Tình trạng giãn phế quản sau lao phổi là gì? Biện pháp nào phòng bệnh lao phổi hiệu quả?

Giãn phế quản sau lao là một hậu quả lâu dài của bệnh lao phổi, có thể gây ra các triệu chứng dai dẳng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống người bệnh. Cùng tìm hiểu chi tiết về tình trạng này cũng như biện pháp phòng và kiểm soát bệnh lao phổi hiệu quả trong bài viết dưới đây của Trung tâm Tiêm chủng Long Châu.

Giãn phế quản sau lao phổi là gì?

Giãn phế quản là tình trạng các ống phế quản bị giãn vĩnh viễn, đi kèm với sự tổn thương cấu trúc thành phế quản. Đây là một trong những biến chứng phổ biến có thể xảy ra sau khi mắc bệnh lao phổi. Tình trạng giãn phế quản sau lao phổi có thể hình thành qua hai cơ chế chính:

• Thứ nhất, do nhu mô phổi bị xơ hóa và tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến hiện tượng co kéo các cấu trúc xung quanh và làm giãn phế quản một cách không thể phục hồi.
• Thứ hai, do phế quản bị hẹp lại bởi các mô sẹo hình thành sau khi tổn thương do lao khu trú bên trong đường thở. Phần lớn các trường hợp lao thứ phát và tổn thương do lao thường xảy ra ở các phân thùy đỉnh hoặc phân thùy sau – đây cũng là những khu vực có hệ thống dẫn lưu phế quản thuận lợi, do đó giãn phế quản thường xuất hiện tại những vị trí này.

Triệu chứng của giãn phế quản sau lao

Giãn phế quản do di chứng sau lao phổi thường dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý hô hấp khác như viêm phế quản hoặc viêm phổi, do các dấu hiệu lâm sàng không rõ rệt và thiếu đặc trưng.

Có hai thể lâm sàng thường gặp của giãn phế quản sau lao, đó là thể ho ra máu và thể khạc đờm, mỗi thể có đặc điểm biểu hiện khác nhau:

Giãn phế quản sau lao thể khạc đờm

Ở thể này, người bệnh thường xuyên cảm thấy có đờm ứ đọng ở vùng cổ họng, lượng đờm có thể lên tới 400–500 ml mỗi ngày. Đờm do vi khuẩn sinh mủ tạo thành, thường có màu xanh hoặc vàng tùy vào mức độ nhiễm trùng.

Khi phân tích đờm, người ta thường thấy trong đờm chứa mủ, chất nhầy và bọt. Nếu để đờm vào ống nghiệm, nó sẽ phân tách thành ba lớp rõ rệt: lớp trên là bọt khí, lớp giữa là dịch lỏng và lớp dưới cùng là mủ đặc. Mủ này chủ yếu gồm các tế bào hoại tử, tế bào viêm và tế bào bong ra từ lớp niêm mạc phế quản.

Giãn phế quản sau lao thể ho ra máu

Người bệnh có thể xuất hiện tình trạng ho ra máu tươi hoặc ho ra đờm lẫn máu. Nguyên nhân là do các mạch máu tại thành phế quản bị giãn nở quá mức, dễ vỡ và gây chảy máu khi bị tác động.

Đối với thể ho ra máu, bệnh nhân thường không khạc ra quá nhiều đờm, tuy nhiên nếu có tình trạng nhiễm trùng kèm theo, đờm có thể có màu xanh hoặc vàng. Bệnh nhân cũng có thể cảm thấy đau tức ngực, thở khò khè, mệt mỏi và khó chịu, đặc biệt trong các đợt viêm cấp liên quan đến màng phổi.

Biện pháp phòng và kiểm soát bệnh lao phổi

Chúng ta vừa cùng tìm hiểu về giãn phế quản sau lao, một biến chứng khá nghiêm trọng có thể ảnh hưởng lâu dài đến chức năng hô hấp. Chính vì vậy, việc chủ động phòng ngừa và kiểm soát tình trạng này là vô cùng cần thiết.

Tiêm vắc xin BCG

Đây là một trong những biện pháp phòng bệnh hiệu quả và thiết yếu, đặc biệt quan trọng đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ – nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất trước các bệnh lao nghiêm trọng. Vắc xin BCG không chỉ giúp ngăn ngừa lao phổi mà còn có tác dụng phòng tránh các thể lao nặng như lao kê (lao phổi lan tỏa) và lao màng não, những biến chứng có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. 

Nhờ đó, việc tiêm vắc xin BCG góp phần quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe lâu dài và phát triển toàn diện của trẻ nhỏ, đồng thời làm giảm gánh nặng bệnh tật cho cộng đồng. Các chương trình tiêm chủng mở rộng đã đưa vắc xin BCG trở thành một phần không thể thiếu trong công tác phòng chống lao trên toàn thế giới.

Phát hiện sớm bệnh lao phổi

Việc chẩn đoán và phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu có vai trò quyết định trong việc nâng cao tỷ lệ chữa khỏi bệnh cũng như giảm thiểu nguy cơ lây truyền trong cộng đồng. Lao phổi khi được phát hiện sớm, người bệnh sẽ có cơ hội điều trị hiệu quả hơn, hạn chế các tổn thương phổi nặng và biến chứng nguy hiểm. Để đạt được điều này, các biện pháp tầm soát như khám sức khỏe định kỳ, chụp X-quang phổi, xét nghiệm đờm và các kỹ thuật chẩn đoán hiện đại khác rất cần thiết. 

Những biện pháp này giúp phát hiện kịp thời các dấu hiệu bất thường dù bệnh mới ở giai đoạn tiềm ẩn hoặc chưa biểu hiện rõ ràng triệu chứng lâm sàng, từ đó đưa ra phương án điều trị và cách ly phù hợp.

Điều trị dự phòng cho nhóm có nguy cơ cao

Những người tiếp xúc gần với bệnh nhân lao phổi, đặc biệt là những người sống cùng gia đình hoặc làm việc trong môi trường có nguy cơ lây nhiễm cao, luôn nằm trong nhóm đối tượng cần được chú ý đặc biệt. Để ngăn ngừa bệnh lao tiến triển thành thể lao hoạt động nguy hiểm, các bác sĩ thường chỉ định điều trị dự phòng bằng thuốc kháng lao trong một thời gian nhất định. 

Việc này giúp hạn chế sự phát triển và lây lan của vi khuẩn lao trong cơ thể, đồng thời giảm thiểu nguy cơ bùng phát dịch bệnh trong cộng đồng. Ngoài ra, các biện pháp phòng ngừa bổ sung như nâng cao nhận thức về vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang khi cần thiết, và giữ môi trường sống sạch sẽ cũng đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát và phòng chống lao phổi hiệu quả.

Tóm lại, giãn phế quản sau lao là một biến chứng nguy hiểm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Mặc dù lao phổi – nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này – hiện nay hoàn toàn có thể điều trị khỏi nhờ vào y học hiện đại, nhưng điều quan trọng là người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị, chủ động theo dõi sức khỏe và tái khám định kỳ. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng ngừa và điều trị lao phổi chính là yếu tố then chốt giúp giảm thiểu nguy cơ giãn phế quản sau lao và bảo vệ hệ hô hấp.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu luôn đặt mục tiêu bảo vệ sức khỏe cộng đồng lên hàng đầu thông qua việc tăng cường hoạt động tiêm chủng. Trung tâm cung cấp các loại vắc xin tiên tiến, được nhập khẩu từ các tập đoàn dược phẩm hàng đầu thế giới. Đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm tại đây sẽ tư vấn miễn phí, hỗ trợ khách hàng lựa chọn loại vắc xin phù hợp với từng độ tuổi và thể trạng. Chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ tiêm chủng an toàn, chất lượng và hiệu quả, góp phần xây dựng lá chắn miễn dịch vững chắc cho từng gia đình.