Hạch là một phần của hệ miễn dịch, có vai trò quan trọng trong việc chống lại vi khuẩn, virus và tế bào lạ xâm nhập cơ thể. Tuy nhiên, khi hạch nổi ở vị trí bất thường như xương quai hàm trái, nhiều người lo lắng đây có thể là dấu hiệu liên quan đến viêm nhiễm, khối u hoặc bệnh lý nguy hiểm. Vậy nổi hạch ở xương quai hàm trái có sao không? Việc hiểu đúng nguyên nhân sẽ giúp bạn biết cách xử lý kịp thời và giảm thiểu những rủi ro sức khỏe không mong muốn.
Nổi hạch ở xương quai hàm trái có sao không?
Nổi hạch ở xương quai hàm trái có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, phần lớn là lành tính, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng nếu đi kèm triệu chứng bất thường.
Hạch là tổ chức lympho, thường có kích thước nhỏ như hạt đậu, nằm rải rác khắp cơ thể. Khi hệ miễn dịch phản ứng với tác nhân lạ như vi khuẩn, virus, các hạch có thể sưng to và gây cảm giác đau, cứng hoặc mềm tùy trường hợp. Đây là một cơ chế tự nhiên của cơ thể để bảo vệ bạn, nhưng đôi khi cũng là dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng hơn.

Vùng xương quai hàm trái (nằm dưới hàm, gần cổ) chứa nhiều hạch bạch huyết, có nhiệm vụ lọc bạch huyết từ miệng, cổ họng, hàm và các khu vực lân cận. Các hạch này rất nhạy cảm với các tác nhân như nhiễm trùng, viêm hoặc tổn thương ở vùng đầu, mặt, cổ. Do đó, khi có sự bất thường ở các khu vực này, hạch ở xương quai hàm trái có thể sưng to để đáp ứng.
Không phải mọi trường hợp nổi hạch ở xương quai hàm trái đều nguy hiểm. Phần lớn là lành tính, liên quan đến viêm nhiễm tạm thời. Tuy nhiên, cần phân biệt hạch lành tính và hạch ác tính dựa trên kích thước, tính chất và triệu chứng đi kèm. Hạch lành tính thường nhỏ, mềm, di động và tự xẹp, trong khi hạch ác tính có thể cứng, dính chặt, không đau và tồn tại lâu.
Nguyên nhân nổi hạch ở xương quai hàm trái thường gặp
Nổi hạch có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là những lý do phổ biến khiến hạch ở vùng xương quai hàm trái sưng to, từ các vấn đề thông thường đến nghiêm trọng hơn.
Viêm nhiễm vùng tai - mũi - họng
Các bệnh lý như viêm họng, viêm amidan, viêm tai giữa, sâu răng hoặc áp xe răng thường gây kích ứng hệ bạch huyết. Khi vi khuẩn hoặc virus tấn công vùng miệng, cổ họng, hạch ở xương quai hàm trái có thể sưng to để phản ứng. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, thường lành tính và cải thiện khi điều trị nguyên nhân gốc.
Bệnh lý hệ miễn dịch
Một số bệnh lý ảnh hưởng đến hệ miễn dịch hoặc cơ thể nói chung cũng có thể gây sưng hạch.
- Lupus ban đỏ hệ thống: Một bệnh tự miễn, có thể gây sưng hạch do hệ miễn dịch tấn công nhầm mô của cơ thể.
- Viêm khớp dạng thấp: Tình trạng viêm mạn tính này đôi khi liên quan đến sưng hạch ở nhiều vị trí, bao gồm vùng hàm.

