Người bệnh động kinh nên ăn gì? Hướng dẫn chế độ ăn cho người động kinh

Động kinh là một rối loạn hệ thần kinh phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn cầu. Tại Việt Nam, có không ít người sống chung với căn bệnh này, trong đó phần lớn là trẻ em và người lớn tuổi. Dù thuốc điều trị vẫn là phương pháp chính, nhưng chế độ dinh dưỡng cũng được xem là yếu tố quan trọng góp phần làm giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cơn co giật. Tuy nhiên, nhiều gia đình vẫn chưa thực sự biết những người động kinh nên ăn gì và cần kiêng gì. Xây dựng chế độ ăn phù hợp sẽ giúp người bệnh tối ưu hóa hiệu quả điều trị. Bài viết dưới đây sẽ gợi ý cho bạn những thực phẩm cần thiết có trong thực đơn mà người bệnh có thể áp dụng để cải thiện sức khỏe.

Ảnh hưởng của chế độ ăn uống đến bệnh động kinh

Động kinh xảy ra do sự rối loạn hoạt động điện trong não bộ, dẫn đến các cơn co giật ngoài ý muốn. Thói quen ăn uống và loại thực phẩm sử dụng hàng ngày có thể ảnh hưởng đến hoạt động điện não, từ đó làm giảm hoặc làm tăng nguy cơ xuất hiện cơn co giật. Một số loại thực phẩm có thể làm thay đổi lượng đường trong máu, ảnh hưởng đến hormone hoặc các chất dẫn truyền thần kinh. Những chất dẫn truyền này góp phần kích hoạt hoặc làm dịu hệ thần kinh.

Chẳng hạn, những thực phẩm có chứa chất kích thích như cà phê hay đồ ngọt nhiều đường tinh luyện có thể làm tăng độ nhạy cảm thần kinh, trong khi các dưỡng chất như magie, vitamin B6 và các loại chất béo tốt lại có khả năng hỗ trợ duy trì sự ổn định cho não bộ. Hiểu được mối liên hệ giữa chế độ ăn và tình trạng bệnh là bước khởi đầu quan trọng để nắm được người động kinh nên ăn gì, từ đó xây dựng một kế hoạch dinh dưỡng khoa học và có lợi.

Người bị động kinh nên ăn gì?

Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ kiểm soát cơn co giật ở người mắc bệnh động kinh. Ưu tiên các loại thức ăn giúp cân bằng hoạt động điện não, cung cấp năng lượng ổn định và không gây kích thích thần kinh là điều cần thiết. Dưới đây là những nhóm thực phẩm và chế độ ăn được khuyến khích sử dụng:

Chế độ ăn Ketogenic

Chế độ ăn Ketogenic (Keto) đã được chứng minh là có hiệu quả hỗ trợ giảm co giật, nhất là ở trẻ em khó đáp ứng thuốc. Phương pháp này dựa trên nguyên tắc tăng cường lượng chất béo, giảm đáng kể tinh bột và giữ lượng đạm ở mức vừa phải, từ đó giúp cơ thể rơi vào trạng thái ketosis. Khi đó, não chuyển sang dùng ketone làm nguồn năng lượng chính thay vì glucose. Một số nghiên cứu cho thấy, khoảng một nửa số trẻ em theo chế độ này ghi nhận giảm được hơn 50% số lần lên cơn co giật.

Tuy nhiên, chế độ ăn Keto chỉ nên áp dụng khi có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ chuyên khoa, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ và người lớn có nhu cầu điều trị chuyên biệt. Việc theo dõi sát sao từ chuyên gia dinh dưỡng là rất cần thiết để phòng tránh thiếu hụt chất và các tác dụng phụ như mệt mỏi hay táo bón.

Các nhóm thực phẩm nên dùng

Để trả lời người động kinh nên ăn gì, các nhóm thực phẩm dưới đây được xem là có lợi cho hoạt động của hệ thần kinh và nên được bổ sung thường xuyên:

• Chất béo tốt cho não: Các loại như bơ, dầu ô liu, dầu dừa và các loại cá béo như cá hồi, cá thu không chỉ cung cấp năng lượng lâu dài mà còn hỗ trợ chức năng não. Đặc biệt, axit béo omega 3 trong cá có tác dụng chống viêm, góp phần làm dịu hệ thần kinh.
• Nguồn đạm chất lượng cao: Bao gồm trứng, thịt nạc trắng (gà, gà tây), cá và các loại đậu, đây là những thực phẩm cung cấp axit amin thiết yếu, không làm tăng đường huyết đột ngột, giúp ổn định tinh thần và thể lực.
• Rau củ và trái cây ít đường: Những loại như cải bó xôi, cải xanh, bông cải và các loại quả như dâu tây, việt quất giàu vitamin như vitamin A, C, khoáng chất và chất xơ, giúp cung cấp năng lượng đều đặn và hỗ trợ ngăn ngừa cơn co giật.
• Thực phẩm giàu magie và vitamin B6: Có trong ngũ cốc nguyên hạt, hạt hướng dương, hạt bí, chuối và khoai lang. Những dưỡng chất này góp phần điều hòa hoạt động thần kinh, hỗ trợ ngăn ngừa co giật do có vai trò quan trọng với hệ thần kinh trung ương.

Người bị động kinh nên kiêng gì?

Bên cạnh việc lựa chọn thực phẩm có lợi, việc nhận biết và hạn chế các yếu tố dễ kích hoạt cơn co giật cũng đóng vai trò quan trọng. Một số loại thực phẩm và chất kích thích có thể làm tăng nguy cơ xảy ra cơn động kinh, vì vậy cần đặc biệt lưu ý:

• Chất kích thích thần kinh: Những loại đồ uống chứa caffeine như cà phê, trà đặc, nước tăng lực, cùng với rượu bia và thuốc lá, đều có thể khiến hoạt động điện trong não bị rối loạn.
• Thực phẩm chứa nhiều đường tinh luyện và chế biến sẵn: Các loại kẹo, bánh ngọt, nước ngọt có gas và đồ ăn nhanh thường chứa lượng đường cao, có thể khiến đường huyết tăng đột ngột và làm tăng nguy cơ xuất hiện cơn co giật.
• Mì chính (glutamate): Một số người nhạy cảm có thể bị kích hoạt cơn co giật sau khi tiêu thụ thực phẩm có chứa glutamate, thường thấy trong mì chính và các món ăn chế biến sẵn.
• Phẩm màu và chất bảo quản nhân tạo: Những phụ gia như aspartame hay phẩm màu tổng hợp có thể ảnh hưởng đến não bộ, đặc biệt là ở trẻ nhỏ mắc động kinh.

Lối sống lành mạnh có vai trò gì trong việc kiểm soát động kinh?

Không chỉ là việc ăn gì, cách ăn uống và sinh hoạt hàng ngày cũng ảnh hưởng đáng kể đến tình trạng bệnh:

• Ăn đúng giờ và đều đặn: Duy trì lịch ăn ổn định giúp kiểm soát đường huyết, đây là yếu tố có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động điện trong não. Việc bỏ bữa hay ăn không đúng giờ có thể khiến cơ thể mệt mỏi và làm tăng nguy cơ co giật.
• Ngủ đủ và kiểm soát căng thẳng: Mất ngủ và áp lực tinh thần là những nguyên nhân phổ biến kích hoạt cơn co giật. Người bệnh nên đảm bảo ngủ đủ 7 - 8 giờ mỗi đêm và có thể kết hợp các biện pháp thư giãn như yoga, thiền nhẹ hoặc đi dạo.
• Tập thể dục nhẹ nhàng: Các hoạt động như đi bộ, bơi lội hoặc yoga không chỉ giúp cải thiện tinh thần mà còn thúc đẩy tuần hoàn và hỗ trợ chức năng thần kinh.
• Bổ sung đủ nước: Cơ thể thiếu nước có thể dễ bị kích thích thần kinh hơn. Do đó, hãy đảm bảo uống khoảng 1,5 - 2 lít nước mỗi ngày, tùy theo thể trạng và mức độ hoạt động.

Hy vọng bài viết trên của Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đã giúp bạn phần nào hiểu được người động kinh nên ăn gì. Một chế độ ăn hợp lý là phần quan trọng trong quá trình kiểm soát bệnh động kinh. Việc chọn thực phẩm lành mạnh cũng như hạn chế tiêu thụ các thực phẩm không tốt không chỉ giúp giảm tần suất co giật mà còn cải thiện sức khỏe chung. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng kế hoạch chăm sóc phù hợp nhất.