõi sát sao bởi nhân viên y tế để tránh biến chứng nghiêm trọng.

Cách phòng ngừa bệnh sởi

Bên cạnh việc nắm được cách điều trị sởi theo Bộ Y tế, ba mẹ cần chú ý đến các cách phòng ngừa bệnh sởi để bảo vệ con yêu:

• Tiêm vắc xin sởi đầy đủ: Là phương pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh sởi. Trẻ từ 9 tháng tuổi chưa tiêm vắc xin hoặc từ 18 tháng tuổi chưa được tiêm đủ 2 mũi vắc xin phòng sởi cần nhanh chóng đến trạm y tế xã, phường để tiêm chủng. Đây là biện pháp hiệu quả nhất giúp phòng tránh bệnh.

• Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên với xà phòng, vệ sinh mũi, họng, giữ ấm cơ thể, đồng thời đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý để tăng cường hệ miễn dịch.
• Phát hiện bệnh sớm: Khi có triệu chứng sốt, phát ban kèm viêm long đường hô hấp, cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.
• Cách ly nghiêm ngặt: Người mắc sởi cần hạn chế tiếp xúc với người xung quanh, cách ly tại nhà hoặc cơ sở y tế theo quy định đối với bệnh lây qua đường hô hấp. Đảm bảo không gian sống thông thoáng, tránh tụ tập đông người trong thời gian mắc bệnh.
• Bảo vệ người chăm sóc: Người trực tiếp chăm sóc bệnh nhân cần đeo khẩu trang, rửa tay sạch sẽ trước và sau mỗi lần tiếp xúc để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Bệnh sởi có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ và những người có hệ miễn dịch suy yếu. Việc điều trị đúng cách cách điều trị sởi theo Bộ Y tế, bao gồm cách ly, chăm sóc hỗ trợ và xử lý biến chứng kịp thời, đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục. Bên cạnh đó, tiêm chủng đầy đủ vẫn là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất, giúp bảo vệ không chỉ bản thân mà còn cả cộng đồng khỏi nguy cơ bùng phát dịch sởi.

Tiêm vắc xin sởi giúp bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa bệnh sởi và các biến chứng nguy hiểm. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp vắc xin chính hãng, bảo quản đúng tiêu chuẩn GSP, với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao và quy trình tiêm an toàn. Đặt lịch dễ dàng qua tổng đài miễn phí 1800 6928.