Vắc xin bại liệt có những loại nào?

Bệnh bại liệt là một trong những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây tàn tật vĩnh viễn và đe dọa tính mạng, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Nhờ vào sự phát triển của y học, vắc xin bại liệt đã được nghiên cứu và đưa vào sử dụng rộng rãi, giúp kiểm soát và tiến tới loại trừ căn bệnh này trên toàn cầu. Vậy vắc xin bại liệt có những loại nào?

Vắc xin bại liệt là gì?

Bại liệt (Poliomyelitis) là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus Polio (Poliovirus) gây ra, có khả năng lây lan nhanh chóng trong cộng đồng, đặc biệt qua đường tiêu hóa khi tiếp xúc với thức ăn hoặc nước bị nhiễm mầm bệnh. Sau khi xâm nhập vào cơ thể, virus trước tiên tấn công hệ thống hạch bạch huyết, sau đó di chuyển đến hệ thần kinh trung ương, gây tổn thương nghiêm trọng đến tế bào sừng trước tủy sống cũng như các tế bào thần kinh vận động tại vỏ não. Chính những tổn thương này có thể dẫn đến tình trạng liệt cơ không hồi phục, thậm chí gây tử vong nếu virus tấn công vào hệ hô hấp. Bệnh bại liệt đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ em dưới 5 tuổi, nhóm đối tượng có hệ miễn dịch còn yếu và dễ bị tổn thương trước các biến chứng của bệnh.

Nhờ sự phát triển của y học, vắc xin bại liệt (Polio vaccine) đã ra đời, trở thành biện pháp hiệu quả nhất giúp ngăn chặn sự lây lan của căn bệnh này. Việc tiêm chủng vắc xin không chỉ giúp bảo vệ cá nhân mà còn góp phần xây dựng miễn dịch cộng đồng, giảm thiểu nguy cơ bùng phát dịch bệnh.

Vì sao cần tiêm vắc xin bại liệt cho trẻ?

Bại liệt là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus Polio gây ra, có thể dẫn đến liệt vĩnh viễn và thậm chí tử vong nếu không được phòng ngừa kịp thời. Trong năm 2019, thế giới ghi nhận sự gia tăng đáng kể số ca mắc bệnh bại liệt hoang dã (WPV), với tổng cộng 175 trường hợp. Đây là con số cao nhất trong vòng 5 năm trở lại đây, tăng gấp 5,3 lần so với 33 trường hợp vào năm 2018 và gần 8 lần so với 22 trường hợp năm 2017. Không chỉ dừng lại ở đó, cùng năm 2019, số ca bại liệt do virus vắc xin biến đổi di truyền (cVDPV) cũng lên tới 339 trường hợp, xuất hiện tại nhiều quốc gia trên thế giới, cho thấy nguy cơ lây nhiễm vẫn còn hiện hữu.

Tại Việt Nam, trước khi vắc xin bại liệt được triển khai rộng rãi, căn bệnh này từng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và để lại hậu quả nặng nề, đặc biệt là ở trẻ em dưới 5 tuổi. Tuy nhiên, nhờ chương trình tiêm chủng mở rộng, Việt Nam đã thanh toán thành công bệnh bại liệt từ năm 2000 và duy trì thành quả này trong hơn 20 năm qua. Việc kiểm soát tốt bệnh bại liệt không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe trẻ em mà còn giảm đáng kể gánh nặng cho hệ thống y tế và cộng đồng.

Mặc dù đã loại trừ bệnh bại liệt, Việt Nam vẫn đối mặt với nguy cơ tái bùng phát do sự gia tăng giao lưu, giao thương quốc tế. Sự di chuyển của con người giữa các quốc gia, đặc biệt là những nơi còn tồn tại virus bại liệt, có thể làm gia tăng nguy cơ xâm nhập và lây lan bệnh. Do đó, ngành y tế dự phòng tại Việt Nam không ngừng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của tiêm chủng vắc xin bại liệt.

Ngoài việc tiêm chủng định kỳ cho trẻ, các chiến dịch bổ sung vắc xin bại liệt cũng được triển khai tại các khu vực có nguy cơ cao để đảm bảo miễn dịch cộng đồng vững chắc. Việc tiêm vắc xin là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất, giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh, ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng như liệt vĩnh viễn hoặc tử vong. Khi được tiêm vắc xin đầy đủ, cơ thể sẽ sản xuất kháng thể chống lại virus Polio, giúp bảo vệ con người khỏi nguy cơ nhiễm bệnh khi tiếp xúc với mầm bệnh.

Mặc dù bại liệt đã được kiểm soát tốt trong những năm qua, nhưng nguy cơ tái phát vẫn còn tiềm ẩn nếu tỷ lệ tiêm chủng giảm sút. Vì vậy, duy trì chương trình tiêm chủng vắc xin bại liệt là điều kiện tiên quyết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo căn bệnh này không quay trở lại. Để giữ vững thành quả đã đạt được, mỗi cá nhân, gia đình và toàn xã hội cần chủ động thực hiện tiêm phòng đúng lịch, đồng thời tiếp tục hưởng ứng các chiến dịch tiêm chủng bổ sung nhằm ngăn chặn triệt để nguy cơ bùng phát bệnh trong tương lai.

