Dấu hiệu dị ứng: Nhận biết sớm và xử lý đúng cách tránh biến chứng

Dị ứng là phản ứng bất thường của hệ miễn dịch khi tiếp xúc với những yếu tố tưởng như vô hại như thực phẩm thuốc mỹ phẩm hay thời tiết. Tùy cơ địa mỗi người triệu chứng có thể từ nhẹ như mẩn đỏ đến nghiêm trọng toàn thân. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận biết sớm dấu hiệu dị ứng và cách xử lý tại nhà. Nếu bạn nghi ngờ cơ thể có phản ứng lạ đừng bỏ qua những thông tin hữu ích này nhé.

Dị ứng là gì? Tại sao cơ thể lại phản ứng mạnh như vậy? 

Dị ứng là phản ứng quá mức của hệ miễn dịch khi tiếp xúc với một chất mà cơ thể cho là “nguy hiểm”, dù thực tế không hề gây hại với phần lớn người khác. Những chất này được gọi là dị nguyên, có thể là phấn hoa, thực phẩm, lông thú, thuốc, hóa chất, nấm mốc…

Với người có cơ địa nhạy cảm, hệ miễn dịch sẽ “báo động” bằng cách sản sinh ra các chất như histamin, gây ra hàng loạt triệu chứng như ngứa ngáy, sưng đỏ, đau bụng, thở gấp... Mỗi người sẽ có kiểu phản ứng khác nhau, mức độ dị ứng cũng không ai giống ai.

Những dấu hiệu dị ứng thường gặp

Dị ứng không phải lúc nào cũng biểu hiện rõ. Nhiều trường hợp bắt đầu với dấu hiệu nhẹ nhưng nếu không phát hiện sớm có thể trở nên nghiêm trọng. Dưới đây là các dấu hiệu dị ứng thường gặp theo từng nhóm triệu chứng.

Biểu hiện trên da

Biểu hiện trên da là dấu hiệu thường gặp khi dị ứng xuất hiện. Da có thể bị mẩn đỏ nổi mề đay ngứa râm ran như kiến bò bong tróc hoặc khô rát. Một số trường hợp xuất hiện mụn nước nhỏ. Mặt mí mắt hoặc môi có thể sưng nhẹ hay sưng rõ tùy mức độ phản ứng.

Triệu chứng hô hấp

Khi dị ứng ảnh hưởng đến hệ hô hấp bạn có thể gặp các triệu chứng như hắt hơi liên tục nghẹt mũi và chảy nước mũi trong. Cổ họng có thể khó chịu kèm theo ho khan. Một số trường hợp còn cảm thấy khó thở tức ngực hoặc thở khò khè đặc biệt ở người có tiền sử hen suyễn.

Rối loạn tiêu hóa

Dị ứng với thực phẩm hoặc thuốc có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Người bị dị ứng thường cảm thấy đau bụng đầy hơi tiêu chảy hoặc buồn nôn sau khi ăn. Cũng có thể xuất hiện cảm giác trướng bụng nặng nề chán ăn và mệt mỏi.

Dấu hiệu toàn thân

Trong một số trường hợp dị ứng có thể lan rộng toàn thân và gây ra những phản ứng nghiêm trọng hơn. Người bệnh có thể cảm thấy mệt lả tim đập nhanh và choáng váng. Nếu nặng có thể dẫn đến sốc phản vệ với các dấu hiệu như tụt huyết áp khó thở nghiêm trọng và mất ý thức. Đây là tình trạng nguy hiểm cần được cấp cứu ngay.

Qua những dấu hiệu trên có thể thấy, việc nhận biết sớm các dấu hiệu dị ứng và theo dõi phản ứng của cơ thể là rất quan trọng để can thiệp kịp thời, giúp hạn chế biến chứng và bảo vệ sức khỏe một cách an toàn nhất. 

Nguyên nhân gây dị ứng 

Mỗi người có thể dị ứng với những chất khác nhau, và mức độ phản ứng cũng không giống nhau. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến thường gây dị ứng mà bạn có thể biết:

Dị ứng thực phẩm 

Một số món ăn quen thuộc như hải sản trứng sữa đậu phộng hay đậu nành có thể gây dị ứng ở người có cơ địa nhạy cảm. Chỉ một lượng nhỏ cũng có thể khiến da nổi mẩn ngứa đau bụng tiêu chảy hoặc thậm chí sốc phản vệ. Đây là dạng dị ứng phổ biến và thường xuất hiện nhanh sau khi ăn.

Dị ứng thuốc 

Một số loại thuốc như kháng sinh giảm đau hoặc điều trị huyết áp có thể gây dị ứng ở một số người. Triệu chứng có thể chỉ là ngứa phát ban nhưng cũng có thể nghiêm trọng như khó thở tụt huyết áp, vì vậy luôn cần khai báo tiền sử dị ứng thuốc với bác sĩ.

