Ung thư vòm họng: 8 dấu hiệu và cách phòng ngừa bệnh

Ung thư vòm họng là nhóm bệnh ít có triệu chứng trong giai đoạn đầu với tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới cao hơn nữ giới, trung bình khoảng 2 - 3 nam/nữ. Việc phát hiện bệnh trễ vì dễ nhầm lẫn với các biểu hiện cảm thông thường khác khiến bệnh trở nặng và khó điều trị, vì thế bài viết sau đây sẽ gợi ý đến bạn các dấu hiệu nghi ngờ của bệnh cũng như cách phòng tránh hiệu quả nhất.

Các yếu tố nguy cơ gây bệnh ung thư vòm họng

Nguyên nhân gây bệnh ung thư vòm họng có thể nhiều, nhưng dưới đây là 4 yếu tố gây bệnh phổ biến trong các trường hợp.

Virus Epstein-Barr (EBV)

Hầu hết trong các tế bào ung thư vòm họng đều chứa virus EBV và những bệnh nhân đều nhiễm EBV trong máu, nhưng thực tế mối liên hệ giữa virus EBV và ung thư vòm họng vẫn chưa được xác định rõ. Vì thế nếu chỉ nhiễm EBV sẽ không đủ gây ra bệnh vì việc nhiễm virus này là rất phổ biến và ung thư do vi khuẩn này xảy ra rất hiếm.

Do đó có thể thêm nhiều yếu tố khác ảnh hưởng như gen của một người làm ảnh hưởng đến cách phản ứng với EBV,...

Tác nhân môi trường

Thực phẩm giàu các chất nitrosamine (thịt muối, thịt hun khói,...) dễ bay hơi, được xem là một tác nhân chính gây ra các bệnh đường hô hấp như ung thư mũi, bệnh viêm xoang,...

Ngược lại, theo nhiều nghiên cứu cho biết việc ăn nhiều hạt, đậu, trái cây, rau củ quả và sử dụng ít các sản phẩm từ sữa và thịt có thể giúp giảm nguy cơ ung thư vòm họng.

Bất thường nhiễm sắc thể

Theo nhiều nghiên cứu về biến đổi gen di truyền ở các bệnh nhân ung thư vòm họng đã phát hiện những tổn thương trên các NST như 3p, 9p, 11q, 13a, 14q và 16q ảnh hưởng các gen gây ức chế hình thành u.

Virus HPV

Hiện nay, Human Papillomavirus (HPV) đã được xác định có mối quan hệ với sự phát triển của ung thư biểu mô tế bào vảy ở vùng đầu và cổ. Ngoài ra, sự có mặt của HPV cùng với sự biểu hiện của EBV được phát hiện trên tất cả các type của ung thư vòm họng đã chứng minh HPV cũng là mối nguy cơ gây ra loại hình ung thư này.

HPV thuộc họ virus Papillomaviridae có vật chất di truyền là DNA mạch kép và có khả năng lây nhiễm vào các tế bào biểu mô vảy. Cho tới nay hơn 100 type của HPV đã được phát hiện và được phân loại vào 5 chi chính ∝, β, γ, mu và nu - papillomavirus. Dựa vào khả năng làm biến đổi các tế bào biểu mô, HPV được chia ra thành hai nhóm HPV nguy cơ thấp (low - risk (LR) HPV) và HPV nguy cơ cao (high - risk (HR) HPV). Trong đó các loại HR - HPV như 16, 18, 31, 33, 35, 45, 59 đã được báo cáo có liên quan đến ung thư vòm họng. Bên cạnh đó, HPV dương tính trong một số loại như ung thư biểu mô hầu họng cho kết quả điều trị khả quan hơn so với HPV âm tính.

8 dấu hiệu của ung thư vòm họng phổ biến

Mỗi năm tại Việt Nam có hơn 3000 người tử vong vì căn bệnh ung thư vòm họng vì phát hiện bệnh trễ, mỗi cơ thể sẽ có dấu hiệu khác nhau và dưới đây là 8 biểu hiện cần lưu ý của bệnh.

Đau họng tái phát nhiều lần

Đau họng nhiều lần có thể là triệu chứng bệnh ung thư vòm họng trong giai đoạn đầu mà thường bị nhầm lẫn với cảm cúm bình thường, cơn đau hình thành do khối u phát triển gây tổn thương niêm mạc bệnh nhân có cảm giác đau rát vùng họng với mức độ tăng dần.

Đau đầu thường xuyên

Khi khối u phát triển lớn gây chèn ép dây thần kinh dẫn đến đau nửa đầu, đau đỉnh đầu hoặc đau thái dương kéo dài âm ỉ giống với các biểu hiện của bệnh thần kinh, sọ não.

Có hạch vùng cổ

Khi cảm nhận có hạch xuất hiện ở vùng cổ cũng là dấu hiệu cảnh báo bệnh nhân cần đi kiểm tra sớm, vì thời gian đầu hạch sẽ có kích thước nhỏ nhưng đến giai đoạn trễ, hạch có thể phát triển to gây biến dạng cổ, hàm hai bên.

Giọng nói thay đổi

Do ảnh hưởng của khối u đến dây thanh quản nên có thể gây chèn ép, xâm lấn làm ảnh hưởng đến việc giao tiếp mỗi ngày, có thể bị nhầm lẫn với các dấu hiệu bệnh cúm thông thường.

Ù tai, khó nghe

Khối u phát triển và xâm lấn qua hai tai làm ảnh hưởng đến thính giác, dấu hiệu đầu tiên đó là ù tai sau đó sẽ tăng dần lên kèm theo cảm giác đau tai và nổi hạch ở góc hàm.