Bệnh lý ác tính
Một số bệnh lý nghiêm trọng cần được chú ý bao gồm:
- Ung thư vòm họng: Hạch thường cứng, không đau và tiến triển nhanh.
- Ung thư hạch (Lymphoma): Hạch sưng ở nhiều vị trí, to nhanh, ít đau, kèm mệt mỏi, sốt nhẹ.
- Bệnh bạch cầu (Leukemia): Hạch sưng kết hợp với triệu chứng toàn thân như mệt mỏi, sốt dai dẳng, bầm tím bất thường, chảy máu dễ dàng.
Nhiễm trùng lao hạch
Lao hạch là một dạng nhiễm trùng do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis, thường gặp ở người suy giảm miễn dịch. Hạch do lao thường dai dẳng, lâu xẹp, có thể kèm ho kéo dài, sốt nhẹ, và mệt mỏi. Đây là nguyên nhân quan trọng, đặc biệt ở khu vực có tỷ lệ lao cao.
Đa số trường hợp nổi hạch ở xương quai hàm trái là lành tính, liên quan đến viêm nhiễm thông thường. Tuy nhiên, nếu hạch tồn tại lâu, không thuyên giảm sau 2 - 4 tuần, hoặc kèm triệu chứng bất thường, bạn nên đi khám sớm để được đánh giá chính xác.
Chẩn đoán và cách xử lý nổi hạch ở xương quai hàm trái
Việc chẩn đoán và điều trị cần được thực hiện bài bản, tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể của hiện tượng nổi hạch.
Phương pháp chẩn đoán
Để tìm hiểu rõ nguyên nhân, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện một số phương pháp sau:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng hoặc ung bướu sẽ kiểm tra kích thước, độ cứng, tính di động của hạch và hỏi về triệu chứng đi kèm.
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm tổng quát, CRP (đo mức độ viêm), công thức máu để phát hiện nhiễm trùng hoặc bất thường.
- Siêu âm hạch: Giúp đánh giá kích thước, cấu trúc hạch, và xem có dấu hiệu bất thường không.
- Chụp CT vùng cổ: Cung cấp hình ảnh chi tiết để phát hiện tổn thương ở vòm họng, cổ, hoặc các cơ quan lân cận.
- Sinh thiết hạch: Nếu nghi ngờ u ác tính, một mẫu hạch sẽ được lấy để phân tích tế bào.

Phương pháp điều trị
Phương pháp xử lý sẽ khác nhau dựa trên nguyên nhân cụ thể:
- Hạch do viêm: Điều trị bằng kháng sinh, thuốc giảm viêm, và nghỉ ngơi. Cần xử lý nguyên nhân gốc như viêm họng, sâu răng, hoặc áp xe.
- Hạch do lao: Sử dụng phác đồ điều trị lao hạch (thuốc chống lao kéo dài 6-9 tháng) dưới sự theo dõi của bác sĩ.
- Hạch nghi ngờ u ác tính: Nếu sinh thiết xác nhận ung thư, bác sĩ có thể chỉ định hóa trị, xạ trị hoặc phẫu thuật tùy theo loại bệnh và giai đoạn của ung thư.
Không tự ý nắn bóp hạch vì có thể gây kích ứng hoặc lây lan nhiễm trùng. Tránh dùng thuốc không kê toa khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Khi nào cần đi khám bác sĩ nếu nổi hạch ở xương quai hàm trái?
Nếu bạn phát hiện nổi hạch ở xương quai hàm trái đau thì không nên chủ quan, đặc biệt là khi xuất hiện những dấu hiệu sau đây:
- Hạch không có dấu hiệu nhỏ lại sau 2 - 4 tuần theo dõi, dù bạn không bị nhiễm trùng hay viêm cấp tính nào rõ ràng.
- Kích thước hạch lớn hơn 2cm, sờ vào thấy rắn chắc, không đau, có xu hướng cố định chứ không di động như các hạch phản ứng thông thường.
- Kèm theo các triệu chứng bất thường toàn thân như sụt cân không rõ nguyên nhân, sốt kéo dài, ra mồ hôi nhiều vào ban đêm, cảm giác khó thở hoặc đau tai dai dẳng.

Nổi hạch ở xương quai hàm trái đau hay không đau là dấu hiệu thường gặp và có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ viêm nhiễm nhẹ đến bệnh lý nghiêm trọng. Việc theo dõi diễn tiến của hạch, đặc điểm bất thường và thăm khám kịp thời sẽ giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn và có hướng xử lý hiệu quả. Nếu bạn thấy hạch kéo dài, to lên nhanh, kèm các triệu chứng bất thường khác, đừng chần chừ đi khám để được chẩn đoán chính xác và điều trị đúng cách.
Ngoài ra, việc tiêm đầy đủ các loại vắc xin cần thiết cũng là cách quan trọng giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe toàn diện. Hãy đến ngay Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn và tiêm phòng vắc xin phù hợp với nhu cầu nhé!