Nhắm mắt nhưng không ngủ được là bệnh gì? Nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả

Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 30% dân số trưởng thành từng trải qua rối loạn giấc ngủ, trong đó hiện tượng nhắm mắt nhưng không ngủ được là một trong những vấn đề phổ biến nhất. Tình trạng này không chỉ gây mệt mỏi, khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu của các rối loạn giấc ngủ tiềm ẩn. Hiểu rõ nguyên nhân và cách khắc phục sẽ giúp bạn lấy lại giấc ngủ ngon và bảo vệ sức khỏe tổng thể.

Nhắm mắt nhưng không ngủ được là bệnh gì?

Hiện tượng nhắm mắt nhưng không ngủ được không phải là một bệnh lý riêng biệt mà thường là triệu chứng của các rối loạn giấc ngủ khác nhau. Dưới đây là một số tình trạng phổ biến liên quan:

• Mất ngủ (Insomnia): Đây là rối loạn giấc ngủ phổ biến nhất, khiến người bệnh khó bắt đầu giấc ngủ, khó duy trì giấc ngủ, hoặc thức dậy quá sớm. Theo Hiệp hội Giấc ngủ Hoa Kỳ, khoảng 10-15% người trưởng thành mắc mất ngủ mạn tính.
• Rối loạn nhịp sinh học: Xảy ra khi chu kỳ ngủ-thức không đồng bộ với môi trường, thường gặp ở những người bị lệch múi giờ hoặc làm việc ca đêm.
• Hội chứng chân không yên (Restless Legs Syndrome - RLS): Người bệnh cảm thấy ngứa ran hoặc khó chịu ở chân, khiến họ khó thư giãn và rơi vào giấc ngủ.
• Ngưng thở khi ngủ (Obstructive Sleep Apnea - OSA): Tình trạng này gây gián đoạn hô hấp trong khi ngủ, dẫn đến thức giấc nhiều lần trong đêm.

Nếu tình trạng nhắm mắt nhưng không ngủ được kéo dài hơn 3 tuần và gây ảnh hưởng đến sức khỏe ban ngày (như mệt mỏi, giảm tập trung), bạn nên đi khám chuyên khoa thần kinh hoặc phòng khám giấc ngủ để được chẩn đoán chính xác. Các bác sĩ có thể sử dụng bảng câu hỏi đánh giá giấc ngủ hoặc nghiên cứu giấc ngủ (polysomnography) để xác định nguyên nhân.

Nguyên nhân nhắm mắt nhưng không ngủ được

Tình trạng nhắm mắt nhưng không thể ngủ thường do nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể chia thành hai nhóm chính: Yếu tố tâm lý-lối sống và các vấn đề sinh lý-bệnh lý. Việc xác định rõ nguyên nhân sẽ giúp bạn có hướng điều chỉnh phù hợp.

Nguyên nhân do tâm lý và lối sống

Sau đây là những nguyên nhân do tâm lý và lối sống gây nên tình trạng nhắm mắt nhưng không ngủ được:

• Căng thẳng, lo âu, trầm cảm: Khi bạn gặp áp lực trong công việc, học tập, gia đình hoặc các vấn đề cá nhân, tâm trí thường không được thư giãn. Dù đã nằm xuống nghỉ ngơi, đầu óc vẫn tiếp tục suy nghĩ, khiến bạn khó ngủ. Tình trạng này nếu kéo dài có thể ảnh hưởng đến cả sức khỏe tinh thần lẫn thể chất.
• Sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ: Việc xem điện thoại, máy tính hay TV trước khi đi ngủ có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Ánh sáng từ màn hình điện tử làm giảm lượng melatonin trong cơ thể, đây là hormone giúp bạn dễ ngủ hơn. Khi melatonin bị ức chế, bạn sẽ cảm thấy tỉnh táo và khó đi vào giấc ngủ.
• Thói quen ăn uống chưa hợp lý: Uống cà phê, trà, nước tăng lực hoặc sử dụng rượu, bia, thuốc lá vào buổi tối có thể khiến cơ thể khó thư giãn. Những chất kích thích này tác động lên hệ thần kinh, khiến bạn khó ngủ hoặc ngủ không sâu. Đây là một trong những nguyên nhân thường gặp khiến giấc ngủ bị rối loạn.

Để cải thiện giấc ngủ, bạn nên xây dựng lối sống lành mạnh và tránh các thói quen gây ảnh hưởng đến tinh thần trước khi ngủ.