Vắc xin bại liệt có những loại nào?

Bại liệt là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus gây ra, có thể dẫn đến bại liệt vĩnh viễn hoặc tử vong. Hiện nay, có hai loại vắc xin đơn phòng bệnh bại liệt, gồm vắc xin uống (OPV) và vắc xin tiêm (IPV), cùng với nhiều loại vắc xin phối hợp giúp tối ưu hóa hiệu quả bảo vệ.

Vắc xin đơn phòng bệnh bại liệt

Vắc xin bại liệt OPV (dạng uống): Vắc xin bại liệt dạng uống (Oral Poliovirus Vaccine - OPV) là vắc xin sống giảm độc lực, chứa virus bại liệt đã bị làm yếu. Khi trẻ uống OPV, hệ miễn dịch được kích thích để sản sinh kháng thể bảo vệ cơ thể trước virus bại liệt.

OPV là vắc xin chủ yếu trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng, được chỉ định cho trẻ sơ sinh theo lịch trình:

Mũi 1: Khi trẻ được 2 tháng tuổi;

Mũi 2: Khi trẻ được 3 tháng tuổi;

Mũi 3: Khi trẻ được 4 tháng tuổi.

Vắc xin bại liệt IPV (dạng tiêm): Vắc xin bại liệt dạng tiêm (Inactivated Poliovirus Vaccine - IPV) là vắc xin chứa virus bại liệt đã bị bất hoạt, giúp kích thích hệ miễn dịch sản sinh kháng thể mà không có nguy cơ gây bệnh. IPV có thể được sử dụng độc lập hoặc kết hợp với các loại vắc xin khác để bảo vệ trẻ trước nhiều bệnh truyền nhiễm.

Trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng từ năm 2018, IPV được chỉ định tiêm cho trẻ từ 5 tháng tuổi trở lên với lịch tiêm như sau:

Mũi 1: Khi trẻ 5 tháng tuổi;

Mũi 2: Khi trẻ từ 9 tháng tuổi đến dưới 1 tuổi.

Các loại vắc xin phối hợp phòng bệnh bại liệt

Ngoài các vắc xin đơn phòng bại liệt, hiện nay có nhiều loại vắc xin phối hợp giúp bảo vệ trẻ trước nhiều bệnh cùng lúc. Dưới đây là một số loại vắc xin phổ biến:

Vắc xin 6 trong 1 Infanrix Hexa

Infanrix Hexa do hãng GlaxoSmithKline (GSK) sản xuất, giúp phòng ngừa 6 bệnh: ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm gan B và các bệnh do Haemophilus influenzae type B (Hib). Lịch tiêm gồm 4 mũi:

Mũi 1: Từ 2 tháng tuổi;

Mũi 2: Sau mũi 1 một tháng;

Mũi 3: Sau mũi 2 một tháng;

Mũi 4: Cách mũi 3 tối thiểu 6 tháng (thường tiêm khi trẻ khoảng 1 tuổi).

Vắc xin 6 trong 1 Hexaxim

Hexaxim do Sanofi Pasteur sản xuất, có thành phần và lịch tiêm tương tự Infanrix Hexa. Vắc xin này cũng giúp bảo vệ trẻ trước 6 bệnh nguy hiểm và được chỉ định cho trẻ từ 2 tháng đến 2 tuổi.

Vắc xin 4 trong 1 Tetraxim

Tetraxim là vắc xin 4 trong 1 của Sanofi Pasteur, giúp phòng ngừa ho gà, bạch hầu, uốn ván và bại liệt. Lịch tiêm gồm 5 mũi:

Mũi 1: Khi trẻ 2 tháng tuổi;

Mũi 2: Sau mũi 1 một tháng;

Mũi 3: Sau mũi 2 một tháng;

Mũi 4: Một năm sau mũi 3;

Mũi 5: Khi trẻ 4 - 6 tuổi.

Việc tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch giúp tăng cường miễn dịch cộng đồng, bảo vệ trẻ trước nguy cơ mắc bệnh bại liệt và nhiều bệnh truyền nhiễm khác.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã có thêm thông tin về vắc xin bại liệt có những loại nào? Vắc xin bại liệt đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng và phòng ngừa nguy cơ bùng phát dịch bệnh. Cả hai loại vắc xin, gồm vắc xin bại liệt uống (OPV) và vắc xin bại liệt tiêm (IPV), cùng các loại vắc xin phối hợp đều mang lại hiệu quả phòng bệnh cao. Các vắc xin phối hợp giúp bảo vệ trẻ nhiều loại bệnh hơn trong cùng 1 mũi tiêm.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ tiêm phòng vắc xin bại liệt không chỉ giúp bé được bảo vệ toàn diện mà còn mang đến sự yên tâm cho các bậc phụ huynh. Đừng quên đưa bé đi tiêm đầy đủ và đúng lịch để giúp con phát triển khỏe mạnh, an toàn trước nguy cơ mắc bệnh bại liệt và nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác!