Sốt siêu vi phát ban ở người lớn: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý hiệu quả

Phát ban khi bị sốt siêu vi thường khiến người bệnh lo lắng, nhất là khi triệu chứng này không phổ biến ở người lớn như ở trẻ em. Việc hiểu đúng về tình trạng sốt siêu vi có phát ban không, cách nhận biết và chăm sóc đúng cách giúp người bệnh hồi phục nhanh và tránh biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, thông tin trong bài viết rất cần thiết với người đang gặp tình trạng này hoặc chăm sóc người bệnh.

Dấu hiệu và cơ chế hình thành sốt siêu vi phát ban ở người lớn

Một trong những câu hỏi thường gặp nhất là sốt siêu vi có phát ban không. Câu trả lời là có, tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng xuất hiện phát ban. Ở người lớn, tỷ lệ phát ban thường thấp hơn so với trẻ em, do cơ địa và khả năng miễn dịch đã phát triển hơn.

Khi virus xâm nhập cơ thể, nó kích hoạt phản ứng miễn dịch, giải phóng các cytokine gây viêm. Những chất này làm tăng tính thấm thành mạch, gây ra hiện tượng sung huyết và xuất hiện các nốt ban đỏ trên da. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể để loại bỏ tác nhân gây bệnh.

Biểu hiện phát ban thường gặp có thể kể đến như:

• Ban đỏ hoặc hồng, có thể dạng dát hoặc sẩn, rải rác hoặc lan rộng.
• Vị trí phát ban thường xuất hiện ở ngực, lưng, tay, chân và có thể lan ra toàn thân.
• Một số trường hợp phát ban có thể hơi ngứa hoặc rát nhẹ.

Tuy nhiên, không phải bất kỳ nốt ban nào cũng là do sốt siêu vi. Cần phân biệt với các nguyên nhân khác như:

• Dị ứng thuốc hoặc thực phẩm: Ban thường ngứa nhiều, nổi mề đay, sưng phù.
• Bệnh lý khác: Sốt xuất huyết, sởi, rubella, thủy đậu… có thể gây phát ban tương tự nhưng có thêm các triệu chứng đặc trưng riêng.

Hiện chưa có thống kê chính thức về tỷ lệ sốt siêu vi có phát ban không ở người lớn, tuy nhiên, theo một số nghiên cứu lâm sàng, chỉ khoảng 10 - 20% người lớn bị sốt siêu vi kèm phát ban. Điều này cho thấy phát ban ở người lớn không phổ biến như ở trẻ em.

Triệu chứng và các dấu hiệu kèm theo khi sốt siêu vi có nổi ban

Sốt siêu vi có nổi ban không? Câu trả lời là có, nhưng ít gặp hơn ở người lớn. Khi sốt siêu vi có phát ban, người bệnh thường trải qua các giai đoạn bệnh điển hình như sau:

• Giai đoạn ủ bệnh: Đây là giai đoạn đầu tiên khi cơ thể bắt đầu phản ứng với virus với các triệu chứng như sốt nhẹ, mệt mỏi, đau nhức người.
• Giai đoạn toàn phát: Giai đoạn này thường sốt cao (38 - 39 độ C), kèm theo đau đầu, đau cơ và đau khớp. Một số người có thể kèm theo viêm họng, nổi hạch vùng cổ hoặc sau tai.
• Giai đoạn nổi ban: Thường xuất hiện sau 2 - 3 ngày sốt. Ban có thể rải rác hoặc lan rộng, thường kéo dài 2 - 5 ngày.

Ngoài triệu chứng sốt và phát ban, sốt siêu vi còn có thể kèm theo một số biểu hiện khác như: 

• Sốt cao, mệt mỏi, đau đầu.
• Đau cơ, đau khớp, nhức mỏi toàn thân.
• Viêm họng, ho nhẹ, nổi hạch.
• Chán ăn, buồn nôn.

Việc nhận biết các dấu hiệu này giúp người bệnh chủ động hơn trong việc chăm sóc và phát hiện biến chứng kịp thời. 

