Dấu hiệu viêm màng não ở người lớn và cách phòng bệnh

Viêm màng não là một bệnh lý nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến nhiều người, đặc biệt là người lớn. Việc nhận diện sớm dấu hiệu viêm màng não ở người lớn​ sẽ giúp điều trị hiệu quả và giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về nguyên nhân, dấu hiệu, và cách phòng ngừa viêm màng não ở người lớn.

Nguyên nhân gây viêm màng não ở người lớn

Trước khi tìm hiểu dấu hiệu viêm màng não ở người lớn, ta cùng điểm qua các nguyên nhân gây bệnh. Viêm màng não có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, từ vi khuẩn, virus, ký sinh trùng đến nấm. Mỗi loại nguyên nhân này đều có những đặc điểm và phương thức điều trị riêng biệt. Dưới đây là các nguyên nhân chủ yếu gây viêm màng não ở người lớn.

Viêm màng não do vi khuẩn

Viêm màng não do vi khuẩn là một trong những nguyên nhân phổ biến và nguy hiểm nhất. Khi vi khuẩn xâm nhập vào màng não, chúng có thể gây viêm nhiễm nặng và làm tổn thương các mô não. Một số loại vi khuẩn thường gây viêm màng não bao gồm:

• Neisseria meningitidis: Đây là loại vi khuẩn phổ biến gây viêm màng não ở người lớn, đặc biệt là trong môi trường tập trung đông người như trường học hoặc ký túc xá.

• Streptococcus pneumoniae: Vi khuẩn này có thể gây viêm màng não đặc biệt ở người lớn có hệ miễn dịch yếu hoặc đang mắc các bệnh lý khác.

• Haemophilus influenzae: Loại vi khuẩn này cũng là tác nhân gây viêm màng não, dù tỉ lệ mắc đã giảm nhờ các chương trình tiêm phòng.

Viêm màng não do virus

Viêm màng não do virus là dạng viêm màng não thường gặp và ít nguy hiểm hơn so với viêm màng não do vi khuẩn. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, nó vẫn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Những loại virus thường gây viêm màng não bao gồm:

• Virus Enterovirus: Đây là tác nhân chủ yếu gây viêm màng não ở người lớn, đặc biệt trong mùa hè và mùa thu.

• Virus Herpes simplex: Virus này có thể gây viêm màng não ở người lớn, đặc biệt là ở những người có hệ miễn dịch suy yếu.

• Virus thủy đậu: Viêm màng não do virus thủy đậu có thể xảy ra ở người lớn, đặc biệt là những người chưa từng mắc bệnh thủy đậu.

Dấu hiệu viêm màng não ở người lớn do virus như sốt nhẹ, đau đầu, mệt mỏi và đôi khi có những dấu hiệu giống cảm cúm.

Viêm màng não do ký sinh trùng

Ký sinh trùng cũng là một nguyên nhân gây viêm màng não, dù ít phổ biến hơn so với vi khuẩn và virus. Những ký sinh trùng như Toxoplasma gondii có thể gây viêm màng não ở những người có hệ miễn dịch suy yếu, đặc biệt là bệnh nhân HIV/AIDS. Ngoài ra, ký sinh trùng não amip (Acanthamoeba) cũng có thể gây ra bệnh viêm màng não ở người, chủ yếu xảy ra ở những người tiếp xúc với nước ô nhiễm hoặc những người sử dụng kính áp tròng không đúng cách.

Viêm màng não do nấm

Nấm cũng có thể là nguyên nhân gây viêm màng não, nhưng trường hợp này ít gặp hơn. Nấm Cryptococcus và Histoplasma là những tác nhân chủ yếu gây bệnh viêm màng não do nấm, thường gặp ở những người có hệ miễn dịch suy yếu như bệnh nhân ung thư, HIV/AIDS hoặc những người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch. Viêm màng não do nấm thường khó chẩn đoán và điều trị, nhưng nếu không được phát hiện kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.

Dấu hiệu viêm màng não ở người lớn

Các dấu hiệu viêm màng não có thể thay đổi tùy theo nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên, các triệu chứng chung của bệnh này thường xuất hiện đột ngột và có thể diễn tiến nhanh chóng. Một số dấu hiệu viêm màng não mà người lớn thường gặp bao gồm:

• Đau đầu dữ dội: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của viêm màng não. Cơn đau đầu có thể rất nghiêm trọng và không giảm đi ngay cả khi dùng thuốc giảm đau.

• Sốt cao: Sốt là một trong những dấu hiệu đầu tiên của viêm màng não, thường kèm theo cảm giác ớn lạnh.

• Cứng cổ: Người bị viêm màng não thường cảm thấy đau khi nghiêng hoặc cúi đầu, do sự căng thẳng ở vùng cổ.

• Buồn nôn và nôn mửa: Cảm giác buồn nôn và nôn mửa là triệu chứng thường gặp, đặc biệt khi cơn đau đầu trở nên nghiêm trọng.

