Ho kích ứng ở trẻ do nguyên nhân gì? Cách xử trí và phòng ngừa

Hy vọng rằng bài viết trên đã mang đến cho các bậc phụ huynh những kiến thức cần thiết về tình trạng ho kích ứng ở trẻ. Qua đó, cha mẹ có thể hiểu rõ các nguyên nhân gây ra, cách xử lý cũng như biện pháp phòng tránh tình trạng ho kích ứng ở trẻ. Trong trường hợp trẻ bị ho kích ứng kèm theo những biểu hiện bất thường khác, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được bác sĩ kiểm tra và can thiệp kịp thời.

Ho kích ứng ở trẻ là gì?

Ho kích ứng ở trẻ là hiện tượng xảy ra khi trẻ tiếp xúc với các tác nhân từ môi trường bên ngoài như bụi bẩn, khói thuốc, phấn hoa, lông động vật hoặc sự thay đổi thời tiết đột ngột. Những yếu tố này làm niêm mạc hầu họng của trẻ bị kích thích, từ đó tạo ra phản xạ ho nhằm tống khứ các chất lạ ra khỏi đường hô hấp. Các cơn ho này thường xảy ra bất ngờ, khiến trẻ cảm thấy khó chịu và có thể bị mệt mỏi.

Thông thường, ho kích ứng ở trẻ có xu hướng nặng hơn vào ban đêm. Trẻ có thể ho thành từng đợt, làm gián đoạn giấc ngủ và ảnh hưởng đến sức khỏe. Do các biểu hiện dễ nhầm lẫn với các dạng ho khác, cha mẹ cần theo dõi kỹ để nhận biết chính xác.

Dấu hiệu phổ biến của ho kích ứng ở trẻ:

• Trẻ có cảm giác ngứa mũi, hay hắt hơi, kèm ngứa rát và đau họng.
• Ho theo từng cơn, không liên tục.
• Khi kiểm tra máu, không phát hiện sự gia tăng số lượng bạch cầu – dấu hiệu phân biệt với nhiễm trùng.
• Cơn ho thường rõ rệt hơn vào ban đêm hoặc lúc sáng sớm.

Nguyên nhân khiến trẻ bị ho kích ứng

Trẻ bị ho kích ứng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Những tác nhân từ môi trường bên ngoài như khói bụi, phấn hoa, nấm mốc, lông thú cưng hay sự thay đổi thời tiết đều có thể là nguyên do dẫn đến hiện tượng ho kích ứng ở trẻ.

• Ho kích ứng ở trẻ do nấm mốc, bụi bẩn: Nấm mốc cùng với bụi bẩn là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các vấn đề về đường hô hấp ở trẻ nhỏ. Khi trẻ bị ho kích ứng vì bụi bẩn hoặc nấm mốc, thường đi kèm với các biểu hiện như hắt hơi, chảy nước mũi, nghẹt mũi hoặc thậm chí hen suyễn.
• Do dị ứng thời tiết: Thay đổi thời tiết đột ngột cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra ho kích ứng ở trẻ. Vì hệ miễn dịch của trẻ còn non yếu, không thể thích nghi nhanh với sự biến đổi của thời tiết, nên trẻ dễ bị bệnh và ho nhiều hơn trong những ngày giao mùa. Ho do dị ứng thời tiết thường kéo dài vài ngày và kèm theo các triệu chứng khác như hắt hơi, sổ mũi, cơ thể mệt mỏi, uể oải.
• Do tiếp xúc với phấn hoa: Trẻ có cơ địa nhạy cảm hoặc hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ dễ bị dị ứng phấn hoa. Khi phấn hoa xâm nhập, cơ thể trẻ sẽ tiết ra histamin – một chất gây viêm, khiến màng nhầy sưng tấy và mạch máu giãn ra. Từ đó, trẻ sẽ xuất hiện các biểu hiện như ho, hắt hơi, chảy nước mũi, nghẹt mũi và khó thở.
• Do lông thú cưng: Cơ chế gây ho kích ứng do lông thú cưng tương tự như với phấn hoa. Trong các gia đình có nuôi thú cưng, nếu không vệ sinh, tắm rửa, chải lông và cắt tỉa thường xuyên, các sợi lông rụng sẽ bay vào không khí và trẻ dễ hít phải. Khi lông thú lọt vào đường hô hấp, trẻ có thể bị ho, hắt hơi, chảy nước mũi, nghẹt mũi hoặc chảy nước mắt.

Cách xử lý ho kích ứng ở trẻ nhỏ

Mặc dù ho kích ứng ở trẻ không phải là tình trạng nghiêm trọng, nhưng cha mẹ không nên xem nhẹ. Ho kéo dài có thể khiến trẻ mệt mỏi, chán ăn, quấy khóc và khó ngủ, từ đó ảnh hưởng xấu đến sự phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần của bé. Do đó, khi bé bị ho kích ứng, việc điều trị cần được thực hiện nhanh chóng và đúng cách để tránh các biến chứng không mong muốn.

Cha mẹ có thể cho trẻ sử dụng một số loại thuốc trị ho kích ứng theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ, bao gồm:

• Thuốc kháng histamin như Clorpheniramin, Promethazin hydroclorid.
• Thuốc chống dị ứng.
• Thuốc làm loãng đờm.
• Thuốc giảm ho.
• Lưu ý rằng các loại thuốc này có thể gây ra tác dụng phụ, vì vậy tuyệt đối không được tự ý mua thuốc cho bé dùng mà không có sự tư vấn và theo dõi của bác sĩ hoặc dược sĩ chuyên môn.

Bên cạnh đó, cha mẹ có thể áp dụng một số phương pháp dân gian an toàn và hiệu quả ngay tại nhà để hỗ trợ điều trị, vừa tránh lạm dụng thuốc kháng sinh, vừa giúp làm dịu cơn ho:

• Uống nước rau diếp cá: Sau khi rửa sạch, rau diếp cá được giã nát rồi trộn cùng nước vo gạo, lọc lấy nước và đun sôi, để nguội rồi cho bé uống.
• Uống nước nghệ tươi: Nghệ tươi rửa sạch, gọt vỏ, giã nhỏ rồi trộn với đường phèn và chút nước, đun cách thủy khoảng 10 phút trước khi cho bé dùng.
• Uống nước gừng: Gừng tươi làm sạch, đập dập, kết hợp với đường phèn và có thể thêm một chút nước cốt chanh, đun cách thủy rồi cho bé uống.
• Uống mật ong: Mật ong có thể kết hợp chưng cùng tỏi, lê, quất hoặc chanh để tăng hiệu quả chữa ho. Tuy nhiên, cần lưu ý không dùng mật ong cho trẻ dưới 1 tuổi.

Cách phòng ngừa ho kích ứng ở trẻ

Bên cạnh các biện pháp điều trị đã nêu, cha mẹ cũng cần chú ý một số điểm sau để ngăn ngừa hiệu quả tình trạng ho kích ứng ở trẻ:

• Giữ gìn vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, thường xuyên lau chùi những vật dụng dễ bám bụi trong nhà.
• Thay ga trải giường, vỏ gối định kỳ để hạn chế bụi và vi khuẩn tích tụ.
• Vệ sinh đồ chơi của trẻ thường xuyên để tránh vi khuẩn và các tác nhân gây dị ứng.
• Nếu trẻ có tiền sử dị ứng với phấn hoa, cần tránh để bé tiếp xúc trực tiếp với phấn hoa.
• Thường xuyên vệ sinh mũi và miệng cho trẻ bằng dung dịch nước muối sinh lý.
• Rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh nhằm hạn chế vi khuẩn xâm nhập.
• Tăng cường sức đề kháng cho trẻ bằng cách khuyến khích trẻ ăn nhiều rau xanh, trái cây giàu vitamin và duy trì thói quen vận động thường xuyên.

Xây dựng chế độ ăn uống cân đối, lành mạnh, bổ sung nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất, đồng thời hạn chế thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, đường và các chất phụ gia.

Tóm lại, ho kích ứng ở trẻ là phản ứng của cơ thể khi niêm mạc hô hấp tiếp xúc với các tác nhân kích thích từ bên ngoài như thời tiết thay đổi, bụi mịn, nấm mốc hay phấn hoa. Để chăm sóc và bảo vệ sức khỏe hô hấp cho trẻ, cha mẹ cần nhận biết sớm các dấu hiệu, kết hợp điều trị đúng cách và thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả ngay tại nhà.

Cha mẹ nên cho trẻ tiêm phòng đầy đủ theo lịch khuyến cáo của Bộ Y tế để tăng cường miễn dịch và bảo vệ trẻ trước nhiều bệnh nguy hiểm. Tiêm chủng đúng lịch không chỉ giúp trẻ khỏe mạnh mà còn góp phần ngăn ngừa dịch bệnh lan rộng trong cộng đồng.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín tại Việt Nam, chuyên cung cấp dịch vụ tiêm chủng chất lượng với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại. Trung tâm có nhiều loại vắc xin phù hợp với từng độ tuổi, từ chương trình tiêm chủng mở rộng đến vắc xin dịch vụ cao cấp. Phụ huynh hoàn toàn yên tâm khi cho trẻ tiêm tại Long Châu bởi nơi đây luôn đặt sự an toàn và sức khỏe của trẻ lên hàng đầu, đồng thời tư vấn chi tiết về quá trình tiêm chủng. Việc tiêm phòng đúng lịch tại Trung tâm sẽ giúp trẻ có nền tảng sức khỏe tốt, phòng ngừa hiệu quả bệnh tật và phát triển toàn diện.