Miễn dịch qua trung gian tế bào là gì? Cơ chế hoạt động của miễn dịch qua trung gian tế bào

Khi cơ thể bị xâm nhập bởi vi khuẩn, vi-rút hoặc tế bào lạ, hệ miễn dịch sẽ kích hoạt nhiều cơ chế khác nhau để bảo vệ cơ thể. Bên cạnh miễn dịch dịch thể, trong đó kháng thể đóng vai trò chính, miễn dịch qua trung gian tế bào là một cơ chế đặc hiệu, giúp loại bỏ tác nhân gây bệnh bên trong tế bào. Cơ chế này chủ yếu do tế bào lympho T đảm nhiệm, với sự phối hợp của nhiều thành phần miễn dịch khác. Vậy miễn dịch qua trung gian tế bào là gì? Hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu về chủ đề miễn dịch qua trung gian tế bào qua bài viết dưới đây.

Miễn dịch qua trung gian tế bào là gì?

Miễn dịch qua trung gian tế bào là một nhánh quan trọng của hệ thống miễn dịch, giúp bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây bệnh như vi-rút (như vi-rút ARN), vi khuẩn nội bào và tế bào ung thư. Cơ chế này không dựa vào kháng thể mà phụ thuộc vào các tế bào miễn dịch như tế bào T, đại thực bào và tế bào tiêu diệt tự nhiên (NK). Khi cơ thể bị nhiễm bệnh, các tế bào miễn dịch này sẽ phối hợp với nhau để nhận diện, tiêu diệt tế bào bị nhiễm và điều chỉnh phản ứng miễn dịch tổng thể.

Một trong những vai trò quan trọng của miễn dịch qua trung gian tế bào là kiểm soát các bệnh nhiễm trùng do vi-rút. Tế bào T hỗ trợ sản xuất các cytokine và chemokine để tạo ra tác dụng kháng vi-rút, đồng thời kích thích các tế bào miễn dịch khác tham gia vào quá trình tiêu diệt mầm bệnh. Ngoài ra, cơ chế này còn giúp thiết lập trí nhớ miễn dịch lâu dài, đảm bảo rằng nếu cơ thể gặp lại tác nhân gây bệnh, phản ứng miễn dịch sẽ diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Cơ chế hoạt động của miễn dịch qua trung gian tế bào

Quá trình miễn dịch qua trung gian tế bào được thực hiện thông qua nhiều cơ chế khác nhau, bao gồm:

• Nhận diện và tiêu diệt tế bào nhiễm bệnh hoặc ung thư: Tế bào T gây độc (CTL) có khả năng nhận diện các tế bào bị nhiễm vi-rút hoặc tế bào ung thư nhờ vào các kháng nguyên bề mặt. Khi được kích hoạt, chúng sẽ phóng thích các phân tử gây độc như perforin và granzyme để tiêu diệt tế bào mục tiêu.

• Hoạt hóa đại thực bào và tế bào NK: Đại thực bào có khả năng thực bào, tiêu diệt vi khuẩn nội bào và trình diện kháng nguyên để kích thích tế bào T. Trong khi đó, tế bào NK giúp nhận diện và tiêu diệt tế bào bị nhiễm bệnh ngay cả khi không có sự hiện diện của kháng nguyên đặc hiệu.

• Sản xuất cytokine để điều chỉnh phản ứng miễn dịch: Các tế bào T hỗ trợ (CD4+) giải phóng nhiều loại cytokine như interleukin-2 (IL-2) và interferon-gamma (IFN-γ) để kích thích các tế bào miễn dịch khác. Điều này giúp tăng cường khả năng chống lại tác nhân gây bệnh và duy trì sự cân bằng miễn dịch.

Dù có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể, miễn dịch qua trung gian tế bào cũng có thể gây ra tổn thương mô nếu phản ứng miễn dịch quá mạnh hoặc bị mất kiểm soát. Điều này có thể dẫn đến các bệnh lý tự miễn hoặc viêm mạn tính.

Các thành phần chính trong miễn dịch qua trung gian tế bào

Miễn dịch qua trung gian tế bào liên quan đến nhiều loại tế bào miễn dịch khác nhau, bao gồm:

• Tế bào T mới (Naive T cell): Đây là những tế bào lympho T chưa được hoạt hóa. Khi gặp phải kháng nguyên, chúng sẽ biệt hóa thành các tế bào T chuyên biệt, tham gia vào phản ứng miễn dịch.

• Tế bào T hỗ trợ (CD4+): Chức năng chính của các tế bào này là điều hòa phản ứng miễn dịch bằng cách sản xuất cytokine, giúp kích hoạt các tế bào miễn dịch khác như đại thực bào, tế bào NK và tế bào B.

• Tế bào T sát thủ (CD8+): Những tế bào này đóng vai trò tiêu diệt các tế bào bị nhiễm bệnh hoặc tế bào ung thư. Chúng sử dụng cơ chế phân giải tế bào để loại bỏ các tế bào mục tiêu một cách hiệu quả.

Ngoài ra, còn có:

• Đại thực bào: Đây là những tế bào có khả năng nuốt chửng vi khuẩn, vi-rút và tế bào chết, đồng thời trình diện kháng nguyên để kích hoạt tế bào T.

• Tế bào NK: Tế bào tiêu diệt tự nhiên có thể nhận diện và tiêu diệt tế bào bị nhiễm bệnh mà không cần tín hiệu từ kháng nguyên đặc hiệu. Chúng đóng vai trò quan trọng trong phản ứng miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch thích ứng.

Nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa các tế bào miễn dịch này, miễn dịch qua trung gian tế bào trở thành một cơ chế bảo vệ mạnh mẽ, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh và duy trì sự ổn định của hệ miễn dịch.

Miễn dịch qua trung gian tế bào là một phần thiết yếu của hệ thống miễn dịch, giúp bảo vệ cơ thể trước các bệnh nhiễm trùng do vi-rút, vi khuẩn nội bào và ung thư. Cơ chế này hoạt động chủ yếu thông qua tế bào T, đại thực bào và tế bào NK, giúp loại bỏ tế bào nhiễm bệnh và điều chỉnh phản ứng miễn dịch. Tuy nhiên, nếu hệ miễn dịch hoạt động quá mức hoặc mất kiểm soát, nó có thể gây ra tổn thương mô và các bệnh lý liên quan đến miễn dịch.

Bài viết trên đã giải đáp câu hỏi: “Miễn dịch qua trung gian tế bào là gì?” và những thông tin liên quan. Miễn dịch qua trung gian tế bào là một nhánh quan trọng của hệ miễn dịch, giúp bảo vệ cơ thể trước các mầm bệnh nội bào và duy trì sự cân bằng miễn dịch. Nhờ sự hoạt động của tế bào lympho T và các thành phần miễn dịch liên quan, cơ thể có thể loại bỏ các tế bào nhiễm bệnh hoặc bất thường một cách hiệu quả. Hiểu rõ về cơ chế này không chỉ giúp chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn về hệ miễn dịch mà còn góp phần vào việc phát triển các liệu pháp miễn dịch hiện đại.

Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của bạn và những người thân yêu bằng việc tiêm chủng đầy đủ! Vắc xin không chỉ giúp ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mà còn góp phần tạo nên một cộng đồng an toàn hơn. Hiện nay Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đang cung cấp nhiều loại vắc xin chính hãng, chất lượng. Liên hệ ngay với chúng tôi qua hotline 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch tiêm chủng nhanh chóng.