• Kích thích hoặc rối loạn ý thức: Một số bệnh nhân có thể bị lú lẫn, khó tập trung hoặc thậm chí rơi vào trạng thái hôn mê. Đây là dấu hiệu viêm màng não ở người lớn ở mức độ bệnh đã tiến triển nặng hơn.

• Co giật: Một số trường hợp viêm màng não có thể gây co giật, đặc biệt khi bệnh tiến triển nặng.

• Ánh sáng chói: Những người bị viêm màng não có thể cảm thấy nhạy cảm với ánh sáng, đau mắt khi tiếp xúc với ánh sáng mạnh.

Ngoài ra, nếu bệnh nhân có những dấu hiệu như phát ban hoặc thay đổi về tâm trạng, cần phải tìm kiếm sự can thiệp y tế ngay lập tức vì đây có thể là dấu hiệu của viêm màng não do vi khuẩn.

Viêm màng não là một bệnh lý nguy hiểm, và tỷ lệ tử vong cũng như khả năng hồi phục phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm nguyên nhân gây bệnh, mức độ nghiêm trọng của bệnh và thời gian điều trị.

• Tỷ lệ tử vong: Viêm màng não do vi khuẩn có tỷ lệ tử vong cao nhất nếu không được điều trị kịp thời. Tỷ lệ tử vong có thể lên đến 10 - 15% đối với những người không được điều trị, và tỷ lệ này có thể giảm xuống còn 1 - 2% nếu được phát hiện và điều trị sớm.

• Khả năng hồi phục: Khả năng hồi phục hoàn toàn của bệnh nhân phụ thuộc vào việc phát hiện bệnh sớm và điều trị đúng cách. Với viêm màng não do vi khuẩn, nếu được điều trị kịp thời bằng kháng sinh, nhiều bệnh nhân có thể phục hồi hoàn toàn. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể gặp phải các di chứng lâu dài như mất trí nhớ, rối loạn thần kinh, hoặc các vấn đề về thính giác và thị giác.

Viêm màng não do virus thường có khả năng hồi phục tốt hơn, nhưng đôi khi cũng có thể để lại các ảnh hưởng lâu dài đối với sức khỏe thần kinh. Các dạng viêm màng não do ký sinh trùng và nấm có khả năng hồi phục thấp hơn, đặc biệt đối với những người có hệ miễn dịch yếu.

Phòng ngừa viêm màng não ở người lớn thế nào?

Sau khi tìm hiểu dấu hiệu viêm màng não ở người lớn, nhiều người thắc mắc cách phòng bệnh ra sao. Phòng ngừa viêm màng não là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe. Dưới đây là một số biện pháp giúp giảm nguy cơ mắc bệnh này:

• Tiêm phòng: Các vắc xin có thể giúp ngăn ngừa một số nguyên nhân gây viêm màng não, như vắc xin phòng bệnh viêm màng não do Meningococcus, Haemophilus influenzae và Pneumococcus. Việc tiêm phòng cho trẻ em và người lớn là rất quan trọng để phòng tránh bệnh.

• Giữ gìn vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên và tránh tiếp xúc với người bị bệnh là một trong những cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa sự lây lan của vi khuẩn và virus.

• Tránh tiếp xúc với nguồn nước ô nhiễm: Đặc biệt đối với những người sử dụng kính áp tròng, hãy chắc chắn rằng bạn tuân thủ các quy tắc vệ sinh để tránh nguy cơ nhiễm ký sinh trùng.

• Chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh: Đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý và duy trì lối sống lành mạnh để tăng cường sức đề kháng và bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh.

Viêm màng não là căn bệnh có khả năng đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng sống của mỗi người, ngay cả khi bệnh nhân đã hồi phục hoàn toàn sau điều trị. Do vậy, chủ động phòng ngừa bệnh ngay từ sớm là việc làm hết sức cần thiết. Hiện nay, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đang cung cấp đầy đủ các loại vắc xin phòng viêm màng não:

Ngăn ngừa viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu, bạn có thể tiêm những loại vắc xin dưới đây:

• MENACTRA;

• VA MENGOC BC;

• BEXSERO;

Ngoài ra, viêm màng não cũng có thể do vi khuẩn Hib gây ra. Để bảo vệ cơ thể, bạn nên tiêm một trong các vắc xin sau:

• Infanrix Hexa;
• Hexaxim;
• Quimi - Hib;

Trước khi quyết định tiêm, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ và thực hiện khám sàng lọc để đảm bảo lựa chọn vắc xin phù hợp. Nếu bạn lo ngại về phế cầu khuẩn, có thể tham khảo các vắc xin sau:

• Synflorix;
• Prevenar 13;

Viêm màng não là một bệnh lý nguy hiểm, nhưng nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, người bệnh có thể hồi phục hoàn toàn. Trên đây là những dấu hiệu viêm màng não ở người lớn, nguyên nhân để bạn nắm rõ mức nguy hiểm. Hãy chú ý đến các dấu hiệu và phòng ngừa bệnh để bảo vệ sức khỏe của bạn và người thân.