Nhận biết tai biến méo miệng sớm để phòng ngừa hiệu quả

Tai biến méo miệng không chỉ gây biến dạng khuôn mặt mà còn tác động mạnh đến tâm lý và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Đây là một hậu quả nghiêm trọng có thể xuất phát từ đột quỵ hoặc các bệnh lý thần kinh khác. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng cũng như phương pháp điều trị sẽ giúp mọi người chủ động hơn trong việc bảo vệ bản thân và người thân trước nguy cơ của tai biến méo miệng.

Lý do xuất hiện tình trạng tai biến méo miệng

Đột quỵ (tai biến mạch máu não) là tình trạng nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời. Bệnh được chia thành 2 nhóm chính: Đột quỵ thiếu máu cục bộ xảy ra khi mạch máu dẫn máu đến não bị tắc nghẽn (thường do cục máu đông), và đột quỵ xuất huyết não xảy ra khi mạch máu trong não bị vỡ gây chảy máu bên trong não.

Khi đột quỵ xảy ra, não nhanh chóng rơi vào tình trạng thiếu máu, oxy và dưỡng chất. Chỉ trong thời gian ngắn, các tế bào não sẽ bắt đầu chết, làm suy giảm nghiêm trọng chức năng điều khiển của não đối với các cơ quan. Tùy vùng não bị tổn thương, người bệnh sẽ có những biểu hiện khác nhau, trong đó méo miệng là dấu hiệu thường thấy.

Tai biến gây méo miệng chủ yếu do tổn thương dây thần kinh số VII (nằm trong nhóm 12 dây thần kinh sọ não). Dây này điều khiển vận động và biểu cảm của các cơ vùng mặt. Khi bị ảnh hưởng, cơ mặt sẽ mất khả năng vận động cân đối, dẫn đến xệ một bên mặt hoặc méo miệng.

Dấu hiệu nhận biết tai biến méo miệng

Tình trạng méo miệng do tai biến có thể được phát hiện sớm thông qua một số biểu hiện đặc trưng như:

• Miệng bị lệch sang một bên, khóe miệng xệ xuống, nhân trung không cân đối nhưng không gây cảm giác đau.
• Nước bọt chảy ra ngoài không kiểm soát khi nói chuyện hoặc ăn uống.
• Một bên miệng gần như bất động, khó khép chặt khi cười.
• Gặp trở ngại trong việc phát âm do một bên cơ miệng hoạt động kém.
• Không thể uống nước hoặc súc miệng bình thường, nước dễ bị trào ra ở một bên miệng.
• Khuôn mặt mất cân xứng, khó thực hiện các cử động như chu môi, phồng má, cười…
• Một số trường hợp còn kèm theo cảm giác tê liệt hoặc mất vị giác ở phần đầu lưỡi.

Hướng dẫn xử trí khi phát hiện người bị tai biến méo miệng

Đột quỵ thường diễn biến nhanh, bất ngờ và có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng đến tính mạng. Khi nhận thấy tình trạng méo miệng, người bệnh cần được đưa đi cấp cứu ngay. Trong quá trình sơ cứu, cần đặc biệt lưu ý:

• Gọi cấp cứu ngay lập tức để tranh thủ “thời gian vàng” trong điều trị.
• Giữ cho người bệnh an toàn, tránh bị té ngã hoặc va chạm mạnh.
• Quan sát, ghi lại các triệu chứng như chóng mặt, co giật, buồn nôn, rối loạn ý thức, mất trí nhớ, mất thăng bằng…
• Không cho người bệnh ăn, uống hay dùng bất kỳ loại thuốc nào để phòng nguy cơ sặc hoặc tắc đường thở.
• Tránh áp dụng các phương pháp dân gian như cạo gió, bấm huyệt, châm cứu… khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Cách chăm sóc và phòng ngừa tái phát tai biến méo miệng

Để chăm sóc hiệu quả và ngăn ngừa tình trạng méo miệng tái phát sau tai biến, người bệnh cần chú ý đồng thời đến nhiều yếu tố từ việc kiểm soát bệnh nền, duy trì lối sống lành mạnh cho đến chế độ dinh dưỡng và tinh thần.

Nhận biết và giảm thiểu các yếu tố nguy cơ

Việc phát hiện sớm và điều trị tích cực các bệnh nền như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, đái tháo đường… sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ xảy ra tai biến nói chung và tai biến méo miệng nói riêng.

Tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ

Nếu đang điều trị bệnh nền bằng thuốc, người bệnh cần uống đúng liều, đúng giờ theo hướng dẫn. Không được tự ý ngừng thuốc dù các chỉ số như huyết áp, nhịp tim hay mỡ máu đã ổn định. Sau khi bị tai biến, việc duy trì điều trị càng quan trọng hơn để hạn chế biến chứng.

Giữ tinh thần lạc quan

Nhiều bệnh nhân sau tai biến thường tự ti hoặc mặc cảm với tình trạng sức khỏe của mình. Lúc này, sự quan tâm, chia sẻ từ gia đình và sự hỗ trợ từ bác sĩ tâm lý sẽ giúp người bệnh tìm lại hy vọng và cảm giác lạc quan. 

Gia đình nên thường xuyên trò chuyện, động viên, đồng thời khuyến khích người bệnh tham gia các hoạt động ngoài trời, gặp gỡ bạn bè, anh chị em hoặc sinh hoạt trong các nhóm cộng đồng để cải thiện tinh thần.

Luyện tập vận động hợp lý

Tập thể dục giúp phục hồi chức năng tốt hơn và giảm nguy cơ tai biến tái phát. Người bệnh có thể thực hiện các bài tập đơn giản, nhẹ nhàng như thổi bong bóng, nhai kẹo cao su… để hỗ trợ quá trình hồi phục.

Chế độ dinh dưỡng phù hợp

Nên tăng cường rau xanh, trái cây tươi, hạn chế gia vị đậm, dầu mỡ động vật… và ưu tiên món ăn mềm, dễ nhai, dễ nuốt để tránh khó khăn khi ăn uống.

Tai biến méo miệng là dấu hiệu cảnh báo sức khỏe thần kinh nghiêm trọng, có thể ảnh hưởng lâu dài nếu không được điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm, đến bệnh viện ngay khi có triệu chứng và thực hiện lối sống lành mạnh sẽ giúp giảm nguy cơ và hỗ trợ phục hồi tốt hơn. Mỗi người nên chủ động chăm sóc sức khỏe tim mạch và thần kinh để phòng tránh nguy cơ mắc tai biến méo miệng.

Để bảo vệ sức khỏe toàn diện, việc tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch là rất quan trọng. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu với cơ sở vật chất hiện đại, đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm luôn sẵn sàng tư vấn và thực hiện các gói tiêm phòng phù hợp cho mọi lứa tuổi. Tiêm chủng không chỉ giúp phòng ngừa bệnh truyền nhiễm mà còn góp phần bảo vệ hệ thần kinh và giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Hãy đến Long Châu để được thăm khám, tư vấn và tiêm chủng an toàn, hiệu quả, đảm bảo sức khỏe cho bạn và gia đình.