Đau lưng bên phải là bệnh gì? Biện pháp phòng ngừa hiệu quả

Đau lưng bên phải không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hằng ngày. Nhiều người cho rằng đây là vấn đề cơ học đơn thuần như giãn cơ hay ngồi sai tư thế, nhưng trên thực tế, cơn đau vùng này đôi khi lại phản ánh những bệnh lý tiềm ẩn ở cột sống, thận hoặc các cơ quan nội tạng khác. Việc nhận diện đúng nguyên nhân là bước đầu quan trọng để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Đau lưng bên phải là bệnh gì?

Đau lưng bên phải có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các chấn thương cơ học, tổn thương cấu trúc xương cho đến rối loạn nội tạng. Tùy theo vị trí, mức độ đau và các triệu chứng kèm theo (như sốt, buồn nôn, tê lan xuống chân…), bác sĩ có thể xác định bệnh lý cụ thể.

Thông thường, cơn đau lưng bên phải có thể do:

• Tổn thương cơ - dây chằng;
• Bệnh lý cột sống (như thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống);
• Các bệnh nội tạng như thận hoặc ruột thừa;
• Một số ít trường hợp là dấu hiệu của khối u.

Nguyên nhân gây đau lưng bên phải

Cơn đau ở vùng lưng phải có thể do nhiều yếu tố gây nên, từ những nguyên nhân nhẹ đến bệnh lý nghiêm trọng. Dưới đây là các nhóm nguyên nhân phổ biến mà bạn nên biết.

Giãn dây chằng hoặc căng cơ lưng

Đây là nguyên nhân thường gặp nhất, đặc biệt ở người lao động nặng hoặc ngồi lâu sai tư thế. Khi cơ lưng hoặc dây chằng bị kéo căng quá mức, các sợi cơ bị viêm vi thể, gây đau nhức và co cứng vùng lưng phải.

Cơn đau thường xuất hiện sau khi mang vác vật nặng, chơi thể thao quá sức hoặc cúi người sai tư thế. Đau có thể âm ỉ hoặc nhói, tăng lên khi cử động mạnh và giảm khi nghỉ ngơi.

Hẹp ống sống

Hẹp ống sống là tình trạng ống sống bị thu hẹp, chèn ép lên tủy sống và rễ thần kinh. Khi xảy ra ở vùng thắt lưng phải, người bệnh có thể thấy đau, tê hoặc yếu một bên lưng và chân.

Hẹp ống sống thường gặp ở người lớn tuổi do thoái hóa cột sống hoặc gai xương. Nếu không điều trị sớm, tình trạng này có thể gây mất cảm giác hoặc rối loạn vận động.

Thoát vị đĩa đệm

Đĩa đệm là phần nằm giữa các đốt sống, có vai trò giảm xóc và giúp cột sống linh hoạt. Khi bao xơ đĩa đệm bị rách, nhân nhầy thoát ra ngoài chèn vào dây thần kinh, sẽ gây đau vùng lưng phải hoặc lan xuống mông, chân (thường gọi là đau thần kinh tọa).

Thoát vị đĩa đệm thường xảy ra do tuổi tác, béo phì hoặc tư thế làm việc không đúng. Cơn đau có thể kèm theo cảm giác tê râm ran hoặc yếu cơ ở một bên cơ thể.

Gãy xương cột sống

Gãy hoặc nứt xương cột sống, dù nhỏ, cũng có thể gây đau dữ dội ở vùng lưng phải. Nguyên nhân thường do chấn thương, tai nạn, hoặc loãng xương ở người cao tuổi. Nếu cơn đau xuất hiện sau cú ngã hoặc va đập mạnh, đi kèm khó thở hoặc đau khi di chuyển, cần đến cơ sở y tế ngay lập tức để được chẩn đoán bằng X-quang hoặc MRI.

Viêm ruột thừa

Đau lưng bên phải đôi khi không liên quan đến cột sống mà là dấu hiệu của viêm ruột thừa, đặc biệt khi cơn đau bắt đầu quanh rốn rồi lan xuống hố chậu phải và ra sau lưng. Viêm ruột thừa là cấp cứu ngoại khoa phổ biến, cần được xử trí nhanh. Người bệnh thường có kèm sốt nhẹ, buồn nôn, chán ăn và đau tăng dần theo thời gian.

Nhiễm trùng thận

Cơn đau âm ỉ ở lưng phải kèm sốt, tiểu buốt hoặc tiểu ra máu có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng thận (viêm bể thận). Đây là tình trạng vi khuẩn (thường là E. coli) di chuyển từ đường tiểu lên thận, gây viêm nhiễm. Nếu không điều trị, nhiễm trùng thận có thể dẫn đến suy thận hoặc nhiễm khuẩn huyết nguy hiểm.

