Đi ngoài phân màu xanh lá cây có nguy hiểm không? Nguyên nhân là do đâu?

Trong quá trình tiêu hóa, màu sắc của phân phản ánh rất nhiều về tình trạng sức khỏe của hệ tiêu hóa và thậm chí cả các hệ cơ quan liên quan. uy nhiên, khi phân chuyển sang màu xanh, nhiều người lập tức lo ngại rằng đây là dấu hiệu của bệnh lý nào đó nguy hiểm. Thực tế, phân màu xanh không phải lúc nào cũng là điều đáng lo ngại, nhưng cũng không nên xem thường. Hãy cùng Tiêm chủng Long Châu cùng tìm hiểu chi tiết về hiện tượng này qua các phần dưới đây.

Nguyên nhân khiến đi ngoài phân màu xanh

Một số nguyên nhân phổ biến khiến phân có màu xanh lá cây là:

Chế độ ăn giàu diệp lục

Một trong những nguyên nhân phổ biến và ít nghiêm trọng nhất dẫn đến phân màu xanh là chế độ ăn giàu rau xanh. Các loại rau như cải xoăn, rau bina, bông cải xanh chứa hàm lượng cao chất diệp lục, sắc tố thực vật tạo màu xanh lá cây. Khi tiêu hóa chưa kịp phân giải hoàn toàn các chất này, chúng có thể khiến phân đổi màu.

Ngoài ra, các loại thực phẩm như bơ, táo xanh, việt quất, matcha, hạt dẻ cười, hoặc các thảo mộc như húng quế, rau mùi, mùi tây… cũng có thể là “thủ phạm”. Dù tình trạng này có vẻ lạ thường, nhưng hiện tượng này thường sẽ biến mất trong vòng 24 - 48 giờ sau khi cơ thể đào thải các chất tạo màu từ thực phẩm.

Thuốc nhuộm thực phẩm

Một nguyên nhân nhân tạo khác là thuốc nhuộm màu trong thực phẩm công nghiệp. Nhiều loại bánh kẹo, nước giải khát, kem phủ bánh sinh nhật chứa phẩm màu xanh lam hoặc xanh lá cây nhân tạo có thể khiến phân đổi màu sau khi được cơ thể xử lý. Khi các chất tạo màu này hòa trộn với dịch tiêu hóa, đặc biệt là mật, màu sắc của phân có thể thay đổi rõ rệt.

Thuốc và thực phẩm bổ sung

Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc kháng sinh, có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Khi hệ vi sinh thay đổi, quá trình tiêu hóa cũng bị ảnh hưởng, dẫn đến tình trạng tiêu hóa không hoàn toàn mật hoặc thực phẩm, kết quả là phân màu xanh. Một số loại vitamin tổng hợp, đặc biệt là chứa sắt hoặc các chất bổ sung vi tảo (spirulina), cũng có thể khiến phân có màu xanh đen.

Ngoài ra, các loại thuốc điều trị dạ dày có thể khiến quá trình hấp thu mật bị rối loạn, dẫn đến tình trạng mật thừa xuất hiện trong phân.

Do sắc tố mật 

Một nguyên nhân sinh lý quan trọng nhưng ít được chú ý là ảnh hưởng từ dịch mật, một chất lỏng do gan sản xuất, được dự trữ trong túi mật và tiết vào ruột non để hỗ trợ tiêu hóa chất béo. Nếu có rối loạn trong việc điều tiết hoặc bài tiết mật, chẳng hạn như tình trạng tiết quá mức hoặc sự vận chuyển nhanh bất thường của nhu động ruột, mật có thể không được hấp thụ kịp thời và xuất hiện trong phân với màu xanh đặc trưng. 

Điều này đặc biệt dễ xảy ra trong các tình huống như tiêu chảy cấp, hội chứng ruột kích thích, hoặc các đợt đau quặn bụng cấp tính, khi mà thực phẩm cùng mật bị đẩy qua đường tiêu hóa quá nhanh, chưa kịp trải qua quá trình phân giải đầy đủ.

