Các bệnh về hệ miễn dịch thường gặp và cách phòng ngừa

Các bệnh về hệ miễn dịch không chỉ làm giảm khả năng đề kháng mà còn gây ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác nhau như da, khớp, tuyến giáp, gan, thận... Việc hiểu rõ về các bệnh liên quan đến hệ miễn dịch sẽ giúp chúng ta chủ động bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống. Cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu ngay.

Hệ miễn dịch là gì? Vai trò của hệ miễn dịch

Hệ miễn dịch là hệ thống bảo vệ tự nhiên của cơ thể, có nhiệm vụ nhận diện và tiêu diệt các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn, nấm và ký sinh trùng. Nhờ có hệ miễn dịch, cơ thể có thể chống lại nhiễm trùng, phục hồi sau bệnh tật và duy trì sức khỏe ổn định.

Hệ miễn dịch bao gồm nhiều thành phần quan trọng như bạch cầu, kháng thể, hệ bạch huyết, tuyến ức, tủy xương và lá lách. Các tế bào miễn dịch làm việc cùng nhau để phát hiện và vô hiệu hóa các tác nhân lạ xâm nhập vào cơ thể. Hệ miễn dịch hoạt động theo hai cơ chế chính:

• Miễn dịch bẩm sinh: Là tuyến phòng thủ đầu tiên của cơ thể, phản ứng nhanh chóng khi gặp tác nhân gây bệnh.

• Miễn dịch thích nghi: Là hệ thống miễn dịch phát triển theo thời gian, giúp cơ thể ghi nhớ và chống lại các mầm bệnh đã từng tiếp xúc trước đó.

Khi hệ miễn dịch bị suy yếu hoặc rối loạn, cơ thể có thể gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm suy giảm miễn dịch, bệnh tự miễn và dị ứng miễn dịch. Do đó, việc bảo vệ và duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh là rất quan trọng để phòng tránh bệnh tật và đảm bảo sức khỏe lâu dài.

Các bệnh về hệ miễn dịch suy giảm

Suy giảm hệ miễn dịch khiến cơ thể mất khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và hồi phục chậm. Dưới đây là một số bệnh phổ biến liên quan đến suy giảm miễn dịch:

• HIV/AIDS: Virus HIV tấn công tế bào miễn dịch CD4, làm suy yếu hệ miễn dịch và khiến cơ thể dễ nhiễm trùng. Nếu không điều trị, bệnh có thể tiến triển thành AIDS, gây nguy hiểm đến tính mạng.

• Suy giảm miễn dịch bẩm sinh: Một số bệnh di truyền khiến cơ thể không thể sản xuất đủ tế bào miễn dịch, làm người bệnh dễ mắc nhiễm trùng nặng từ nhỏ, ví dụ như hội chứng SCID (suy giảm miễn dịch kết hợp nặng).

• Suy giảm miễn dịch do bệnh lý: Các bệnh mạn tính như tiểu đường, ung thư, bệnh gan, bệnh thận làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng và phục hồi chậm.

• Suy giảm miễn dịch do lối sống: Chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng, căng thẳng kéo dài, thiếu ngủ, sử dụng rượu bia, thuốc lá có thể làm giảm số lượng và chức năng của tế bào miễn dịch, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Các bệnh tự miễn do rối loạn hệ miễn dịch

Bệnh tự miễn xảy ra khi hệ miễn dịch nhận diện nhầm các tế bào khỏe mạnh của cơ thể là tác nhân gây bệnh và tấn công chúng. Điều này dẫn đến viêm nhiễm, tổn thương mô và ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác nhau. Dưới đây là một số bệnh tự miễn phổ biến:

• Lupus ban đỏ: Hệ miễn dịch tấn công các mô liên kết, gây viêm nhiễm ở da, khớp, thận, tim và phổi. Bệnh có thể gây đau khớp, phát ban, rụng tóc, tổn thương nội tạng.

• Viêm khớp dạng thấp: Hệ miễn dịch tấn công các khớp, làm chúng bị viêm, sưng đau và dần dần bị phá hủy, gây ảnh hưởng đến vận động.

• Tiểu đường type 1: Hệ miễn dịch tấn công tế bào beta của tuyến tụy, khiến cơ thể mất khả năng sản xuất insulin, làm tăng đường huyết và ảnh hưởng đến chuyển hóa.

• Bệnh tuyến giáp tự miễn: Các rối loạn như bệnh Graves (cường giáp) hoặc Hashimoto (suy giáp) do hệ miễn dịch tấn công tuyến giáp, gây mất cân bằng hormone và ảnh hưởng đến chuyển hóa.

• Bệnh vảy nến: Hệ miễn dịch kích thích quá mức sự phát triển của tế bào da, gây ra tình trạng da đỏ, bong tróc, ngứa ngáy và viêm nhiễm.

Cách phòng ngừa và cải thiện bệnh về hệ miễn dịch

Hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật. Để giảm nguy cơ mắc các bệnh về hệ miễn dịch và duy trì sức khỏe tốt, cần áp dụng các biện pháp sau:

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C, kẽm, sắt, omega-3 và probiotic giúp tăng cường hệ miễn dịch. Tránh thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường và dầu mỡ.

• Tập thể dục thường xuyên: Vận động ít nhất 30 phút/ngày giúp tăng cường tuần hoàn máu, cải thiện chức năng miễn dịch và giảm viêm nhiễm.

• Giảm căng thẳng, ngủ đủ giấc: Stress kéo dài và thiếu ngủ có thể làm suy yếu hệ miễn dịch. Cần ngủ đủ 7 - 8 giờ mỗi đêm và thực hiện các biện pháp thư giãn như thiền, yoga, đọc sách.

• Tiêm vắc xin đầy đủ: Vắc xin giúp cơ thể chủ động tạo kháng thể chống lại các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như cúm, viêm gan, sởi, COVID-19…

• Khám sức khỏe định kỳ: Việc kiểm tra sức khỏe thường xuyên giúp phát hiện sớm và kiểm soát tốt các bệnh về hệ miễn dịch.

Kết hợp dinh dưỡng hợp lý, vận động khoa học, kiểm soát căng thẳng và tiêm phòng đầy đủ sẽ giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả, bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật và duy trì sức khỏe lâu dài.

Hiểu rõ các bệnh về hệ miễn dịch giúp chúng ta chủ động phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe tốt hơn. Hệ miễn dịch khỏe mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại bệnh tật, nhưng khi bị suy giảm hoặc rối loạn, cơ thể có thể mắc phải nhiều vấn đề nghiêm trọng. Chủ động chăm sóc sức khỏe và theo dõi các dấu hiệu bất thường sẽ giúp phát hiện và kiểm soát các bệnh về hệ miễn dịch hiệu quả, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống.