Tai biến và đột quỵ khác nhau như thế nào? Dấu hiệu nhận biết và cách phòng ngừa

Trong đời sống hàng ngày, không ít người sử dụng từ “tai biến” và “đột quỵ” thay thế cho nhau, dẫn đến sự nhầm lẫn trong nhận thức và phòng ngừa. Tuy nhiên, để bảo vệ sức khỏe và xử lý kịp thời các tình huống khẩn cấp, chúng ta cần nắm rõ tai biến và đột quỵ khác nhau như thế nào. Ngoài ra, việc làm rõ tai biến và đột quỵ có giống nhau không sẽ giúp bạn hiểu bản chất của mỗi thuật ngữ, từ đó có cách phòng tránh và chăm sóc bản thân tốt hơn.

Tai biến và đột quỵ khác nhau như thế nào?

"Tai biến" và "đột quỵ" thực chất là hai cách gọi khác nhau của cùng một hiện tượng y học, nhưng có sự khác biệt về cách dùng từ trong dân gian và chuyên môn:

Về nghĩa y khoa:

"Đột quỵ" là thuật ngữ y học chính xác, dùng để chỉ tình trạng thiếu máu não cấp hoặc chảy máu não xảy ra đột ngột, gây tổn thương não, có thể dẫn đến tàn tật hoặc tử vong.

"Tai biến mạch máu não" là tên gọi đầy đủ trước đây của "đột quỵ", thường được dân gian gọi ngắn gọn là "tai biến".

Như vậy:

Tai biến = Đột quỵ = Tai biến mạch máu não.

Phân loại đột quỵ (tai biến):

Đột quỵ thiếu máu não (nhồi máu não) chiếm khoảng 85%: Do tắc mạch máu não.

Đột quỵ xuất huyết (xuất huyết não) chiếm khoảng 15%: Do vỡ mạch máu não.

Theo thống kê, đột quỵ là nguyên nhân tử vong đứng thứ hai (chiếm khoảng 20%) và cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ. Dù gọi bằng tên nào, đây vẫn là một bệnh lý cấp cứu nguy hiểm, có thể khiến người bệnh đang khỏe mạnh bỗng nhiên gục ngã, tê liệt, hôn mê và để lại di chứng tàn tật suốt đời.

Nhận biết sớm dấu hiệu đột quỵ (tai biến mạch máu não)

Các biểu hiện thường gặp khi xảy ra đột quỵ:

• Tê hoặc yếu nửa người: Thường ảnh hưởng đến mặt, tay hoặc chân, chủ yếu ở một bên cơ thể.
• Khó giao tiếp: Người bệnh có thể nói khó, nói lắp, không diễn đạt trôi chảy hoặc khó hiểu lời người khác.
• Thị lực suy giảm: Có thể bị mờ hoặc mất thị lực ở một hoặc cả hai mắt.
• Mất thăng bằng, chóng mặt: Cảm giác quay cuồng, loạng choạng khi di chuyển hoặc khó kiểm soát cơ thể.
• Đau đầu dữ dội bất ngờ: Xuất hiện đột ngột, mức độ nghiêm trọng và không rõ nguyên nhân.
• Nấc cụt, khó thở: Một số trường hợp kèm theo triệu chứng này.

Khi phát hiện bản thân hoặc người xung quanh có một trong các dấu hiệu trên, cần liên hệ cấp cứu ngay để được hỗ trợ kịp thời.

Các dạng đột quỵ thường gặp

Đột quỵ (tai biến mạch máu não) được chia thành hai nhóm chính: Đột quỵ do xuất huyết não và đột quỵ do nhồi máu não.

Đột quỵ do nhồi máu não

Đây là dạng phổ biến nhất, chiếm khoảng 80% tổng số ca đột quỵ. Nguyên nhân chính là sự hình thành cục máu đông (huyết khối) làm tắc nghẽn động mạch não. Ngoài ra, một số ít trường hợp (khoảng 1%) xuất phát từ huyết khối tĩnh mạch não, có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, đặc biệt ở phụ nữ trẻ và thường liên quan đến yếu tố nội tiết như dùng thuốc tránh thai, mang thai hoặc giai đoạn sau sinh. Nguyên nhân khác có thể bao gồm:

• Rối loạn nhịp tim, đặc biệt là rung nhĩ (25%).
• Các mảng xơ vữa động mạch (25%).
• Các nguyên nhân khác, trong đó ở người trẻ tuổi, bóc tách động mạch cảnh hoặc động mạch đốt sống là nguyên nhân thường gặp.

Đột quỵ do xuất huyết não

Đột quỵ xuất huyết não này chiếm khoảng 20% các trường hợp, xảy ra khi động mạch bị vỡ, gây chảy máu trong não hoặc do phình mạch não bất thường. Xuất huyết não có thể do chấn thương, dị dạng mạch máu hoặc khối u. Một số ca xuất huyết bề mặt não tự phát liên quan đến bệnh mạch máu não amyloid, đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây xuất huyết bề mặt tự phát.

Phòng ngừa và giảm thiểu nguy cơ đột quỵ

Sau khi biết được lời giải đáp cho “tai biến và đột quỵ có giống nhau không?” là có giống nhau về bản chất và đều mang nguy cơ nghiêm trọng, mỗi người nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

• Duy trì huyết áp ổn định: Thường xuyên kiểm tra huyết áp và giữ ở mức an toàn nhằm bảo vệ sức khỏe tim mạch.
• Kiểm soát bệnh đái tháo đường: Điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý, theo dõi đường huyết và dùng thuốc đúng chỉ định của bác sĩ.
• Ngừng hút thuốc lá: Tránh hoặc bỏ hẳn thuốc lá để giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, cải thiện tuần hoàn máu.
• Giữ cân nặng phù hợp: Luyện tập thể dục đều đặn để tăng cường trao đổi chất và giảm rủi ro mắc bệnh tim mạch.
• Ăn uống khoa học: Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt; hạn chế muối và chất béo bão hòa.
• Hạn chế rượu bia: Uống ở mức vừa phải hoặc tốt nhất là kiêng hẳn để bảo vệ tim mạch.
• Theo dõi cholesterol: Giữ chỉ số mỡ máu ở ngưỡng an toàn để phòng ngừa hình thành mảng bám trong động mạch.
• Điều trị bệnh nền: Kiểm soát tốt các bệnh như cao huyết áp, tim mạch để giảm biến chứng nguy hiểm.
• Khám sức khỏe định kỳ: Tầm soát sớm các yếu tố nguy cơ để phát hiện và xử lý kịp thời.
• Duy trì tinh thần tích cực: Tránh căng thẳng, giữ tâm trạng thoải mái để nâng cao sức khỏe tim mạch.

Việc hiểu rõ tai biến và đột quỵ khác nhau như thế nào giúp bạn nhận biết chính xác tình trạng bệnh và có cách xử trí kịp thời. Đồng thời, khi trả lời câu hỏi trên cũng giúp loại bỏ nhầm lẫn trong giao tiếp và chăm sóc sức khỏe. Cả hai đều nguy hiểm, nhưng có thể phòng tránh phần lớn nếu duy trì lối sống khoa học và chủ động kiểm soát các yếu tố nguy cơ.

Bảo vệ sức khỏe không chỉ dừng lại ở việc tìm hiểu “tai biến và đột quỵ khác nhau như thế nào?” cũng như nhận biết và xử lý các tình huống cấp cứu mà còn cần chủ động phòng bệnh. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp các gói tiêm chủng đa dạng, phù hợp với mọi lứa tuổi, giúp tăng cường miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, cơ sở vật chất hiện đại và quy trình tiêm an toàn, Long Châu cam kết mang lại sự yên tâm tuyệt đối cho bạn và gia đình.