Nguyên nhân trẻ sơ sinh đi phân xanh và giải pháp chăm sóc phù hợp

Ở giai đoạn sơ sinh, phân là một chỉ số phản ánh hoạt động tiêu hóa cũng như tình trạng sức khỏe tổng quát của trẻ. Chính vì vậy, khi trẻ sơ sinh đi phân xanh, không ít cha mẹ cảm thấy hoang mang, lo lắng. Nguyên nhân nào khiến phân có màu xanh? Đây có phải là biểu hiện của bệnh lý nguy hiểm? Và cha mẹ cần làm gì để xử lý tình huống này? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin cụ thể để giúp cha mẹ yên tâm hơn.

Phân xanh ở trẻ sơ sinh là gì?

Phân của trẻ sơ sinh có thể mang nhiều màu sắc như xanh đen, vàng, nâu, đỏ, trắng hay thậm chí là xanh lá. Mỗi màu sắc đều phản ánh một tình trạng cụ thể trong hệ tiêu hóa hoặc sức khỏe tổng thể của trẻ. Trong đó, hiện tượng trẻ sơ sinh đi phân xanh khá phổ biến và thường bắt nguồn từ sắc tố mật được gan tiết ra để hỗ trợ tiêu hóa. Khi các sắc tố này chưa được chuyển hóa hoàn toàn và tiếp xúc với không khí, phân có thể chuyển sang màu xanh. Điều này nhìn chung là bình thường và không gây ảnh hưởng xấu đến trẻ.

Tuy nhiên, trong một số tình huống nhất định, việc đi ngoài phân xanh có thể là dấu hiệu cảnh báo một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Nếu trẻ đi phân xanh kèm theo các biểu hiện như nôn mửa kéo dài, uể oải, quấy khóc bất thường,… thì cần đưa bé đến cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.

Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh đi phân xanh

Tình trạng trẻ sơ sinh đi phân xanh có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

Tiếp xúc với chất tạo màu

Ở một số trường hợp, trẻ có thể hấp thu thực phẩm chứa màu nhân tạo thông qua sữa công thức hoặc thức ăn dặm. Các sản phẩm này đôi khi có sử dụng phẩm màu để tạo sự hấp dẫn, và điều này có thể ảnh hưởng đến màu phân của trẻ.

Vàng da sinh lý

Một số bé có thể bị vàng da sinh lý do chức năng gan chưa hoàn thiện, dẫn đến việc bilirubin không được xử lý triệt để. Quá trình đào thải bilirubin ra ngoài có thể khiến phân của trẻ có màu xanh. Tình trạng này thường không đáng lo và sẽ cải thiện sau khoảng 1 đến 2 tuần.

Hệ tiêu hóa chưa hoàn chỉnh

Nguồn dinh dưỡng chính của trẻ sơ sinh là sữa mẹ hoặc sữa công thức, trong khi hệ tiêu hóa còn non yếu. Do đó, phần lớn dưỡng chất chưa được hấp thu hết, dẫn đến màu sắc phân có thể chuyển sang xanh. Đây là hiện tượng bình thường và không cần can thiệp điều trị.

Các vấn đề khác liên quan đến hệ tiêu hóa

Mặc dù hiếm gặp, nhưng một số trẻ sơ sinh có thể đi ngoài phân xanh do mắc các bệnh lý như tắc ruột, rối loạn gan – mật hoặc hội chứng ruột kích thích. Khi đó, phân có thể có bọt kèm theo các dấu hiệu khác như bụng chướng, bú kém hoặc bỏ bú. Trong những trường hợp này, nên đưa trẻ đi khám để có hướng xử trí phù hợp.

Nguyên nhân khác

• Dư thừa lactose: Khi mẹ có nhiều sữa, trẻ có thể bú lượng lớn sữa đầu, loại sữa chứa nhiều đường nhưng ít chất béo, khiến nhu động ruột hoạt động mạnh và dẫn đến tình trạng phân có màu xanh hoặc dạng lỏng.
• Dị ứng hoặc nhạy cảm với thực phẩm hoặc thuốc: Nếu bé có phản ứng với một loại thực phẩm hoặc thuốc nào đó trong chế độ ăn uống của mẹ, tình trạng đi phân xanh có thể xuất hiện, kèm theo nhầy trong phân.
• Không dung nạp đạm sữa bò: Với trẻ sử dụng sữa công thức, phân có thể có màu xanh đậm, đặc và mùi nặng hơn bình thường do ảnh hưởng từ hàm lượng sắt hoặc protein sữa bò.
• Trẻ bú không đủ sữa cuối: Nếu trong giai đoạn bú mẹ, phân của trẻ có màu xanh lá vào ngày thứ 5, điều này có thể phản ánh rằng trẻ chưa bú hết phần sữa cuối vốn giàu chất béo. Khi đó, mẹ nên điều chỉnh cách cho bú để đảm bảo bé nhận đủ dưỡng chất.

Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện?

Thông thường, việc trẻ sơ sinh đi phân xanh không gây nguy hiểm và sẽ tự hết sau một vài ngày. Tuy nhiên, nếu hiện tượng này đi kèm các dấu hiệu bất thường thì có thể là biểu hiện của bệnh lý tiềm ẩn hoặc nhiễm trùng. Trong những trường hợp như vậy, cần đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Các biểu hiện cảnh báo cần chú ý bao gồm:

• Sốt cao kéo dài;
• Nôn mửa;
• Chướng bụng;
• Tiêu chảy;
• Phân có lẫn máu hoặc chuyển sang màu đen;
• Phân bốc mùi tanh, khó chịu.

Cách xử lý khi trẻ sơ sinh đi phân xanh

Bác sĩ sẽ dựa vào nguyên nhân cụ thể để chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Do đó, phụ huynh không nên tự ý dùng thuốc hoặc áp dụng các mẹo dân gian không rõ nguồn gốc. Bên cạnh đó, việc chăm sóc đúng cách cũng hỗ trợ cải thiện tình trạng phân xanh nhanh hơn:

• Với trẻ bú mẹ: Mẹ nên cân đối lại khẩu phần ăn hằng ngày, đảm bảo đủ dưỡng chất cần thiết để cải thiện chất lượng sữa. Trẻ nên được bú đủ cả sữa đầu và sữa cuối trong mỗi lần bú. Có thể dùng máy hút sữa lấy bớt phần sữa đầu trước khi cho trẻ bú nhằm đảm bảo bé nhận được phần sữa cuối giàu chất béo.
• Với trẻ uống sữa công thức: Có thể cân nhắc đổi sang loại sữa phù hợp hơn theo tư vấn của bác sĩ. Đồng thời cần pha sữa đúng theo tỉ lệ hướng dẫn từ nhà sản xuất để tránh rối loạn tiêu hóa.
• Đảm bảo vệ sinh: Môi trường sống và đồ dùng của trẻ cần được giữ sạch sẽ. Mẹ nên rửa tay và vệ sinh bầu vú kỹ càng trước khi cho trẻ bú. Các vật dụng như bình sữa, núm ti giả,... cũng cần được tiệt trùng đúng cách. Nước pha sữa phải là nước đã đun sôi.

Cách phòng tránh phân trẻ sơ sinh màu xanh

Để hạn chế tình trạng trẻ sơ sinh đi phân xanh, cha mẹ nên áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau:

• Xác định và loại bỏ sớm các loại thực phẩm gây dị ứng trong khẩu phần ăn của trẻ hoặc mẹ đang cho con bú.
• Duy trì chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ dưỡng chất để hỗ trợ hệ tiêu hóa còn non yếu của trẻ hoạt động hiệu quả.
• Với trẻ dùng sữa công thức, cần tuân thủ đúng liều lượng khuyến nghị, không để trẻ bú quá nhiều gây quá tải lactose.
• Giữ gìn vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, thông thoáng và an toàn, giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn cho bé.

Việc trẻ sơ sinh đi phân xanh có thể khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng, tuy nhiên như đã đề cập, phần lớn trường hợp không đáng quan ngại. Dù vậy, cha mẹ cũng không nên lơ là, bởi nếu kèm theo những biểu hiện bất thường, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo tình trạng sức khỏe tiềm ẩn. Do đó, việc theo dõi kỹ lưỡng các phản ứng của bé trong quá trình chăm sóc là rất quan trọng. Sự quan sát sát sao sẽ giúp cha mẹ sớm nhận biết những thay đổi bất thường, từ đó chủ động đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra và xử lý kịp thời.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín, an toàn và được nhiều bậc phụ huynh tin tưởng lựa chọn trong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho trẻ nhỏ. Với hệ thống cơ sở vật chất hiện đại, đội ngũ nhân viên y tế giàu kinh nghiệm và quy trình tiêm chủng nghiêm ngặt, Long Châu cam kết mang đến dịch vụ chất lượng và an toàn tuyệt đối cho bé. Tại Trung tâm, cha mẹ có thể lựa chọn các gói tiêm dành cho trẻ sơ sinh được xây dựng khoa học theo từng giai đoạn phát triển của trẻ. Các gói tiêm phòng bao gồm đầy đủ các loại vắc xin quan trọng giúp phòng ngừa hiệu quả nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở trẻ sơ sinh.