Ho kéo dài

Triệu chứng ho cũng giống với nhiều nguyên nhân gây bệnh khác về đường hô hấp, ho do ung thư vòm họng sẽ thường kéo dài từ 1 - 3 tháng với mức độ nặng dần do niêm mạc họng bị tổn thương gây ngứa họng, ho khan hoặc có thể khạc đờm ra máu.

Khó thở

Khó thở là giai đoạn tiến triển nặng của bệnh khi khối u phát triển lớn, cản trở lưu thông trao đổi hô hấp.Tình trạng có thể nghiêm trọng hơn nếu nằm ngửa hoặc khi cơ thể vận động.

Khó nuốt và chán ăn

Khối u phát triển làm cho người bệnh cảm thấy khó nuốt, dễ bị nghẹn và chán ăn, làm cơ thể giảm ký đột ngột khiến quá trình điều trị bệnh cũng gặp khó khăn.

5 cách phòng ngừa bệnh ung thư vòm họng hiệu quả

Các trường hợp điều trị bệnh khó khăn, mất nhiều thời gian và tiền bạc do phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn nên dưới đây là một số cách giúp bạn hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh.

Xây dựng chế độ ăn uống khoa học

Để phòng ngừa bệnh ung thư vòm họng, bạn cần chú ý các thực phẩm cần có trong chế độ ăn uống cân bằng theo khoa học. Ngoài ra không nên thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh để tránh bị tổn thương vòm họng trong thời gian dài gây nhiễm trùng, ung thư.

Rèn luyện thể chất

Vận động mỗi ngày khoảng 30 phút ngoài việc giúp cơ thể đốt năng lượng còn giúp kiểm soát tốt cân nặng, thư giãn tinh thần và giải tỏa mệt mỏi, từ đó làm tăng hệ miễn dịch cho cơ thể phòng tránh nhiều bệnh, bao gồm ung thư vòm họng.

Không nên sử dụng chất kích thích

Không chỉ phòng ngừa bệnh ung thư vòm họng mà để cơ thể khỏe mạnh và tránh được nhiều bệnh lý khác, việc tránh xa chất kích thích như rượu bia, hút thuốc lá,... là điều rất cần thiết đối với mỗi người.

Điều trị dứt điểm bệnh lý tai mũi họng

Bệnh lý về tai mũi họng rất phổ biến có thể do nhiều nguyên nhân nhưng thực tế mọi người thường chủ quan không điều trị triệt để bệnh, điển hình là chỉ uống thuốc đến khi thấy giảm bệnh sẽ không uống nữa.

Tiêm vắc xin HPV

Theo các chuyên gia, nguyên nhân phổ biến gây ung thư vòm họng do sử dụng nhiều rượu, bia, thuốc lá và nhiễm các virus gây bệnh sùi mào gà, ung thư cổ tử cung,... như virus HPV, virus EBV (Herpes tuýp 4),... Trong đó virus HPV chiếm đến 70% trường hợp mắc bệnh nên có thể chủ động phòng ngừa bằng cách tiêm 1 trong 2 loại vắc xin sau:

Gardasil 4 (0.5ml):

Dành cho nữ giới từ 09-26 tuổi với 3 mũi tiêm ở bắp tay, bên cạnh phòng ngừa bệnh ung thư vòm họng còn có tác dụng với các bệnh lý khác như: Ung thư cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, các tổn thương tiền ung thư và loạn sản, mụn cóc sinh dục do 4 chủng virus HPV.

Gardasil 4 không chỉ định tiêm cho nam giới và không tiêm cho nữ từ 27 tuổi trở lên, nếu đang tiêm dang dở Gardasil 4 bác sĩ có thể chỉ định tiếp để hoàn thành phác đồ hoặc hướng dẫn chuyển đổi sang Gardasil 9.

Lưu ý: Không nên tiêm cho người bị giảm tiểu cầu hay bị rối loạn đông máu:

Gardasil 9 (0.5ml):

Dành cho nam và nữ từ 09 đến 45 tuổi (Các bé trong độ tuổi từ 9 đến dưới 15 tuổi sẽ phù hợp tiêm phác đồ 2 mũi cách nhau 6 tháng; Người từ 15 đến dưới 46 tuổi sẽ tiêm 3 mũi ở bắp tay). Gardasil 9 không tiêm cho bệnh nhân bị giảm tiểu cầu hay bị rối loạn đông máu.

Nếu muốn phòng ngừa 4 loại HPV: Dùng Gardasil 9 thay thế các mũi tiêm còn lại của Gardasil 4.

Nếu muốn phòng ngừa 9 loại HPV: Tiêm lại đầy đủ theo phác đồ Gardasil 9 đảm bảo khoảng cách như sau:

• Lịch sử tiêm Gardasil 4 Khoảng cách bắt đầu tiêm Gardasil 9 1 mũi ≥ 1 tháng sau mũi 1 Gardasil 4.
• 2 mũi ≥ 3 tháng sau mũi 2 Gardasil 4.
• 3 mũi ≥ 12 tháng sau mũi 3 Gardasil 4.

Trên đây là những dấu hiệu phổ biến của bệnh ung thư vòm họng bạn cần lưu ý để phát hiện bệnh sớm nhất ngay khi có những bất thường, ngoài ra bài viết cũng gợi ý đến bạn một số cách phòng ngừa bệnh ung thư vòm họng trong đời sống hằng ngày để hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh.