Tiểu đường tuýp 1 có nguy hiểm không?

Khác với tiểu đường tuýp 2 thường liên quan đến lối sống, tiểu đường tuýp 1 là bệnh lý tự miễn, xảy ra khi hệ miễn dịch phá hủy tế bào sản xuất insulin của tuyến tụy. Nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng cho tim mạch, thận, mắt và thần kinh.

Tiểu đường tuýp 1 có nguy hiểm không?

Bệnh tiểu đường tuýp 1 là một bệnh tự miễn mãn tính, nghĩa là người bệnh sẽ phải sống chung với nó suốt đời. Cơ thể người mắc bệnh không thể sản xuất insulin, hormone giúp kiểm soát lượng đường trong máu, khiến đường huyết tăng cao và gây ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể. Nếu không được kiểm soát tốt, tiểu đường tuýp 1 có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

Tim và mạch máu

Khi đường huyết tăng cao trong thời gian dài, mạch máu bị tổn thương, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ hoặc bệnh mạch vành. Đây là những biến chứng thường gặp và cũng là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở người tiểu đường.

Khả năng hồi phục vết thương

Tiểu đường có thể làm tổn thương dây thần kinh ngoại biên, khiến người bệnh mất cảm giác ở bàn chân. Đồng thời, lưu thông máu kém khiến các vết thương khó lành, dễ bị nhiễm trùng. Nếu không được điều trị kịp thời, vết loét có thể tiến triển nặng, thậm chí phải phẫu thuật hoặc cắt bỏ chi.

Giảm thị lực

Lượng đường trong máu cao có thể làm hỏng mạch máu võng mạc, gây bệnh võng mạc tiểu đường, mờ mắt, hoặc trong trường hợp nặng có thể dẫn đến mù lòa. Ngoài ra, người bệnh cũng dễ mắc đục thủy tinh thể và tăng nhãn áp hơn người bình thường.

Tổn thương thần kinh

Bệnh thần kinh tiểu đường là biến chứng phổ biến khác, gây tê, đau, ngứa ran hoặc rối loạn tiêu hóa như táo bón và tiêu chảy. Ở một số người, tình trạng này còn ảnh hưởng đến chức năng tình dục.

Ảnh hưởng đến thận

Theo thời gian, đường huyết cao có thể làm tổn thương thận, dẫn đến bệnh thận đái tháo đường. Giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng, vì vậy người bệnh cần xét nghiệm định kỳ mỗi năm để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Bệnh về nướu và răng miệng

Lượng đường trong máu cao tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, tăng nguy cơ viêm nướu và nhiễm trùng răng miệng. Nếu không vệ sinh và kiểm soát tốt, tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng hơn.

Tình huống cấp cứu nguy hiểm

Người mắc tiểu đường tuýp 1 cần đặc biệt lưu ý đến các tình huống khẩn cấp có thể xảy ra như:

• Hạ đường huyết: Khi lượng đường trong máu quá thấp, có thể gây chóng mặt, mất ý thức.
• Tăng đường huyết: Khi đường huyết tăng cao kéo dài, dẫn đến mệt mỏi, khát nước nhiều.
• Nhiễm toan ceton do tiểu đường (DKA): Một biến chứng nặng, xảy ra khi thiếu insulin, có thể đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời.

Tiểu đường tuýp 1 là bệnh nguy hiểm do có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể và gây biến chứng nặng nề. Tuy nhiên, nếu được điều trị đúng cách, tiêm insulin đều đặn, duy trì lối sống lành mạnh và theo dõi sức khỏe định kỳ, người bệnh vẫn có thể sống khỏe mạnh và hạn chế tối đa biến chứng.

Đái tháo đường tuýp 1 được chẩn đoán bằng cách nào?

Đái tháo đường tuýp 1 thường được chẩn đoán khá sớm nhờ vào các triệu chứng rõ ràng như khát nước nhiều, đi tiểu nhiều, sụt cân nhanh hoặc mệt mỏi kéo dài. Khi nghi ngờ mắc bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm máu và nước tiểu để xác định chính xác tình trạng bệnh, đồng thời đánh giá sức khỏe tổng thể của người bệnh.

Xét nghiệm đường huyết

Đây là xét nghiệm quan trọng nhất giúp xác định lượng đường trong máu.

• Đường huyết bất kỳ: Đo lượng đường tại thời điểm bất kỳ, không cần nhịn ăn.
• Đường huyết đói: Thực hiện sau khi nhịn ăn ít nhất 8 giờ.

Nếu kết quả cho thấy đường huyết cao bất thường, bác sĩ sẽ nghi ngờ đái tháo đường tuýp 1 và chỉ định thêm các xét nghiệm khác để khẳng định chẩn đoán.

Xét nghiệm HbA1c

Sau khi phát hiện lượng đường trong máu cao, bác sĩ thường yêu cầu làm xét nghiệm HbA1c. Xét nghiệm này phản ánh mức đường huyết trung bình trong khoảng 3 tháng gần nhất, giúp đánh giá mức độ kiểm soát đường huyết và tình trạng tiến triển của bệnh.

Xét nghiệm kháng thể

Đây là xét nghiệm đặc hiệu để xác định bạn có mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 hay không. Khi mắc tuýp 1, cơ thể sản sinh tự kháng thể, những protein tấn công nhầm vào tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy. Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy có tự kháng thể, điều đó khẳng định người bệnh mắc đái tháo đường tuýp 1 chứ không phải tuýp 2.

Xét nghiệm bổ sung

Ngoài các xét nghiệm chính, bác sĩ có thể chỉ định thêm:

• Xét nghiệm chuyển hóa cơ bản: Giúp kiểm tra cân bằng điện giải và chức năng chuyển hóa trong cơ thể.
• Tổng phân tích nước tiểu: Phát hiện ketone, chất sinh ra khi cơ thể đốt chất béo thay vì glucose. Lượng ketone cao cảnh báo nguy cơ nhiễm toan ceton, một biến chứng cấp tính nguy hiểm của tiểu đường tuýp 1.
• Khí máu động mạch (ABG): Đo lượng oxy và carbon dioxide trong máu để đánh giá khả năng hô hấp và trao đổi khí, đặc biệt trong trường hợp nghi ngờ nhiễm toan ceton nặng.

Có cách điều trị khỏi bệnh tiểu đường tuýp 1 không?

Hiện nay, bệnh tiểu đường tuýp 1 vẫn chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn, bởi đây là một bệnh tự miễn, khi hệ miễn dịch của cơ thể tự tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy. 

Kiểm soát bệnh

Người mắc tiểu đường tuýp 1 vẫn cần sử dụng insulin hằng ngày để kiểm soát đường huyết và duy trì sự sống. Dù chưa thể chữa dứt điểm, việc kiểm soát tốt đường huyết, chế độ ăn uống, luyện tập và theo dõi định kỳ có thể giúp người bệnh sống khỏe mạnh, hạn chế tối đa biến chứng.

Nghiên cứu phương pháp mới

Các nhà khoa học trên thế giới vẫn đang nỗ lực nghiên cứu những hướng điều trị mới để ngăn ngừa, làm chậm tiến triển hoặc phục hồi khả năng sản xuất insulin tự nhiên của cơ thể.

Một phương pháp điều trị thử nghiệm hiện nay là ghép tiểu đảo tụy. Tiểu đảo tụy là cụm tế bào trong tuyến tụy có nhiệm vụ sản xuất insulin. Trong phương pháp ghép, các tiểu đảo khỏe mạnh được lấy từ người hiến tặng và cấy vào cơ thể người bệnh, giúp họ khôi phục phần nào khả năng tạo insulin tự nhiên.

Tuy nhiên, đây vẫn là phương pháp nghiên cứu, chỉ được áp dụng trong các thử nghiệm lâm sàng, vì còn nhiều hạn chế như chi phí cao, nguy cơ đào thải mô ghép và thiếu nguồn hiến tặng phù hợp.

Tóm lại, tiểu đường tuýp 1 là bệnh mạn tính nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu người bệnh tuân thủ phác đồ điều trị, duy trì chế độ ăn uống hợp lý và theo dõi đường huyết thường xuyên. Việc hiểu rõ bệnh, dùng insulin đúng cách và sống khoa học sẽ giúp người bệnh duy trì sức khỏe ổn định, phòng tránh biến chứng và có một cuộc sống bình thường như mọi người.