Dị ứng nước: Căn bệnh hiếm gặp gây nổi mề đay khi tiếp xúc với nước

Mặc dù được gọi là "dị ứng nước", nhưng trên thực tế, đây không phải là phản ứng miễn dịch truyền thống như các loại dị ứng khác (với thực phẩm hay thuốc), mà là một dạng mề đay vật lý (physical urticaria), trong đó nước là yếu tố kích thích cơ học hóa học lên da. 

Nguyên nhân gây dị ứng nước là gì? 

Dị ứng nước là tình trạng hiếm gặp, nhưng các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra hiện tượng này. Tuy nhiên, một số giả thuyết cho rằng dị ứng nước xảy ra do phản ứng của cơ thể với các chất hòa tan trong nước hoặc sự kích thích của nước lên da có cơ địa nhạy cảm.

Một trong những giả thuyết được quan tâm nhiều nhất là dị ứng nước thực chất không phải do nước nguyên chất gây ra, mà do các chất hòa tan có trong nước như clo, kim loại nặng, các hợp chất hóa học hoặc vi khuẩn tồn tại trong nước máy hoặc nguồn nước tự nhiên. 

Bên cạnh đó, nước có thể làm thay đổi môi trường pH và độ ẩm trên bề mặt da, khiến các tế bào miễn dịch như tế bào mast (là tế bào miễn dịch có nguồn gốc từ dòng tủy) bị kích hoạt quá mức ở những người có làn da nhạy cảm hoặc có cơ địa dễ bị kích thích.

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bị dị ứng nước bao gồm:

• Da khô, nhạy cảm hoặc đang bị tổn thương.
• Môi trường có nhiều hóa chất trong nước, như clo trong nước máy.
• Các yếu tố dị ứng khác như dị ứng thời tiết, dị ứng thực phẩm, có thể làm tăng nguy cơ mẫn cảm khi tiếp xúc với nước.
• Yếu tố di truyền và cơ địa mẫn cảm.

Mặc dù có tên gọi là dị ứng nước, thực chất phản ứng không phải do nước gây ra mà do các chất hòa tan trong nước hoặc sự thay đổi trên da khi tiếp xúc với nước.

Biểu hiện đặc trưng của dị ứng nước

Triệu chứng của dị ứng nước thường xuất hiện nhanh sau khi da tiếp xúc với nước từ vài phút đến nửa giờ và có thể kéo dài trong nhiều giờ. Các biểu hiện bao gồm:

• Nổi mẩn đỏ hoặc phát ban trên da, thường là các mảng mề đay.
• Ngứa rát, cảm giác bỏng hoặc nóng trên da.
• Phù nề nhẹ ở vùng da tiếp xúc với nước
• Trong trường hợp nặng có thể xuất hiện tình trạng phù mạch hoặc sốc phản vệ.

Một số người bị dị ứng nước còn gặp phải các triệu chứng toàn thân như khó thở, chóng mặt hoặc sưng phù mặt, đặc biệt khi tiếp xúc với nước trong thời gian dài hoặc toàn thân, cần được can thiệp y tế kịp thời.

Triệu chứng của dị ứng nước rất dễ bị nhầm lẫn với các dạng dị ứng da khác như dị ứng thời tiết, dị ứng thuốc hay các bệnh ngoài da khác. Vì vậy, việc chẩn đoán chính xác cần dựa vào lịch sử bệnh, phản ứng khi tiếp xúc với nước và các xét nghiệm chuyên biệt.

Ai có nguy cơ bị dị ứng nước? Những đối tượng cần đặc biệt lưu ý

Mặc dù dị ứng nước là tình trạng hiếm gặp, nhưng một số nhóm người có thể dễ mắc phải hơn do yếu tố cơ địa hoặc hoàn cảnh tiếp xúc đặc thù:

• Người có làn da khô, nhạy cảm hoặc đang mắc bệnh da liễu (viêm da cơ địa, vảy nến…).
• Trẻ em, đặc biệt là trẻ có tiền sử dị ứng thực phẩm, mề đay.
• Người sống trong môi trường nước nhiều clo hoặc ô nhiễm.
• Người thường xuyên tiếp xúc với nước trong thời gian dài: Nhân viên vệ sinh, bếp ăn, hồ bơi…
• Những người có yếu tố di truyền, từng có người thân bị dị ứng nước hoặc mề đay không rõ nguyên nhân.

Việc hiểu rõ ai dễ bị dị ứng nước giúp chúng ta chủ động hơn trong phòng tránh và điều chỉnh thói quen sinh hoạt phù hợp.

Làm gì khi bị dị ứng nước? Cách xử lý và phòng ngừa an toàn 

Dù là tình trạng khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt, dị ứng nước có thể được kiểm soát hiệu quả nếu người bệnh tuân thủ các biện pháp chăm sóc da và phòng ngừa đúng cách.

Xử lý khi bị dị ứng nước

Sau khi tiếp xúc với nước, người bệnh cần xử lý kịp thời để giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là những biện pháp xử lý cơ bản và hiệu quả có thể áp dụng ngay tại nhà:

• Tránh tiếp xúc với nước nếu có thể, đặc biệt là nước lạnh hoặc nước có chứa hóa chất như clo, xà phòng mạnh.
• Dùng kem dưỡng ẩm thường xuyên để giữ da luôn mềm mại và tránh khô nứt.
• Sử dụng thuốc kháng histamine theo chỉ định của bác sĩ để giảm ngứa và phản ứng dị ứng.
• Trong trường hợp phản ứng nặng, xuất hiện phù mạch hoặc sốc phản vệ, cần cấp cứu y tế ngay lập tức.

Việc xử lý đúng cách ngay từ những dấu hiệu đầu tiên không chỉ giúp giảm bớt khó chịu mà còn ngăn tình trạng dị ứng tiến triển nặng hơn. 

Phòng ngừa dị ứng nước

Với những người có cơ địa nhạy cảm hoặc từng bị dị ứng nước, việc phòng ngừa đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế tái phát và bảo vệ làn da. Một số thói quen chăm sóc da đúng cách dưới đây sẽ giúp bạn chủ động phòng tránh hiệu quả:

• Giữ vệ sinh da nhẹ nhàng, tránh dùng các sản phẩm tẩy rửa mạnh có thể làm tổn thương lớp bảo vệ da.
• Sử dụng nước ấm, tránh nước quá nóng hoặc quá lạnh khi tắm rửa.
• Mặc quần áo thoáng mát, tránh giữ ẩm quá lâu trên da sau khi tiếp xúc với nước.
• Thường xuyên dưỡng ẩm da bằng kem chuyên dụng để tăng sức đề kháng của da với các yếu tố kích thích.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu nếu có dấu hiệu dị ứng hoặc cần thiết để được tư vấn điều trị phù hợp.

Dị ứng nước tuy không phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu người bệnh hiểu rõ nguyên nhân, duy trì thói quen chăm sóc da phù hợp và chủ động tìm đến cơ sở y tế khi cần thiết. Sống chung an toàn với tình trạng này là hoàn toàn có thể nếu bạn được trang bị đủ kiến thức và chăm sóc sức khỏe đúng cách.