Viêm mũi dị ứng và viêm xoang có giống nhau không?

Không ít người thường nhầm lẫn giữa viêm mũi dị ứng và viêm xoang vì chúng có những triệu chứng tương tự như nghẹt mũi, sổ mũi hay đau đầu. Thực tế, hai bệnh lý này khác nhau hoàn toàn về nguyên nhân gây bệnh, cách điều trị và mức độ nguy hiểm. Nếu không được nhận diện đúng và xử lý phù hợp, bệnh có thể kéo dài, gây ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như chất lượng cuộc sống. Hiểu rõ sự khác biệt giữa viêm mũi dị ứng và viêm xoang là bước đầu tiên để điều trị hiệu quả và phòng ngừa lâu dài.

Phân biệt viêm mũi dị ứng và viêm xoang

Định nghĩa bệnh

Viêm mũi dị ứng là tình trạng xảy ra khi hệ miễn dịch phản ứng quá mức với các dị nguyên như bụi, phấn hoa, lông thú, mạt nhà... Cơ thể khi đó sẽ giải phóng histamin vượt ngưỡng bình thường, dẫn đến các triệu chứng đặc trưng của viêm mũi dị ứng.

Viêm xoang là bệnh lý viêm nhiễm xảy ra tại lớp niêm mạc lót bên trong các xoang cạnh mũi. Khi lớp niêm mạc này bị viêm, sẽ gây phù nề và làm cản trở quá trình dẫn lưu dịch trong xoang, từ đó dẫn đến tắc nghẽn và gây viêm xoang.

Nguyên nhân gây bệnh khác nhau thế nào?

Viêm mũi dị ứng là phản ứng phòng vệ tự nhiên của cơ thể trước các yếu tố lạ từ môi trường bên ngoài. Ở người có cơ địa dị ứng, lượng histamin được giải phóng quá nhiều khi tiếp xúc với dị nguyên sẽ gây ra các biểu hiện bệnh. Đây là bệnh lý có yếu tố di truyền, do đó bác sĩ có thể nghi ngờ viêm mũi dị ứng dựa trên tiền sử bệnh lý trong gia đình.

Viêm xoang thường bắt nguồn từ tác nhân bên ngoài như vi khuẩn, nấm gây nhiễm trùng niêm mạc xoang. Ngoài ra, người có cơ địa dị ứng cũng dễ bị viêm xoang khi tiếp xúc với dị nguyên, do phản ứng phù nề gây bít tắc xoang. Viêm xoang do tác nhân bên ngoài thường điều trị dễ hơn, trong khi viêm xoang do cơ địa dị ứng cần tránh tuyệt đối các yếu tố kích thích thì mới có khả năng khỏi hoàn toàn.

Triệu chứng nhận biết từng bệnh

Viêm mũi dị ứng: Ngoài các biểu hiện như nghẹt mũi và ngứa mũi, cũng gặp trong viêm xoang, người mắc viêm mũi dị ứng thường có thêm các dấu hiệu như:

• Hắt hơi nhiều và khó kiểm soát;
• Nước mũi trong, loãng, không mùi;
• Ngứa họng, ho khan;
• Mắt đỏ, đau mắt, chảy nước mắt;
• Giảm khả năng ngửi mùi;
• Ngủ ngáy;
• Ù tai.

Viêm xoang: Bên cạnh nghẹt mũi và ngứa mũi, bệnh nhân viêm xoang thường có triệu chứng rõ rệt và nặng hơn như:

• Dịch mũi đặc, màu vàng hoặc xanh, có mùi, có thể chảy xuống họng;
• Đau nhức vùng trán, mặt, sống mũi;
• Đau đầu, đau tai;
• Ho kéo dài, đau họng;
• Sốt nhẹ;
• Mệt mỏi toàn thân.

Mức độ nguy hiểm và biến chứng

• Viêm mũi dị ứng: Tuy là bệnh mạn tính nhưng viêm mũi dị ứng được xem là khá lành tính vì nguyên nhân là phản ứng miễn dịch, không phải nhiễm trùng. Tuy nhiên, nếu kéo dài, bệnh có thể tiến triển thành viêm mũi xoang dị ứng, viêm xoang mạn tính hoặc hình thành polyp mũi.

• Viêm xoang: Do là bệnh lý viêm nhiễm nên nếu không điều trị kịp thời hoặc đúng cách, viêm xoang có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như viêm tai giữa, viêm phế quản, áp xe quanh mắt, nhiễm trùng nội sọ và nặng nhất là viêm màng não.

Chẩn đoán hình ảnh có gì khác biệt?

• Viêm mũi dị ứng: Do không gây tổn thương cấu trúc xoang nên khi nội soi mũi xoang sẽ ít thấy bất thường rõ rệt.

• Viêm xoang: Nội soi mũi xoang có thể quan sát thấy các xoang bị viêm, chứa mủ, giúp bác sĩ dễ dàng nhận biết và đánh giá mức độ bệnh.

Cách phòng ngừa viêm xoang và viêm mũi dị ứng hiệu quả

Phòng tránh viêm mũi dị ứng

• Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi nhà, lông động vật, hóa chất…
• Đảm bảo không gian sống luôn thông thoáng, sạch sẽ, nhiệt độ và độ ẩm phù hợp.
• Rửa mũi sau khi đi ra ngoài để loại bỏ bụi bẩn và dị nguyên có thể bám vào niêm mạc mũi.
• Ăn uống lành mạnh, hạn chế thức ăn chứa nhiều dầu mỡ và tránh các món dễ gây dị ứng theo cơ địa cá nhân.
• Không hút thuốc lá và tránh xa khu vực có nhiều khói thuốc.
• Rèn luyện thể thao thường xuyên để tăng cường đề kháng và bảo vệ hệ hô hấp.

Phòng tránh viêm xoang

• Khi trời trở lạnh, cần giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, ngực và mũi để tránh bị nhiễm lạnh.
• Hạn chế đến những nơi nhiều bụi bẩn, khói xe, khói thuốc hay môi trường ô nhiễm.
• Tránh để luồng gió từ quạt máy hoặc máy lạnh thổi trực tiếp vào mũi khi ngủ hoặc làm việc.
• Không để nước xâm nhập vào mũi hoặc tai khi tắm. Nếu xảy ra, cần xử lý nhanh và đúng cách để ngăn ngừa ảnh hưởng đến vùng xoang.
• Tăng cường bổ sung vitamin C từ các loại trái cây họ cam quýt như cam, quýt, bưởi, hoặc rau xanh như cải thìa, súp lơ… giúp nâng cao sức đề kháng.
• Duy trì thói quen tập luyện thể dục thể thao để nâng cao sức bền và hệ miễn dịch cho cơ thể.

Chế độ dinh dưỡng hỗ trợ người mắc bệnh lý về đường mũi

Không có một chế độ ăn chuẩn chính thức nào dành riêng cho người bị viêm mũi dị ứng và viêm xoang. Tuy nhiên, lựa chọn thực phẩm phù hợp có thể góp phần hỗ trợ hệ miễn dịch và giảm nguy cơ viêm nhiễm.

Tránh xa thực phẩm gây dị ứng

Nếu bạn đã biết mình dị ứng với loại thực phẩm nào, hãy tránh tiêu thụ chúng. Một số thực phẩm dễ gây dị ứng thường gặp là hải sản, đậu nành, trứng, đậu phụ, lúa mạch, các loại hạt như hạt lanh, hạt dẻ...

Uống đủ nước mỗi ngày

Bổ sung đủ nước giúp làm loãng chất nhầy trong mũi, từ đó giảm tình trạng nghẹt mũi và giúp đường hô hấp thông thoáng hơn.

Ưu tiên thực phẩm có tính kháng viêm

Bổ sung vào khẩu phần ăn những loại thực phẩm giàu chất chống viêm như tỏi, hành tây, ớt cay, chanh, cam, cũng như các loại trái cây chứa nhiều chất chống oxy hóa như dâu tây, quả mâm xôi, quả lựu...

Cẩn trọng với thực phẩm nghi ngờ gây dị ứng

Khi nghi ngờ một loại thực phẩm có thể là nguyên nhân làm bùng phát triệu chứng, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Có thể thử loại bỏ thực phẩm đó trong một thời gian ngắn để theo dõi phản ứng của cơ thể.

Thêm thực phẩm chứa Omega-3

Omega-3 có tác dụng giảm viêm và tăng cường sức đề kháng. Những thực phẩm giàu omega-3 bao gồm cá hồi, cá thu, hạt lanh, hạt óc chó…

Viêm mũi dị ứng và viêm xoang tuy có nhiều điểm giống nhau về triệu chứng nhưng lại khác biệt về nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh và phương pháp điều trị. Việc nhận diện đúng bệnh giúp người bệnh lựa chọn hướng điều trị phù hợp và hiệu quả. Chủ động phòng bệnh thông qua chăm sóc sức khỏe, giữ môi trường sống trong lành và tiêm chủng đầy đủ là cách tốt nhất để bảo vệ hệ hô hấp, đặc biệt trong thời điểm thời tiết thay đổi và ô nhiễm ngày càng gia tăng.

Phòng ngừa viêm mũi dị ứng và viêm xoang không thể thiếu vai trò của tiêm chủng định kỳ. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ đáng tin cậy với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, hệ thống cơ sở vật chất hiện đại và dịch vụ chăm sóc tận tâm. Các gói tiêm chủng tại Long Châu được thiết kế linh hoạt, phù hợp từng độ tuổi, góp phần nâng cao miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh đường hô hấp. Đặt lịch ngay hôm nay để được tư vấn và bảo vệ sức khỏe lâu dài cho cả gia đình.