Vảy nến toàn thân là gì? Nguyên nhân và mức độ nguy hiểm

Vảy nến toàn thân không chỉ là một vấn đề da liễu thông thường mà còn là tình trạng bệnh lý nghiêm trọng, ảnh hưởng sâu rộng đến sức khỏe tổng thể của người bệnh. Các triệu chứng có thể lan tỏa khắp cơ thể, gây đau đớn, mệt mỏi và tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ vảy nến toàn thân là gì, nguyên nhân gây bệnh và mức độ nguy hiểm để có hướng xử trí kịp thời.

Tổng quan về vảy nến toàn thân

Vảy nến toàn thân là gì?

Vảy nến được xếp vào nhóm bệnh tự miễn, khi hệ miễn dịch hoạt động bất thường và nhận diện sai các tế bào da bình thường là tác nhân gây hại. Điều này khiến da sản sinh tế bào mới với tốc độ nhanh hơn nhiều lần so với bình thường, tạo nên những mảng da dày, đỏ, có vảy trắng bạc kèm theo ngứa ngáy và khó chịu. Nếu tình trạng tổn thương da lan ra khắp cơ thể, người bệnh được chẩn đoán là vảy nến toàn thân.

Cách nhận biết vảy nến toàn thân và phân biệt với bệnh da liễu khác

Vảy nến toàn thân đôi khi dễ bị nhầm lẫn với một số bệnh ngoài da phổ biến. Ví dụ:

• Viêm da cơ địa (eczema): Cả hai đều gây ngứa và nổi ban, tuy nhiên viêm da cơ địa thường xuất hiện tại các vị trí nếp gấp như khuỷu tay trong, khe gối, trong khi vảy nến hay gặp ở mặt ngoài khuỷu tay, đầu gối, vùng lưng dưới và da đầu.
• Á sừng: Bệnh này thường biểu hiện bằng tình trạng da khô, nứt nẻ và bong vảy ở bàn tay, bàn chân. Ngược lại, vảy nến không chỉ gây bong vảy mà còn kèm theo các mảng da đỏ, dày rõ rệt.

Việc phân biệt chính xác hai nhóm bệnh có ý nghĩa quan trọng, giúp lựa chọn phương pháp điều trị đúng và hiệu quả hơn.

Nguyên nhân gây vảy nến toàn thân

Cho đến nay, y học vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác dẫn đến vảy nến toàn thân. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy bệnh thường xuất phát từ sự tương tác phức tạp giữa yếu tố di truyền, rối loạn miễn dịch và tác động của môi trường.

• Yếu tố di truyền: Người có người thân trong gia đình mắc vảy nến sẽ có nguy cơ cao hơn. Một số gen liên quan đến bệnh đã được tìm thấy, cho thấy yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng.
• Rối loạn hệ miễn dịch: Vảy nến được xem là bệnh tự miễn, khi hệ miễn dịch hoạt động sai lệch, tấn công vào các tế bào da, gây viêm và khiến da tăng sinh bất thường.
• Tác nhân môi trường: Các yếu tố như căng thẳng kéo dài, thời tiết lạnh khô, một số bệnh nhiễm trùng (đặc biệt là viêm họng do liên cầu khuẩn) hoặc việc sử dụng một số loại thuốc như lithium, thuốc hạ huyết áp,… có thể làm khởi phát hoặc khiến triệu chứng nặng hơn.

Triệu chứng vảy nến toàn thân

Biểu hiện của vảy nến toàn thân có thể khác nhau tùy từng người, nhưng nhìn chung thường bao gồm những dấu hiệu đặc trưng sau:

• Biểu hiện trên da: Xuất hiện các mảng đỏ viêm lan rộng ở nhiều vị trí như khuỷu tay, đầu gối, da đầu, lưng dưới hay mông. Các mảng này phủ đầy lớp vảy trắng bạc, dễ bong, kèm theo cảm giác ngứa ngáy dữ dội, khô da, nứt nẻ, thậm chí rỉ máu.
• Tổn thương ở móng và khớp: Móng tay, móng chân có thể dày sừng, rỗ, đổi màu hoặc tách khỏi nền móng. Một số bệnh nhân còn phát triển tình trạng viêm khớp vảy nến với triệu chứng đau, sưng, cứng khớp.
• Triệu chứng toàn thân: Trong các trường hợp nặng, người bệnh có thể gặp sốt, mệt mỏi kéo dài, ớn lạnh và suy giảm sức khỏe tổng thể.

Biến chứng nếu không được điều trị

Vảy nến toàn thân nếu không được kiểm soát đúng cách có thể dẫn đến:

• Viêm khớp vảy nến: Gây đau, sưng, biến dạng khớp và có thể dẫn đến tàn phế.
• Tăng nguy cơ bệnh tim mạch: Người bị vảy nến có nguy cơ mắc các bệnh tim mạch cao hơn dân số chung.
• Ảnh hưởng tâm lý: Tình trạng da mạn tính dễ khiến người bệnh tự ti, lo âu hoặc trầm cảm.

Phác đồ điều trị vảy nến toàn thân

Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị nào giúp chữa khỏi hoàn toàn vảy nến. Tuy nhiên, nhiều lựa chọn điều trị hiện có có thể kiểm soát tốt triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Phác đồ điều trị sẽ được cá nhân hóa dựa trên mức độ nặng của bệnh, độ tuổi và tình trạng sức khỏe tổng thể.

Điều trị tại chỗ

Thường áp dụng cho vảy nến nhẹ đến trung bình, bao gồm:

• Corticosteroid: Thuốc bôi chống viêm mạnh, giúp giảm đỏ, ngứa và viêm. Lưu ý không dùng kéo dài để tránh tác dụng phụ như mỏng da, rạn da.
• Calcipotriol (dẫn xuất vitamin D): Làm chậm quá trình tăng sinh tế bào da, giúp giảm tình trạng bong vảy.
• Kem dưỡng ẩm: Duy trì độ ẩm cho da, giảm khô ráp và ngứa.

Quang trị liệu (Liệu pháp ánh sáng)

Sử dụng tia cực tím để ức chế sự tăng sinh tế bào da:

• UVB: Dùng tia UVB bước sóng hẹp để giảm viêm.
• PUVA: Kết hợp tia UVA với thuốc psoralen để tăng hiệu quả.

Thuốc toàn thân

Áp dụng cho vảy nến nặng hoặc khi các phương pháp trên không hiệu quả:

• Methotrexate: Ức chế hệ miễn dịch, giảm viêm và làm chậm quá trình bệnh tiến triển.
• Cyclosporine: Cũng ức chế hệ miễn dịch, thường dùng trong đợt bùng phát nặng.
• Thuốc sinh học (Biologics): Sản xuất bằng công nghệ sinh học, nhắm trúng đích các thành phần của hệ miễn dịch. Đây là lựa chọn hiệu quả cho vảy nến trung bình đến nặng, đặc biệt khi các phương pháp khác thất bại.

Chăm sóc tại nhà và phòng ngừa vảy nến

Ngoài việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, người bệnh có thể chủ động chăm sóc tại nhà để kiểm soát triệu chứng, giảm nguy cơ tái phát và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Chế độ ăn uống và sinh hoạt

Xây dựng và duy trì chế độ ăn uống và sinh hoạt cân bằng như sau:

• Ăn uống lành mạnh: Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và nguồn protein nạc (cá, thịt gia cầm, đậu). Hạn chế đồ ăn chế biến sẵn, thực phẩm nhiều đường, chất béo bão hòa.
• Giảm căng thẳng: Duy trì tinh thần thoải mái bằng cách tập yoga, thiền, nghe nhạc hoặc đi bộ nhẹ nhàng. Stress là yếu tố dễ làm bùng phát bệnh.
• Tránh tác nhân kích thích: Theo dõi và nhận biết các yếu tố khiến bệnh nặng hơn như thời tiết lạnh, một số loại thực phẩm, thuốc hoặc căng thẳng tinh thần để từ đó điều chỉnh phù hợp.

Dưỡng ẩm và chăm sóc da

Sau đây là một số cách dưỡng ẩm và chăm sóc da:

• Dưỡng ẩm thường xuyên: Sử dụng kem dưỡng ẩm không hương liệu, không chất tạo màu để giữ ẩm cho da, hạn chế bong tróc.
• Tắm nước ấm: Tránh tắm nước quá nóng vì có thể làm da khô, ngứa nhiều hơn.
• Lau khô da nhẹ nhàng: Dùng khăn mềm vỗ nhẹ thay vì chà xát mạnh để tránh kích ứng.

Hi vọng qua bài viết, bạn đã hiểu rõ vảy nến toàn thân và mức độ nguy hiểm của bệnh. Đồng thời, nếu muốn phòng ngừa những bệnh truyền nhiễm, hãy đến ngay Trung Tâm Tiêm Chủng Long Châu để được tư vấn tiêm ngừa, bảo vệ sức khỏe toàn diện.

Xem thêm:

Vảy nến thể giọt: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Vảy nến thể mảng là gì? Những thông tin cần biết