Nguyên nhân sinh lý và bệnh lý

Ngoài yếu tố tâm lý và lối sống thì sinh lý và bệnh lý cũng là nguyên nhân gây nên tình trạng nhắm mắt nhưng không ngủ được:

• Rối loạn nhịp sinh học: Làm việc ca đêm, thức khuya kéo dài hoặc di chuyển qua nhiều múi giờ khiến đồng hồ sinh học bị xáo trộn.
• Bệnh lý ảnh hưởng đến giấc ngủ: Các vấn đề như hội chứng chân không yên (RLS), ngưng thở khi ngủ (OSA), cường giáp hay rối loạn lo âu đều có thể khiến bạn không ngủ sâu hoặc khó ngủ.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc điều trị huyết áp, thuốc chống trầm cảm hoặc steroid có thể gây mất ngủ như một phản ứng phụ.

Nếu nghi ngờ mất ngủ liên quan đến sức khỏe, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn điều trị kịp thời.

Cách khắc phục tình trạng nhắm mắt nhưng không ngủ được

Tình trạng nhắm mắt nhưng không ngủ được là vấn đề phổ biến, nhưng hoàn toàn có thể cải thiện nếu bạn áp dụng đúng cách. Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả giúp cải thiện giấc ngủ:

Thiết lập thói quen ngủ lành mạnh

Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến bạn không ngủ được dù đã nhắm mắt là do thói quen sinh hoạt thiếu khoa học. Việc thiết lập đồng hồ sinh học ổn định sẽ giúp cơ thể dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn.

• Đi ngủ và thức dậy đúng giờ mỗi ngày, kể cả cuối tuần sẽ giúp cơ thể duy trì nhịp sinh học ổn định.
• Hạn chế ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính hoặc TV ít nhất 1 tiếng trước khi ngủ. Có thể dùng chế độ “ban đêm” hoặc kính lọc ánh sáng xanh nếu cần.
• Tối ưu không gian phòng ngủ bằng cách giữ yên tĩnh, mát mẻ (khoảng 20-22°C) và hạn chế ánh sáng. Dùng rèm dày, nút bịt tai hoặc máy tạo tiếng ồn trắng nếu môi trường xung quanh gây nhiễu.

Một không gian ngủ tốt kết hợp với giờ giấc sinh hoạt ổn định sẽ giúp bạn ngủ nhanh và sâu hơn mỗi đêm.

Áp dụng các phương pháp thư giãn tinh thần

Căng thẳng kéo dài là “thủ phạm” khiến nhiều người nhắm mắt mà không ngủ được. Những kỹ thuật thư giãn đơn giản có thể giúp làm dịu tâm trí và dễ dàng chìm vào giấc ngủ.

• Thiền hoặc bài thở 4-7-8 (hít vào 4 giây, giữ 7 giây, thở ra 8 giây) giúp giảm nhịp tim và làm dịu hệ thần kinh.
• Nghe nhạc nhẹ, đọc sách giấy hoặc tập yoga thư giãn trước khi ngủ cũng là cách để cơ thể chuyển sang trạng thái nghỉ ngơi.
• Viết nhật ký trước khi ngủ để giải tỏa những suy nghĩ lo âu trong đầu, từ đó giúp tâm trí nhẹ nhàng hơn.

Nếu tình trạng này kéo dài hơn 3 tuần hoặc kèm theo các biểu hiện như mệt mỏi ban ngày, khó tập trung, lo âu nặng hoặc có dấu hiệu ngưng thở khi ngủ, bạn nên đi khám. Bác sĩ có thể giúp bạn xác định nguyên nhân cụ thể và đưa ra phương án điều trị phù hợp, từ thay đổi hành vi cho đến dùng thuốc nếu cần thiết.

Tình trạng nhắm mắt nhưng không ngủ được có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ tâm lý, lối sống đến các vấn đề bệnh lý tiềm ẩn. Việc nhận biết đúng nguyên nhân là bước quan trọng để có hướng khắc phục phù hợp và hiệu quả. Nếu tình trạng kéo dài, đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời. Một giấc ngủ chất lượng chính là nền tảng cho sức khỏe thể chất và tinh thần lâu dài.

Chủ động tiêm vắc xin là cách hiệu quả để tăng cường sức đề kháng và bảo vệ cơ thể khỏi nhiều bệnh lý nguy hiểm. Khi hệ miễn dịch khỏe mạnh, bạn sẽ ít gặp các vấn đề về sức khỏe, trong đó có tình trạng nhắm mắt nhưng không ngủ được do cơ thể suy yếu hoặc rối loạn. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín cung cấp dịch vụ tiêm chủng an toàn, hiện đại với hệ thống cơ sở vật chất đạt chuẩn và đội ngũ nhân viên y tế giàu kinh nghiệm. Khách hàng sẽ được tư vấn tận tình, theo dõi sức khỏe sau tiêm và trải nghiệm dịch vụ chuyên nghiệp tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu. Để đặt lịch hẹn, vui lòng liên hệ hotline miễn phí 18006928.