Bệnh bạch hầu ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Bệnh bạch hầu là một bệnh nhiễm trùng nguy hiểm do vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae gây ra, đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ em. Bệnh lây lan nhanh chóng qua đường hô hấp và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm cơ tim, suy hô hấp, thậm chí tử vong. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa bệnh bạch hầu ở trẻ em.

Bệnh bạch hầu là gì?

Bạch hầu là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính do vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae gây ra, chủ yếu ảnh hưởng đến đường hô hấp và đôi khi lan rộng sang da, tim, thần kinh. Bệnh bạch hầu ở trẻ em có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Vi khuẩn bạch hầu tạo ra độc tố nguy hiểm, tấn công vào niêm mạc hô hấp, hình thành lớp giả mạc dày màu trắng xám ở họng, thanh quản, gây tắc nghẽn đường thở, dẫn đến suy hô hấp. Ngoài ra, độc tố này còn ảnh hưởng đến hệ tim mạch và thần kinh, gây viêm cơ tim, liệt cơ, suy tuần hoàn. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ tử vong do bạch hầu dao động từ 5–10%, và có thể lên đến 20% ở trẻ dưới 5 tuổi và người lớn trên 40 tuổi nếu không được điều trị kịp thời.

Hiện nay, bạch hầu có thể được phòng ngừa hiệu quả nhờ vắc xin, vắc xin bạch hầu là biện pháp quan trọng nhất để bảo vệ trẻ em khỏi căn bệnh nguy hiểm này.

Nguyên nhân gây bệnh bạch hầu

Bệnh bạch hầu ở trẻ em do vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae gây ra. Đây là một loại vi khuẩn gram dương (+), hiếu khí, có hình dạng đặc trưng như chiếc chùy với một hoặc hai đầu phình to. Vi khuẩn này có bốn biotype chính: Gravis, Mitis, Intermedius và Belfanti, với mức độ gây bệnh khác nhau.

Bản thân vi khuẩn bạch hầu không gây biến chứng nghiêm trọng trừ khi mang gen tox+, khi đó chúng sản sinh ngoại độc tố gây tổn thương toàn thân. Ngoại độc tố ngăn cản quá trình tổng hợp protein, làm tổn thương mô, tạo ra lớp giả mạc dày bám chặt vào hầu họng, thanh quản, gây khó thở. Nếu độc tố lan vào máu, trẻ có nguy cơ gặp các biến chứng nguy hiểm như viêm cơ tim, viêm phổi, tổn thương thần kinh.

Ngược lại, nếu vi khuẩn không mang gen mã hóa độc tố, bệnh có thể diễn biến nhẹ, chỉ gây viêm nhiễm nhẹ đường hô hấp mà không hình thành giả mạc. Do đó, mức độ nghiêm trọng của bệnh phụ thuộc vào khả năng sản sinh độc tố của vi khuẩn trong cơ thể trẻ.

Triệu chứng bệnh bạch hầu ở trẻ em

Bạch hầu là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính nguy hiểm, gây ảnh hưởng chủ yếu đến đường hô hấp và đôi khi là da. Ở trẻ em, bệnh thường có những dấu hiệu đặc trưng sau:

Bạch hầu họng

Đây là thể bệnh phổ biến nhất. Trẻ thường có triệu chứng sốt nhẹ, mệt mỏi, biếng ăn, đau họng. Sau khoảng 2 - 3 ngày, vùng amidan và vòm họng xuất hiện lớp giả mạc dày, có màu trắng xanh hoặc xám, bám chặt vào niêm mạc. Nếu cố bóc tách, giả mạc dễ gây chảy máu. Khi bệnh tiến triển nặng, trẻ có thể sưng hạch vùng cổ, sưng dưới hàm, tái xanh, khó thở, mạch nhanh, thậm chí rơi vào trạng thái hôn mê nếu không được can thiệp kịp thời.

Bạch hầu thanh quản và bạch hầu mũi

• Bạch hầu thanh quản: Giả mạc hình thành tại thanh quản, có thể lan xuống phía dưới gây hẹp hoặc tắc nghẽn đường thở. Trẻ thường có biểu hiện ho khàn, khó thở, thở rít, sốt nhẹ.

• Bạch hầu mũi: Thể bệnh này hiếm gặp hơn, chủ yếu gây viêm nhiễm tại niêm mạc mũi. Trẻ có thể chảy nước mũi liên tục, dịch mũi có mùi hôi, đôi khi lẫn máu.

Bạch hầu ngoài da

Thể bệnh này ít gặp, thường xuất hiện ở những trẻ có vết thương hở. Biểu hiện là vùng da bị nhiễm khuẩn sưng đỏ, đau, có vết loét được phủ bởi giả mạc màu xám.

Bạch hầu ác tính

Trong một số trường hợp nghiêm trọng, trẻ có thể mắc bạch hầu ác tính (bạch hầu cấp). Đây là thể bệnh nguy hiểm, gây nhiễm trùng và nhiễm độc nặng. Trẻ có sốt cao, giả mạc lan nhanh ra toàn bộ vùng hầu họng, cổ sưng to (cổ bạnh) do hạch viêm nghiêm trọng. Nếu không được điều trị kịp thời, trẻ có nguy cơ suy tim, suy hô hấp và tử vong.

Chủ động tiêm vắc xin phòng bệnh bạch hầu cho trẻ

Bạch hầu là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây biến chứng nặng nề về hô hấp, tim mạch và thần kinh. Tiêm vắc xin là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất, giúp tạo miễn dịch bền vững, giảm nguy cơ mắc bệnh và lây lan trong cộng đồng. Hiện nay, tại Việt Nam, trẻ em được phòng bệnh bạch hầu thông qua các loại vắc xin phối hợp có thành phần kháng nguyên bạch hầu, bao gồm:

• Vắc xin 6 trong 1: Hexaxim, Infanrix Hexa (phòng bệnh Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Viêm gan B, Bại liệt và Viêm màng não mủ do Hib).

• Vắc xin 5 trong 1: Pentaxim (dịch vụ) phòng: Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Hib, Bại liệt; ComBE Five (trong tiêm chủng mở rộng) phòng: Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, viêm gan B và Hib

• Vắc xin 4 trong 1: Tetraxim (phòng Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Bại liệt).

• Vắc xin 3 trong 1: Boostrix, Adacel (phòng Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván).

• Vắc xin 2 trong 1: Td (phòng Bạch hầu và Uốn ván).

Hiện nay, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là đơn vị hàng đầu cung cấp dịch vụ tiêm chủng chất lượng, với vắc xin được nhập khẩu chính hãng từ các nhà sản xuất uy tín trên thế giới. Khi đến tiêm chủng tại Long Châu, khách hàng sẽ được khám sàng lọc bởi bác sĩ, tư vấn gói vắc xin phù hợp, theo dõi trong và sau khi tiêm để đảm bảo an toàn.

Liên hệ với Tiêm chủng Long Châu qua Hotline 1800 6928 để được tư vấn, hẹn lịch miễn phí hoặc đặt lịch online tại đây.

Bạch hầu là bệnh nguy hiểm, có thể gây biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, cha mẹ hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa cho con bằng việc tiêm vắc xin đầy đủ, giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tự hào cung cấp các loại vắc xin thế hệ mới nhất từ các nhà sản xuất hàng đầu thế giới. Khi tiêm chủng tại Long Châu, các bé sẽ được thăm khám, tư vấn miễn phí bởi đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, đảm bảo quy trình tiêm chủng an toàn, chính xác trong không gian hiện đại, sạch sẽ. Liên hệ với Tiêm chủng Long Châu qua Hotline 1800 6928 để được tư vấn, hẹn lịch miễn phí.