Khối u cột sống

Khối u, dù là lành tính hay ác tính, khi phát triển trong hoặc quanh cột sống đều có thể gây chèn ép thần kinh, dẫn đến đau lưng bên phải.

Cơn đau thường âm ỉ, kéo dài, không giảm dù nghỉ ngơi, và có thể kèm sụt cân, mệt mỏi. Việc chẩn đoán thường dựa vào hình ảnh MRI hoặc chụp CT, kết hợp xét nghiệm sinh thiết.

Các nguyên nhân dưới đây là những tình trạng phổ biến có thể gây đau lưng bên phải. Tuy nhiên, triệu chứng đau lưng là biểu hiện không đặc hiệu và có thể liên quan đến nhiều bệnh lý khác nhau. Vì vậy, việc thăm khám y tế và thực hiện các xét nghiệm hình ảnh (như X-quang, MRI, siêu âm…) là cần thiết để xác định chính xác nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp. Tuyệt đối không nên tự chẩn đoán hoặc điều trị khi chưa có ý kiến chuyên môn.

Cần làm gì khi bị đau lưng bên phải?

Khi xuất hiện cơn đau lưng bên phải, bạn không nên chủ quan hoặc tự ý dùng thuốc giảm đau kéo dài. Dưới đây là các bước nên thực hiện để bảo đảm an toàn và hiệu quả:

• Nghỉ ngơi hợp lý: Hạn chế vận động mạnh trong 1 - 2 ngày đầu, tránh cúi hoặc xoay người đột ngột.
• Chườm nóng hoặc lạnh: Nếu mới đau, có thể chườm lạnh để giảm viêm; sau 48 giờ, chuyển sang chườm ấm để thư giãn cơ.
• Theo dõi triệu chứng: Ghi nhận thời điểm bắt đầu đau, vị trí và mức độ. Nếu có sốt, tiểu buốt, buồn nôn hoặc đau tăng dần, cần đi khám ngay.
• Khám chuyên khoa: Bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang, MRI hoặc siêu âm để xác định nguyên nhân chính xác.
• Tuân thủ điều trị: Tùy nguyên nhân, có thể cần dùng thuốc giảm đau, vật lý trị liệu hoặc phẫu thuật (đối với thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống nặng…).

Lưu ý: Không nên tự nắn lưng, massage mạnh hoặc dùng thuốc dân gian khi chưa có chỉ định của bác sĩ, vì có thể làm tổn thương nặng thêm vùng cột sống hoặc cơ quan nội tạng.

Biện pháp phòng ngừa đau lưng bên phải

Để tránh tái phát hoặc ngăn ngừa tình trạng đau lưng bên phải, bạn có thể thực hiện những thói quen lành mạnh sau:

Giữ tư thế đúng khi ngồi và đứng

Tư thế đúng giúp giảm áp lực lên cột sống. Khi ngồi, lưng nên thẳng, vai thả lỏng, hai chân chạm đất. Nếu phải ngồi lâu, nên đứng dậy đi lại nhẹ mỗi 30 phút.

Tập thể dục đều đặn

Người trưởng thành nên vận động ít nhất 150 phút/tuần với các bài tập nhẹ như đi bộ, yoga, bơi lội. Những bài tập này giúp tăng sức bền cơ lưng và cải thiện tuần hoàn máu.

Kiểm soát cân nặng

Thừa cân làm tăng áp lực lên cột sống, đặc biệt vùng thắt lưng. Duy trì chỉ số BMI trong mức khỏe mạnh giúp giảm nguy cơ đau lưng.

Tránh mang vác vật nặng sai tư thế

Khi nâng vật, hãy gập gối, giữ lưng thẳng, dùng lực từ chân thay vì cúi gập người. Đây là nguyên tắc đơn giản nhưng giúp bảo vệ lưng hiệu quả.

Ngủ đúng tư thế

Nằm nghiêng sang trái hoặc phải, kê gối mỏng dưới đầu và giữa hai đầu gối giúp giảm áp lực cột sống. Nệm không nên quá mềm hoặc quá cứng.

Uống đủ nước và ăn uống cân bằng

Bổ sung đủ nước giúp đĩa đệm duy trì độ đàn hồi. Chế độ ăn giàu canxi, vitamin D, protein và omega-3 cũng giúp xương khớp chắc khỏe hơn.

Khám sức khỏe định kỳ

Nếu bạn từng bị thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống hoặc bệnh thận, việc tái khám định kỳ 6 tháng/lần là rất quan trọng để theo dõi diễn biến bệnh và ngăn ngừa biến chứng.

Đau lưng bên phải là triệu chứng phổ biến, có thể bắt nguồn từ những nguyên nhân cơ học đơn giản hoặc bệnh lý nguy hiểm. Nếu cơn đau kéo dài trên 3 ngày, lan xuống chân hoặc kèm sốt, buồn nôn, bạn nên đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.