Bên cạnh đó, để tránh nhầm lẫn với các bệnh lý khác, bạn cần lưu ý đến một số vấn đề sau:

• Ban do sốt siêu vi thường không ngứa dữ dội như dị ứng.
• Ban không kèm theo xuất huyết dưới da (nếu có thì nên nghĩ đến sốt xuất huyết).
• Ban xuất hiện sau sốt, thường tự mất đi khi sốt giảm.

Cách xử lý và chăm sóc khi bị sốt siêu vi phát ban ở người lớn

Khi bị sốt siêu vi phát ban ở người lớn, chăm sóc đúng cách giúp bệnh mau khỏi và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là những cách xử lý và chăm sóc cần thiết:

Chăm sóc tại nhà

Nghỉ ngơi và bù nước là những việc quan trọng nhất để hỗ trợ cơ thể hồi phục khi bị sốt siêu vi. Dưới đây là các bước chăm sóc cơ bản mà người bệnh cần thực hiện tại nhà, bao gồm:

• Nghỉ ngơi nhiều, tránh lao động nặng.
• Uống đủ nước để bù dịch (nước lọc, nước ép trái cây).
• Ăn uống khoa học, bổ sung vitamin và khoáng chất, tránh thực phẩm cay nóng hoặc dầu mỡ.

Sử dụng thuốc

Việc sử dụng thuốc cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh biến chứng. Người bệnh chỉ nên dùng thuốc hạ sốt và thuốc giảm ngứa nếu cần thiết, cụ thể:

• Thuốc hạ sốt như paracetamol khi sốt trên 38,5 độ C.
• Thuốc giảm ngứa hoặc kem bôi da theo chỉ định bác sĩ.
• Không tự ý sử dụng kháng sinh vì bệnh do virus gây ra, trừ khi có bội nhiễm vi khuẩn được bác sĩ chỉ định.

Lưu ý về chăm sóc da

Vệ sinh da sạch sẽ giúp giảm nguy cơ bội nhiễm và hỗ trợ quá trình hồi phục nhanh hơn. Người bệnh nên lưu ý một số điểm quan trọng trong chăm sóc da khi bị sốt siêu vi phát ban.

• Giữ vệ sinh da sạch sẽ, lau người bằng nước ấm.
• Không gãi gây tổn thương da, tránh nhiễm trùng.

Phòng ngừa lây lan

Sốt siêu vi có khả năng lây lan qua đường hô hấp. Do đó, cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ những người xung quanh và hạn chế dịch bệnh lan rộng bằng cách:

• Hạn chế tiếp xúc với người xung quanh.
• Che miệng khi ho hoặc hắt hơi.
• Giữ vệ sinh tay sạch sẽ, đeo khẩu trang khi tiếp xúc gần.

Khi nào nên đi khám chuyên khoa hoặc nhập viện?

Một số trường hợp sốt siêu vi phát ban có thể chuyển biến nặng hoặc gây biến chứng. Khi gặp các dấu hiệu bất thường dưới đây, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.

• Sốt cao kéo dài, lừ đừ, không ăn uống được.
• Ban lan rộng kèm theo các triệu chứng bất thường.
• Có dấu hiệu mất nước (tiểu ít, môi khô, mắt trũng).
• Có dấu hiệu xuất huyết da (chấm đỏ không biến mất khi ấn tay).
• Khó thở, đau ngực hoặc tình trạng bệnh nặng lên nhanh chóng.

Nếu gặp các dấu hiệu trên, người bệnh cần được khám chuyên khoa để loại trừ các bệnh lý nguy hiểm như sốt xuất huyết, sởi, viêm màng não hoặc các bệnh lý miễn dịch.

Sốt siêu vi phát ban ở người lớn có thể xuất hiện nhưng không phổ biến như ở trẻ em. Việc hiểu rõ về dấu hiệu, nguyên nhân và cách chăm sóc sẽ giúp người bệnh hồi phục nhanh, tránh biến chứng nguy hiểm. Nếu có triệu chứng bất thường hoặc phát ban kéo dài, hãy đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bài viết hy vọng đã giúp bạn trả lời thỏa đáng câu hỏi sốt siêu vi có phát ban không và sốt siêu vi có nổi ban không cũng như cách xử lý phù hợp.