Đau nhói tim là bệnh gì? Nguyên nhân, mức độ nguy hiểm và cách xử trí

Cảm giác đau nhói tim có thể xuất hiện ở nhiều đối tượng, từ người trẻ tuổi đến người lớn tuổi, với mức độ và tần suất khác nhau. Việc phân biệt đâu là đau nhói tim lành tính, đâu là dấu hiệu bệnh lý tim mạch đóng vai trò quan trọng trong việc xử trí kịp thời và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ về tình trạng này.

Đau nhói tim là gì? 

Đau nhói tim là cảm giác đau ngực xuất hiện đột ngột, đau nhói, đau châm chích hoặc đau như dao đâm. Cơn đau thường ngắn, kéo dài vài giây đến vài phút và có thể lặp lại. Tình trạng đau nhói tim thường khu trú ở vùng ngực trái hoặc giữa ngực, có thể lan ra vai, lưng hoặc cánh tay. Đau nhói tim có thể xảy ra khi nghỉ ngơi, thay đổi tư thế hoặc hít thở sâu.

Thực tế cho thấy, không phải mọi cơn đau nhói tim đều xuất phát từ tim. Theo các nghiên cứu, phần lớn trường hợp đau ngực nói chung (bao gồm đau nhói tim) không liên quan đến tim mạch mà chiếm tỷ lệ lớn từ các nguyên nhân khác như cơ xương, tiêu hóa hoặc tâm lý.

Việc đánh giá cần dựa vào tính chất đau (thoáng qua hay kéo dài), thời gian xảy ra, triệu chứng kèm theo và yếu tố nguy cơ cá nhân. Không nên chủ quan nhưng cũng tránh hoang mang quá mức.

Nguyên nhân gây đau nhói tim thường gặp

Đau nhói tim có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chia thành nhóm liên quan đến tim mạch và nhóm không do tim. Cụ thể:

Nguyên nhân liên quan đến tim mạch

Một số bệnh lý tim mạch có thể gây đau nhói tim, dù không phải phổ biến nhất, chẳng hạn như:

• Thiếu máu cơ tim: Tim thiếu oxy tạm thời, gây đau nhói hoặc thắt ngực.
• Cơn đau thắt ngực: Thường do hẹp mạch vành, đau có thể nhói đột ngột khi gắng sức.
• Nhồi máu cơ tim: Ít gặp hơn với dạng nhói thuần túy nhưng có thể là dấu hiệu sớm, đặc biệt nếu đau dữ dội.
• Viêm màng ngoài tim: Viêm lớp màng bao quanh tim gây đau nhói, tăng khi nằm hoặc hít sâu.

Những nguyên nhân này cần được loại trừ sớm vì có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng.

Nguyên nhân không do tim

Đây là nhóm nguyên nhân phổ biến hơn, chiếm đa số trường hợp đau nhói tim:

• Đau cơ thành ngực, co thắt cơ: Do căng thẳng cơ, chấn thương nhẹ hoặc tư thế xấu, đau tăng khi ấn hoặc thay đổi tư thế.
• Viêm dây thần kinh liên sườn: Đau nhói lan theo dây thần kinh, thường một bên ngực.
• Trào ngược dạ dày - thực quản: Axit dạ dày trào ngược gây đau nhói, nóng rát, thường sau ăn.
• Bệnh phổi: Các bệnh lý về phổi như viêm phổi, tràn khí màng phổi, gây đau nhói tăng khi thở sâu hoặc ho.
• Căng thẳng, lo âu, rối loạn thần kinh thực vật: Phản ứng stress gây đau nhói tim kèm hồi hộp, thường ở người trẻ.

Đau nhói tim có nguy hiểm không?

Không phải mọi cơn đau nhói tim đều nguy hiểm. Mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào nguyên nhân và triệu chứng kèm theo. 

Nếu đau nhói tim chỉ là cơn đau thoáng qua, kéo dài vài giây đến vài phút; đau tăng khi thay đổi tư thế, ấn vào thành ngực hoặc hít thở sâu; không kèm khó thở nặng, chóng mặt, vã mồ hôi hoặc buồn nôn… thường không nguy hiểm, sẽ tự hết và không để lại hậu quả.

Tuy nhiên, nếu cơn đau nhói tim kéo dài, dữ dội hoặc lặp lại thường xuyên; đau lan ra tay trái, hàm, lưng hoặc vai; đau kèm khó thở, vã mồ hôi lạnh, buồn nôn, choáng váng; xảy ra ở người có tiền sử bệnh tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc hút thuốc thì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo cấp cứu tim mạch như nhồi máu cơ tim hoặc thiếu máu nặng, cần can thiệp ngay lập tức để tránh rủi ro tính mạng. Lúc này, bạn nên đi khám sớm nếu đau nhói tim tái diễn hoặc có yếu tố nguy cơ.