Dị ứng thời tiết 

Khi thời tiết thay đổi đột ngột như giao mùa, trời trở lạnh, hay độ ẩm tăng cao thì hệ miễn dịch có thể phản ứng quá mức, gây ra các triệu chứng như hắt hơi, nghẹt mũi, ngứa da hoặc nổi mề đay. Những người có sẵn bệnh viêm mũi dị ứng hoặc hen suyễn thường dễ bị ảnh hưởng bởi yếu tố thời tiết hơn người bình thường.

Dị ứng mỹ phẩm

Dị ứng mỹ phẩm thường xảy ra khi da phản ứng với một thành phần trong sản phẩm như hương liệu cồn chất bảo quản hoặc paraben. Da có thể bị mẩn đỏ ngứa rát hoặc nổi mụn nước. Nếu không xử lý kịp thời da sẽ yếu và dễ tổn thương hơn. Nên thử trên vùng da nhỏ trước khi dùng cho toàn mặt.

Dị ứng vật nuôi, bụi mịn, phấn hoa 

Dù nhà cửa có sạch đến đâu các dị nguyên như lông thú cưng phấn hoa bụi mịn hay mạt bụi vẫn có thể tồn tại và gây dị ứng. Người bị dị ứng thường hắt hơi ngứa mắt chảy nước mũi nổi mề đay hoặc khó thở. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất là ở môi trường đô thị.

Vậy nên, biết được đâu là nguyên nhân khiến cơ thể dễ bị dị ứng sẽ giúp mình chăm sóc bản thân tốt hơn, hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây hại và giữ cho làn da cũng như sức khỏe luôn được bảo vệ một cách dịu dàng, an toàn nhất.

Cách xử lý dị ứng tại nhà

Nếu bạn phát hiện mình có dấu hiệu dị ứng nhẹ, hãy bình tĩnh và làm theo những bước đơn giản dưới đây:

• Ngưng ngay việc tiếp xúc với tác nhân nghi ngờ gây dị ứng, rửa sạch vùng da vừa bôi mỹ phẩm, hoặc dừng dùng thuốc nếu nghi ngờ phản ứng từ thuốc đang sử dụng.
• Uống nước từ từ và đều đặn để giúp cơ thể đào thải chất lạ.
• Nếu trong nhà có sẵn thuốc kháng histamin (như loratadin, cetirizin...), và đây là loại thuốc bạn đã từng được bác sĩ kê đơn trước đó, bạn có thể sử dụng theo đúng liều hướng dẫn.
• Tránh gãi hay chà xát lên vùng da dị ứng vì điều đó chỉ khiến tình trạng da trở nên tồi tệ hơn, thậm chí gây trầy xước và nhiễm trùng. Thay vào đó, bạn có thể dùng khăn sạch thấm nước mát hoặc đá bọc trong khăn mềm để chườm lạnh nhẹ nhàng lên vùng da bị kích ứng
• Theo dõi cơ thể trong 1 đến 2 giờ đầu. Nếu triệu chứng lan rộng khó thở chóng mặt hoặc sưng mặt môi rõ rệt hãy đến cơ sở y tế gần nhất để được xử lý kịp thời.

Vì thế, khi cơ thể có dấu hiệu khác lạ, bạn hãy nhẹ nhàng lắng nghe và chăm sóc đúng cách để mọi thứ sớm trở lại trạng thái cân bằng và dễ chịu như ban đầu.

Mẹo phòng ngừa dị ứng hiệu quả

Dị ứng tuy phiền phức nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu bạn biết cách chăm sóc và bảo vệ bản thân:

• Luôn kiểm tra thành phần trước khi sử dụng mỹ phẩm, thuốc hoặc thực phẩm đóng gói.
• Nếu bạn có tiền sử dị ứng, hãy thông báo với bác sĩ trước khi tiêm phòng, điều trị.
• Giữ không gian sống sạch sẽ, thông thoáng, hạn chế bụi bẩn, lông thú cưng.
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường sức đề kháng bằng rau xanh, trái cây, vitamin C...
• Hạn chế tiếp xúc với phấn hoa, nấm mốc, hoặc đeo khẩu trang khi đi ra ngoài trong thời tiết thay đổi.
• Mang theo thuốc dị ứng hoặc bút tiêm epinephrine khi ra ngoài (nếu bạn có cơ địa dị ứng nặng).

Dị ứng có thể chỉ là một phản ứng nhẹ nhưng cũng có lúc trở nên nguy hiểm nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Nhận biết sớm dấu hiệu dị ứng giúp bạn bảo vệ sức khỏe tốt hơn.