Thiếu máu lên não ở người trẻ tuổi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Không chỉ là bệnh của tuổi già, thiếu máu não hiện nay đang trở thành vấn đề đáng lo ngại ở người trẻ. Áp lực học tập, công việc, thói quen sinh hoạt thiếu khoa học và môi trường sống nhiều căng thẳng đã khiến tỷ lệ mắc bệnh ngày càng tăng. Tình trạng này không chỉ làm giảm hiệu suất làm việc, học tập mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng sớm, đặc biệt là đột quỵ. 

Thiếu máu lên não ở người trẻ tuổi có nguy hiểm không?

Thiếu máu não là tình trạng giảm lưu lượng máu lên não, làm cho tế bào thần kinh không được cung cấp đủ oxy và dưỡng chất. Điều này gây ra hàng loạt rối loạn về trí nhớ, vận động và tinh thần.

Ở người trẻ, bệnh thường bị bỏ qua vì dễ nhầm lẫn với căng thẳng, stress hay mệt mỏi thông thường. Chính sự chủ quan này khiến bệnh khó được phát hiện sớm, dẫn đến nhiều hệ quả nghiêm trọng như:

• Suy giảm trí nhớ, kém tập trung, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả học tập và làm việc.
• Nguy cơ đột quỵ sớm: Tình trạng thiếu máu não kéo dài có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ sớm, dù tuổi còn trẻ.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần: Bệnh còn ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần, dễ gây lo âu, trầm cảm và giảm chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân gây thiếu máu não ở người trẻ tuổi

Thiếu máu não ở người trẻ không phải tự nhiên xuất hiện mà thường bắt nguồn từ hai nhóm nguyên nhân là lối sống và bệnh lý nền. Cụ thể như sau:

Nguyên nhân liên quan đến lối sống

Thói quen thức khuya và thiếu ngủ kéo dài là một trong những nguyên nhân hàng đầu. Giấc ngủ kém chất lượng khiến hệ thần kinh không được phục hồi đầy đủ, làm giảm lưu thông máu não.

Áp lực công việc và học tập gây căng thẳng tinh thần, dẫn đến rối loạn tuần hoàn và rối loạn chức năng mạch máu. Đây là nguyên nhân khiến ngày càng nhiều người trẻ rơi vào tình trạng thiếu máu não.

Việc ít vận động, ngồi lâu, đặc biệt ở nhân viên văn phòng, cũng góp phần cản trở quá trình tuần hoàn máu. Lối sống ít vận động còn làm tăng nguy cơ béo phì và rối loạn chuyển hóa, càng dễ gây ảnh hưởng xấu đến mạch máu não.

Nguyên nhân bệnh lý

Một số người trẻ gặp phải các vấn đề ở cột sống cổ như thoái hóa hoặc thoát vị đĩa đệm. Những tổn thương này có thể chèn ép động mạch đốt sống, làm giảm lượng máu nuôi dưỡng não.

Huyết áp thấp và rối loạn nhịp tim cũng là yếu tố nguy cơ. Khi tim không bơm máu hiệu quả hoặc huyết áp giảm đột ngột, lượng máu lên não sẽ bị ảnh hưởng đáng kể.

Ngoài ra, một số bệnh lý mạch máu não bẩm sinh như dị dạng mạch máu có thể khiến người trẻ gặp tình trạng thiếu máu não từ sớm mà không biết.

Dấu hiệu nhận biết thiếu máu não ở người trẻ

Triệu chứng thiếu máu não thường không rầm rộ nhưng lại gây nhiều phiền toái cho sinh hoạt hàng ngày:

• Đau đầu âm ỉ, choáng váng và khó tập trung là những biểu hiện phổ biến nhất. Người bệnh thường cảm thấy giảm hiệu quả trong công việc và học tập, dễ quên, nhanh mệt.

• Nhiều trường hợp còn gặp tình trạng hoa mắt, ù tai, mất thăng bằng, đặc biệt khi đứng dậy hoặc thay đổi tư thế nhanh. Điều này làm tăng nguy cơ té ngã, ảnh hưởng đến sự an toàn.

• Tê bì chân tay, cảm giác châm chích hoặc yếu cơ cũng là triệu chứng cần lưu ý. Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc cầm nắm hoặc di chuyển.

• Rối loạn giấc ngủ, ngủ chập chờn hoặc thường xuyên thức giấc giữa đêm cũng liên quan đến thiếu máu não. Điều này càng làm vòng xoáy mệt mỏi, đau đầu thêm trầm trọng.

• Suy giảm trí nhớ ngắn hạn, quên vặt và giảm khả năng ghi nhớ thông tin mới là dấu hiệu cho thấy não bộ không được nuôi dưỡng đầy đủ. Theo các chuyên gia y tế, nhiều người trẻ chỉ phát hiện bệnh khi đã có biến chứng, vì vậy tuyệt đối không nên chủ quan với những biểu hiện thoáng qua.

Tỷ lệ thiếu máu não ở người trẻ tuổi đang gia tăng

Nhiều báo cáo ghi nhận rằng tỷ lệ người trẻ mắc thiếu máu não đang có xu hướng tăng nhanh. Đặc biệt, nhóm nhân viên văn phòng là đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất vì thường xuyên ngồi lâu, ít vận động và chịu nhiều áp lực công việc.

Tại Việt Nam, xu hướng này xuất hiện rõ rệt ở độ tuổi từ 25 đến 40. Thói quen sinh hoạt không điều độ, thường xuyên thức khuya, dùng chất kích thích và thiếu rèn luyện thể chất chính là nguyên nhân góp phần làm bệnh trẻ hóa.

Điều đáng lo ngại là nhiều trường hợp phát hiện bệnh khi đã có biến chứng, trong khi đây là tình trạng có thể phòng ngừa nếu chú ý đến lối sống và sức khỏe ngay từ đầu.

Cách phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe não bộ cho người trẻ

Để hạn chế nguy cơ thiếu máu não, việc thay đổi lối sống và chăm sóc sức khỏe từ sớm là điều cần thiết. Nhiều nghiên cứu cho thấy, phần lớn trường hợp ở người trẻ có thể phòng ngừa được nếu duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh, ăn uống hợp lý và theo dõi sức khỏe định kỳ. Điều này không chỉ giúp cải thiện tuần hoàn não mà còn nâng cao hiệu suất học tập, làm việc và chất lượng cuộc sống lâu dài. Cụ thể:

Thay đổi thói quen sống

Giữ cho cơ thể được nghỉ ngơi đầy đủ với 7 - 8 giờ ngủ mỗi ngày là nền tảng quan trọng để phục hồi hệ thần kinh. Người trẻ nên tránh thức khuya và hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ.

Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm căng thẳng và tăng cường sức khỏe tim mạch. Hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội hoặc yoga đều mang lại hiệu quả tích cực.

Giảm sử dụng rượu bia, thuốc lá và cà phê cũng cần được ưu tiên. Đây là những yếu tố có thể gây co mạch, làm giảm lượng máu nuôi dưỡng não bộ.

Dinh dưỡng hợp lý

Một chế độ ăn cân bằng với nhiều cá, rau xanh và hạt giàu omega-3 giúp bảo vệ mạch máu và tăng cường chức năng não bộ. Các loại thực phẩm giàu vitamin nhóm B cũng hỗ trợ quá trình sản xuất năng lượng cho tế bào thần kinh.

Ngược lại, cần hạn chế đồ ăn nhanh, nhiều dầu mỡ và đường tinh luyện. Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa và ít chất xơ không chỉ gây rối loạn chuyển hóa mà còn thúc đẩy xơ vữa động mạch.

Khám sức khỏe định kỳ

Khám sức khỏe định kỳ là biện pháp không thể bỏ qua. Việc tầm soát huyết áp, tim mạch và mạch máu não giúp phát hiện sớm nguy cơ tiềm ẩn. Người trẻ cần đặc biệt lưu ý nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch hoặc đột quỵ.

Khi xuất hiện các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, suy giảm trí nhớ kéo dài, cần thăm khám chuyên khoa ngay để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.

Thiếu máu lên não ở người trẻ tuổi không chỉ là tình trạng thoáng qua mà còn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, trong đó đáng lo ngại nhất là nguy cơ đột quỵ sớm. Việc chủ động nhận biết dấu hiệu, duy trì lối sống khoa học và thăm khám định kỳ chính là chìa khóa giúp bảo vệ sức khỏe não bộ lâu dài.