Nhiễm trùng đường tiêu hóa

Trong các trường hợp nhiễm trùng tiêu hóa cấp tính, bao gồm nhiễm vi khuẩn (như Salmonella, E. coli), virus (như norovirus, rotavirus), hoặc ký sinh trùng (như Giardia), trong đó tiêu chảy cấp là biểu hiện phổ biến. Khi thời gian di chuyển của phân qua ruột quá nhanh, mật không được tái hấp thu ở ruột non, dẫn đến phân có màu xanh.

Các bệnh lý đường tiêu hóa

Bên cạnh các nguyên nhân cấp tính, phân màu xanh còn có thể là biểu hiện của các bệnh lý mạn tính như:

• Hội chứng ruột kích thích (IBS);
• Bệnh Crohn;
• Viêm loét đại tràng;
• Tác động hậu phẫu sau khi cắt bỏ túi mật.

Các bệnh này làm thay đổi cấu trúc và chức năng của ruột, ảnh hưởng đến quá trình tái hấp thu mật và thức ăn. Người bệnh có thể có phân xanh dai dẳng, đi kèm các biểu hiện như đầy hơi, sụt cân, đau bụng mạn tính hoặc thay đổi thói quen đại tiện.

Khi nào bạn cần đi khám?

Như đã đề cập, phần lớn các trường hợp phân màu xanh là lành tính và tạm thời. Tuy nhiên, bạn nên đến gặp bác sĩ khi:

• Phân xanh kéo dài hơn 3 ngày mà không rõ nguyên nhân.
• Có kèm theo tiêu chảy, buồn nôn, sốt hoặc mất nước.
• Đau bụng kéo dài, hoặc phân có mùi hôi bất thường.
• Có lẫn máu, chất nhầy hoặc các mảnh thức ăn không tiêu.
• Có tiền sử bệnh lý tiêu hóa mạn tính như Crohn, viêm đại tràng.

Bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm phân, siêu âm, nội soi hoặc xét nghiệm máu để xác định nguyên nhân chính xác. Phát hiện sớm các bệnh lý tiêu hóa có thể giúp điều trị hiệu quả hơn và giảm nguy cơ biến chứng.

Phòng ngừa tình trạng đi ngoài phân màu xanh 

Bạn có thể phòng ngừa tình trạng đi ngoài phân màu xanh bằng cách: 

• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Một chế độ ăn lành mạnh, cân bằng rau xanh và chất đạm, tinh bột, chất béo là chìa khóa giúp hệ tiêu hóa hoạt động ổn định. Hạn chế sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, có phẩm màu nhân tạo, và ưu tiên thực phẩm hữu cơ sẽ giúp giảm nguy cơ xuất hiện phân màu xanh không rõ nguyên nhân.
• Sử dụng thuốc đúng cách: Không nên tự ý dùng kháng sinh hoặc các chất bổ sung khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Nếu đang dùng thuốc, hãy theo dõi phân và ghi chú các thay đổi bất thường để báo với bác sĩ.
• Duy trì vệ sinh cá nhân và an toàn thực phẩm: Rửa tay trước khi ăn, nấu chín thức ăn và bảo quản thực phẩm đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa các bệnh tiêu hóa do nhiễm khuẩn hoặc ký sinh trùng. Điều này đặc biệt quan trọng với trẻ em và người lớn tuổi, nhóm đối tượng dễ bị mất nước khi có tiêu chảy.
• Theo dõi sức khỏe tiêu hóa: Khám sức khỏe định kỳ và theo dõi những thay đổi trong thói quen đi ngoài là cách đơn giản nhưng hiệu quả để nhận diện sớm các vấn đề tiêu hóa. Nếu bạn thấy xuất hiện phân màu xanh lặp lại nhiều lần trong tuần, hãy ghi nhật ký thực phẩm để xác định nguyên nhân có thể đến từ khẩu phần ăn.

Hiện tượng phân màu xanh có thể bắt nguồn từ các yếu tố hoàn toàn vô hại như thực phẩm hoặc màu nhân tạo, nhưng cũng có thể là chỉ dấu ban đầu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. Việc hiểu rõ nguyên nhân, theo dõi triệu chứng kèm theo và chủ động đến khám bác sĩ là cách tốt nhất để bảo vệ hệ tiêu hóa của bạn. Luôn lắng nghe cơ thể và đừng xem nhẹ những dấu hiệu dù nhỏ nhất, vì sức khỏe bắt đầu từ sự quan sát hằng ngày.