Phân trẻ sơ sinh như thế nào là bình thường, khi nào là bất thường?

Từng sự thay đổi về màu sắc, mùi và độ đặc của phân trẻ sơ sinh đều mang ý nghĩa riêng. Qua việc quan sát phân hàng ngày, cha mẹ có thể sớm nhận ra những dấu hiệu cảnh báo về sức khỏe hoặc bất ổn đang diễn ra trong cơ thể trẻ.

Phân trẻ sơ sinh bình thường có đặc điểm gì?

Hình dáng, kết cấu và màu phân của trẻ em sẽ thay đổi tùy theo loại sữa mà bé sử dụng. Vì vậy, ngay cả khi trẻ hoàn toàn khỏe mạnh, phân cũng sẽ có sự khác biệt rõ rệt giữa trẻ bú mẹ và trẻ bú sữa công thức.

Phân trẻ sơ sinh bú mẹ

Khi đã thải hết phân su, phân trẻ sơ sinh bú mẹ dần chuyển sang màu vàng tươi, hơi lỏng và có thể xen lẫn chút màu xanh lá. Trẻ thường đi ngoài nhiều lần trong ngày, trung bình từ 4 – 6 lần, thậm chí có thể đi khi đang bú hoặc ngay sau cữ bú mẹ.

Phân trẻ sơ sinh bú sữa công thức

Phân của trẻ bú sữa công thức có xu hướng đặc hơn, số lượng nhiều hơn và mùi cũng nồng hơn so với trẻ bú mẹ. Màu phân thường là vàng nhạt hoặc vàng nâu, với tần suất đi tiêu khoảng 1 – 4 lần mỗi ngày.

Phân trẻ sơ sinh bất thường có dấu hiệu gì?

Dưới đây là những biểu hiện cho thấy phân của trẻ sơ sinh có dấu hiệu bất thường và cần được đưa đến cơ sở y tế để kiểm tra kịp thời:

Tiêu chảy

Tiêu chảy ở trẻ sơ sinh khó phân biệt hơn so với người lớn vì bản chất phân của trẻ thường mềm và tần suất đi ngoài cũng cao. Do đó, cha mẹ cần chú ý quan sát kỹ lưỡng để nhận biết sớm. Khi bị tiêu chảy, phân của trẻ lỏng hơn bình thường, có khi chỉ là nước, dễ rò rỉ khỏi tã. Trẻ sơ sinh cũng đi ngoài thường xuyên hơn một cách bất thường. Đặc biệt, nếu phân có lẫn nhầy, máu hoặc kèm dấu hiệu mất nước, cha mẹ nên nhanh chóng đưa trẻ đi khám để điều trị kịp thời, tránh biến chứng.

Táo bón

Trẻ sơ sinh bị táo bón thường có phân khô, cứng và đi ngoài thành từng viên nhỏ như phân dê. Trẻ sẽ gặp khó khăn khi rặn, đỏ mặt, quấy khóc, kèm theo biểu hiện đầy hơi, chướng bụng. Táo bón xảy ra phổ biến hơn ở trẻ bú sữa công thức vì sữa mẹ chứa các thành phần giúp phân mềm và dễ tiêu hóa hơn.

Phân sống

Phân sống là tình trạng phân có mùi chua, lợn cợn, do thức ăn không được tiêu hóa hoàn toàn. Đây là hiện tượng phổ biến ở trẻ sơ sinh vì hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện. Tuy nhiên, nếu trẻ đi ngoài phân sống kèm triệu chứng như đau bụng, mệt mỏi, bú kém, phát triển chậm, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề nghiêm trọng hơn như dị ứng sữa, rối loạn tiêu hóa hay nhiễm khuẩn đường ruột. Khi đó, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác.

Phân xanh khi uống sữa công thức

Trẻ sơ sinh bú sữa công thức đôi khi sẽ đi ngoài phân màu xanh lá cây do chất sắt trong sữa không được hấp thu hoàn toàn. Nếu trẻ vẫn sinh hoạt bình thường, đây không phải vấn đề đáng lo. Tuy nhiên, nếu kèm theo biểu hiện khó chịu, quấy khóc nhiều, hoặc phân có nhiều dịch nhầy, đó có thể là dấu hiệu của dị ứng đạm sữa bò hoặc bất dung nạp lactose, cần được kiểm tra.

Phân rất nhạt màu

Trẻ sơ sinh đi phân trắng hoặc rất nhạt màu có thể đang gặp vấn đề về gan hoặc ống mật, dù không phải lúc nào cũng biểu hiện vàng da rõ rệt. Đây cũng có thể là biểu hiện liên quan đến tình trạng vàng da ở trẻ sơ sinh. Trong mọi trường hợp, nếu thấy phân trẻ bất thường về màu sắc như trắng, xám, nên sớm báo cho bác sĩ để được theo dõi và tư vấn.

Phân lẫn máu

Nếu phân của trẻ có lẫn máu tươi, thường là dấu hiệu của nhiễm trùng ruột. Ngoài ra, khi trẻ bị táo bón nặng và phải rặn mạnh, các mao mạch ở vùng hậu môn có thể bị tổn thương gây chảy máu. Phân có máu luôn là dấu hiệu cần được theo dõi sát sao, không nên chủ quan vì có thể tiềm ẩn vấn đề nghiêm trọng liên quan đến tiêu hóa hoặc nhiễm trùng.

Giải pháp khi phân của trẻ sơ sinh bất thường

Tùy theo nguyên nhân khiến phân bất thường ở trẻ sơ sinh, bác sĩ sẽ đưa ra hướng dẫn chăm sóc và điều trị phù hợp. Một số biện pháp thường được áp dụng gồm:

• Đảm bảo trẻ được bú đủ lượng sữa để cung cấp đủ nước, dinh dưỡng và năng lượng. Mẹ nên chia nhỏ các cữ bú trong ngày để giảm tải cho hệ tiêu hóa, đồng thời tránh để trẻ quá đói. Với trẻ bú mẹ hoàn toàn, cần cho trẻ bú thường xuyên và nhiều hơn.
• Mẹ nên điều chỉnh lại tư thế và thói quen bú của trẻ. Trẻ sơ sinh nên được bú hết một bên vú trước khi chuyển sang bên còn lại. Trong một số trường hợp, mẹ có thể hút bỏ phần sữa đầu để bé có thể bú được lượng sữa cuối chứa nhiều dưỡng chất hơn.
• Để hạn chế nguy cơ mất nước dẫn đến biến chứng, nên tham khảo bác sĩ về các loại dung dịch điện giải an toàn dùng cho trẻ sơ sinh.
• Nếu trẻ có dấu hiệu tiêu hóa kém, phân lỏng hoặc khó tiêu, mẹ có thể bổ sung men tiêu hóa theo chỉ định từ bác sĩ.
• Mẹ đang cho con bú nên điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý, hạn chế thực phẩm cay nóng, dầu mỡ và tăng cường rau xanh, trái cây.
• Với trẻ bú sữa công thức, mẹ cần kiểm tra lại thành phần sữa đang dùng và cân nhắc đổi loại sữa nếu nghi ngờ nguyên nhân gây bất thường phân là do sữa không phù hợp.
• Giữ vệ sinh cho trẻ bằng cách thay tã thường xuyên, làm sạch và giữ vùng mông khô thoáng. Có thể tham khảo bác sĩ về các loại kem hỗ trợ ngăn ngừa hăm tã.

Theo dõi phân trẻ sơ sinh là một cách đơn giản nhưng rất quan trọng giúp cha mẹ nhận biết tình trạng sức khỏe tiêu hóa và quá trình phát triển của trẻ. Mỗi bé có thể có đặc điểm phân và số lần đi ngoài khác nhau, tuy nhiên việc duy trì chế độ dinh dưỡng phù hợp và quan sát kỹ những thay đổi trong phân sẽ góp phần giúp hệ tiêu hóa của trẻ hoạt động ổn định, hạn chế các vấn đề bất thường.

Để đồng hành cùng cha mẹ trong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe bé yêu, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện đang cung cấp các gói vắc xin dành cho trẻ sơ sinh với lịch tiêm chủng khoa học, đầy đủ và an toàn. Hãy đến Trung tâm để được tư vấn miễn phí và lựa chọn gói tiêm phù hợp, giúp trẻ được bảo vệ toàn diện ngay từ những năm tháng đầu đời.