Cần làm gì khi bị đau nhói tim?

Khi bị đau nhói tim, điều quan trọng là cần xử trí bình tĩnh và kịp thời để làm giảm triệu chứng đồng thời đánh giá mức độ nghiêm trọng để có hành động tiếp theo phù hợp.

Xử trí ban đầu

Áp dụng các biện pháp sau ngay khi cơn đau xuất hiện để ổn định tình trạng:

• Ngừng hoạt động và nghỉ ngơi: Ngừng mọi hoạt động đang làm và nghỉ ngơi ngay lập tức ở tư thế thoải mái (ngồi hoặc nằm đầu cao).
• Giữ bình tĩnh và hít thở sâu: Cố gắng giữ bình tĩnh, thực hiện hít thở chậm và sâu nếu cơn đau không tăng lên khi thở (giúp giảm căng thẳng).
• Theo dõi triệu chứng: Quan sát mức độ đau và các triệu chứng kèm theo (như khó thở, vã mồ hôi, chóng mặt).
• Nếu nghi ngờ trào ngược: Nếu cảm giác đau liên quan đến dạ dày hoặc thực quản, bạn có thể ngồi dậy và uống một chút nước ấm.
• Tránh các hành động làm nặng thêm: Không cố gắng gắng sức, vận động mạnh hoặc tự ý dùng thuốc giảm đau mà không có chỉ định của bác sĩ vì có thể che lấp triệu chứng hoặc gây hại.

Khi nào cần đi khám bác sĩ ngay?

Bạn cần gọi cấp cứu ngay hoặc đến cơ sở y tế gần nhất nếu đau nhói tim kèm theo bất kỳ dấu hiệu nguy hiểm nào sau đây:

• Đau không giảm: Cơn đau nhói không giảm khi nghỉ ngơi sau hơn 10 - 15 phút.
• Triệu chứng tăng dần: Đau kèm theo khó thở tăng dần, choáng váng, buồn nôn hoặc ngất xỉu.
• Yếu tố nguy cơ cao: Xảy ra ở người có bệnh nền tim mạch (ví dụ: bệnh mạch vành), tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc người lớn tuổi.

Cách phòng ngừa đau nhói tim và bảo vệ sức khỏe tim mạch

Phòng ngừa đau nhói tim tập trung vào lối sống lành mạnh để giảm nguy cơ cả nguyên nhân tim mạch lẫn không tim.

Điều chỉnh lối sống

Đây là nền tảng quan trọng nhất để giảm nguy cơ đau nhói tim và các bệnh lý tim mạch:

• Tuyệt đối không hút thuốc lá: Thuốc lá là yếu tố nguy cơ lớn và trực tiếp gây hại cho sức khỏe tim mạch.
• Hạn chế chất kích thích: Giảm thiểu hoặc tránh hoàn toàn rượu bia, cà phê quá mức và các chất kích thích khác.
• Duy trì vận động thể chất: Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút/ngày với các hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội hoặc yoga. Việc này giúp cải thiện tuần hoàn và giảm stress.
• Xây dựng chế độ ăn khoa học: Tăng cường rau củ, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt. Giảm các loại đồ ăn chiên xào, mỡ động vật, và thực phẩm chế biến sẵn.
• Quản lý căng thẳng (Stress): Thực hành các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, hoặc hít thở sâu, đảm bảo nghỉ ngơi đầy đủ để tránh các rối loạn lo âu có thể gây đau ngực.

Theo dõi sức khỏe định kỳ

Việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ là chìa khóa để bảo vệ tim mạch lâu dài. Theo đó, bạn nên:

• Kiểm soát các chỉ số cơ bản: Chủ động kiểm soát và giữ ở mức an toàn các chỉ số huyết áp, mỡ máu (cholesterol) và đường huyết, đặc biệt nếu bạn có nguy cơ hoặc tiền sử bệnh tiểu đường.
• Khám tim mạch định kỳ: Thăm khám tim mạch thường xuyên nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch hoặc có các yếu tố nguy cơ như tuổi cao, béo phì hoặc hút thuốc lá lâu năm.

Đau nhói tim là triệu chứng khá phổ biến và có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, không chỉ riêng bệnh tim mạch. Phần lớn trường hợp không nguy hiểm, đặc biệt nếu thoáng qua và không kèm dấu hiệu bất thường tuy nhiên trong một số tình huống, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng cần được can thiệp sớm. Việc nhận diện đúng triệu chứng, xử trí bình tĩnh và thăm khám kịp thời giúp bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Hãy lắng nghe cơ thể, duy trì lối sống lành mạnh và không ngần ngại kiểm tra y tế khi cần thiết để mỗi ngày đều an tâm hơn.