Mí mắt bị sưng và ngứa​ nguyên nhân do đâu, bạn đã biết hay chưa?

Đôi mắt là “cửa sổ tâm hồn”, nhưng khi mí mắt bị sưng và ngứa, không chỉ vẻ ngoài bị ảnh hưởng mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề về sức khỏe. Nhiều người chủ quan cho rằng đây chỉ là phản ứng dị ứng nhẹ, tuy nhiên, nếu không xử lý đúng cách, tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng hơn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những nguyên nhân phổ biến khiến mí mắt bị sưng và ngứa, các biện pháp khắc phục an toàn và hiệu quả ngay tại nhà.

Nguyên nhân mí mắt bị sưng và ngứa

Sưng và ngứa ở vùng mí mắt là hiện tượng xảy ra khi có tình trạng tích tụ dịch hoặc viêm trong các mô quanh mắt. Tùy theo nguyên nhân, biểu hiện có thể xuất hiện thoáng qua hoặc kéo dài, thậm chí tiến triển nặng hơn nếu không được xử lý đúng cách.

Do dị ứng

Dị ứng là nguyên nhân phổ biến khiến mí mắt bị sưng và ngứa. Những yếu tố như bụi, phấn hoa, mỹ phẩm, thực phẩm, lông động vật hay vết côn trùng cắn đều có thể kích thích vùng da quanh mắt, gây đỏ, sưng và ngứa. Nếu chỉ một bên mí mắt bị ảnh hưởng, thường là do tác nhân tiếp xúc trực tiếp ở vùng đó.

Do bệnh lý

Một số bệnh lý có thể gây sưng và ngứa mí mắt như:

• Viêm tế bào ổ mắt: Là tình trạng nhiễm trùng xảy ra sâu trong mô mí mắt, có thể lan nhanh và gây đau. Chỉ một vết trầy xước nhỏ cũng đủ tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
• Đau mắt đỏ (viêm kết mạc): Là tình trạng viêm lớp màng trong suốt che phủ bề mặt nhãn cầu và mặt trong mí mắt, khiến mắt sưng, ngứa và đỏ.
• Mụn rộp mắt: Là dạng nhiễm trùng quanh vùng mắt, dễ bị nhầm với đau mắt đỏ. Bệnh không phải lúc nào cũng gây tổn thương rõ rệt nhưng có thể khiến mí sưng và rát.
• Viêm bờ mi: Vi khuẩn quanh mí mắt có thể gây viêm, khiến mí sưng, ngứa, dễ tái phát. Một số người còn gặp tình trạng này kèm theo các bệnh da khác như trứng cá đỏ hoặc viêm da tiết bã.
• Chắp mắt: Xảy ra khi tuyến dầu ở mí mắt bị tắc nghẽn, tạo thành nốt sưng nhỏ. Chắp thường không đau nhưng có thể ảnh hưởng đến tầm nhìn.
• Lẹo mắt: Là nhiễm trùng nhỏ ở gốc lông mi, khiến mí sưng đỏ và đau. Đôi khi có thể thấy mủ trong nốt sưng.

Ngoài ra, trong một số trường hợp rất hiếm, mí mắt bị sưng và ngứa đôi khi còn là dấu hiệu của các bệnh lý toàn thân như phù mạch di truyền, cường giáp (bệnh Graves), suy giáp, bệnh thận, phù nề, huyết khối xoang hang, suy nội tạng hoặc tiền sản giật.

Nguyên nhân khác

Một số nguyên nhân khác có thể kể tới như:

• Nhiễm trùng da: Các bệnh da như viêm mô tế bào quanh hốc mắt, chốc lở, viêm quầng,… có thể khiến mí mắt sưng đỏ, đau rát. Nhiễm trùng thường bắt nguồn từ côn trùng cắn, nấm da, chàm hoặc vết thương nhỏ ở vùng mặt.
• Chấn thương: Va chạm, bỏng, gãy xương vùng mặt hoặc sau phẫu thuật đều có thể gây sưng mí mắt. Trong nhiều trường hợp, vùng da quanh mắt còn đổi màu do tổn thương mạch máu.
• Mỹ phẩm và hóa chất: Một số sản phẩm trang điểm, sữa rửa mặt hoặc kem dưỡng khi dính vào mắt có thể gây kích ứng hoặc dị ứng, dẫn đến sưng, đỏ, đau.
• Khóc nhiều: Khi khóc, các mạch máu nhỏ quanh mắt giãn ra, dễ gây sưng và giữ nước, đặc biệt nếu khóc kéo dài hoặc mạnh.
• Mệt mỏi, thiếu ngủ: Cơ thể mệt mỏi hoặc ngủ không đủ giấc, mất ngủ khiến lưu thông máu kém, dẫn đến hiện tượng mí mắt sưng húp, đặc biệt rõ vào buổi sáng.

Các biện pháp khắc phục mí mắt bị sưng và ngứa

Phần lớn các trường hợp mí mắt sưng và ngứa có thể cải thiện nhờ những cách chăm sóc đơn giản tại nhà. Bạn có thể chườm lạnh nhẹ nhàng, giữ vùng mắt luôn sạch sẽ, tránh dụi hoặc chạm tay lên mắt, và rửa tay thường xuyên để ngăn ngừa vi khuẩn lây lan. Trong thời gian này, nên tạm ngừng trang điểm vùng mắt để tránh kích ứng thêm.

Tuy nhiên, nếu mí mắt sưng đau kéo dài, thị lực bị ảnh hưởng hoặc xuất hiện các dấu hiệu bất thường khác, bạn cần đến khám bác sĩ chuyên khoa Mắt. Việc xác định đúng nguyên nhân là bước quan trọng nhất giúp lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả. Một số biện pháp điều trị bác sĩ có thể chỉ định gồm:

• Điều trị dị ứng: Sử dụng thuốc uống hoặc thuốc nhỏ mắt chống dị ứng, tiêm ngừa hoặc hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi, lông thú, mỹ phẩm,…
• Dùng thuốc kháng sinh: Nếu nguyên nhân do nhiễm khuẩn, bác sĩ có thể kê thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc uống kháng sinh để kiểm soát viêm nhiễm.
• Điều trị virus: Trường hợp mí mắt bị sưng do mụn rộp hoặc zona thần kinh, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ kháng virus để giảm tổn thương.
• Giảm viêm: Dùng thuốc nhỏ mắt chứa corticosteroid hoặc thuốc chống viêm khác giúp giảm sưng, đỏ và đau.
• Can thiệp ngoại khoa nhỏ: Với các trường hợp mụn lẹo, chắp hoặc áp xe, bác sĩ có thể rạch dẫn lưu dịch để loại bỏ ổ viêm, giúp mắt hồi phục nhanh hơn.
• Loại bỏ dị vật: Nếu sưng mí do bụi, cát hoặc vật lạ rơi vào mắt, cần được lấy ra an toàn dưới sự hỗ trợ của bác sĩ chuyên khoa.
• Trường hợp sưng mí do mệt mỏi hoặc khóc nhiều: Hãy uống đủ nước, nghỉ ngơi, và chườm lạnh vùng mắt để giảm giữ nước, giúp đôi mắt trở lại trạng thái bình thường.

Nếu nguyên nhân sưng và ngứa mí mắt xuất phát từ các bệnh lý khác (như viêm bờ mi, cường giáp hay bệnh thận), bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị riêng, kết hợp thuốc và các liệu pháp chuyên biệt để đạt hiệu quả tối ưu.

Cách phòng ngừa tình trạng mí mắt bị sưng, ngứa

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Để hạn chế tình trạng mí mắt sưng, ngứa tái phát, bạn nên:

• Giữ vệ sinh mắt sạch sẽ, rửa mặt và tay thường xuyên, đặc biệt trước khi chạm vào mắt.
• Hạn chế dùng mỹ phẩm quanh mắt, đặc biệt là các sản phẩm không rõ nguồn gốc hoặc đã quá hạn sử dụng.
• Tránh dụi mắt dù cảm thấy ngứa, vì hành động này có thể khiến vi khuẩn xâm nhập sâu hơn và gây viêm nhiễm.
• Ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi hợp lý để đôi mắt luôn khỏe mạnh, giảm tình trạng sưng húp do mệt mỏi.
• Bổ sung dinh dưỡng lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu vitamin A và omega-3 giúp cải thiện sức khỏe đôi mắt.
• Chủ động bảo vệ mắt khi ra ngoài bằng kính râm để tránh bụi bẩn, phấn hoa hoặc ánh nắng gắt.

Mí mắt bị sưng và ngứa không chỉ gây khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Hầu hết các trường hợp có thể cải thiện bằng cách chăm sóc đúng cách tại nhà, tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài hoặc kèm theo đau, mủ, giảm thị lực, bạn nên đến bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và điều trị kịp thời. Giữ thói quen sinh hoạt lành mạnh, vệ sinh mắt đúng cách và chú ý bảo vệ đôi mắt mỗi ngày chính là chìa khóa giúp bạn luôn có ánh nhìn khỏe mạnh và rạng rỡ.