Chảy nước mũi liên tục: Mách bạn cách ngừng hiệu quả ngay tại nhà

Nhiều người có thói quen bỏ qua hoặc tự ý dùng thuốc mỗi khi chảy nước mũi mà không tìm hiểu nguyên nhân thật sự. Tuy nhiên, tình trạng này có thể là dấu hiệu cảnh báo của các bệnh lý tiềm ẩn hoặc phản ứng bất thường của cơ thể với yếu tố bên ngoài. Việc xử lý không đúng cách có thể khiến triệu chứng kéo dài, dễ chuyển sang viêm xoang, viêm mũi mãn tính. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận diện đúng nguyên nhân và áp dụng các cách ngừng chảy nước mũi tại nhà một cách khoa học, an toàn và nhanh chóng.

Cách ngừng chảy nước mũi hiệu quả ngay tại nhà

Để kiểm soát tình trạng chảy nước mũi, bạn có thể áp dụng các cách ngừng chảy nước mũi sau đây ngay tại nhà. Những biện pháp này đơn giản, dễ thực hiện:

Vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý

Rửa mũi bằng nước muối sinh lý 0.9% là một trong những cách ngừng chảy nước mũi hiệu quả nhất, giúp làm sạch dịch nhầy, vi khuẩn và chất gây dị ứng.

Hướng dẫn rửa mũi đúng cách: Dùng bình xịt mũi hoặc bình rửa mũi, nghiêng đầu sang một bên, xịt nước muối vào một bên mũi và để chảy ra từ bên còn lại. Lặp lại 2 – 3 lần/ngày.

Lưu ý: Sử dụng nước muối sinh lý vô trùng hoặc nước đun sôi nguội. Tránh dùng nước muối ưu trương (nồng độ cao) vì có thể gây kích ứng niêm mạc mũi.

Uống đủ nước và giữ ẩm không khí

Uống đủ nước (1.5 – 2 lít/ngày) giúp làm loãng dịch nhầy, hỗ trợ dẫn lưu và giảm nghẹt mũi.

Tác dụng: Nước giúp dịch mũi trở nên loãng hơn, dễ dàng thoát ra, giảm cảm giác khó chịu.

Giữ ẩm không khí: Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng, đặc biệt vào mùa khô hoặc khi dùng điều hòa. Thêm vài giọt tinh dầu thiên nhiên như eucalyptus hoặc bạc hà vào máy tạo ẩm có thể giúp thông mũi, nhưng cần đảm bảo không dị ứng với tinh dầu.

Chườm ấm vùng xoang

Chườm ấm là một cách ngừng chảy nước mũi đơn giản, giúp giảm sung huyết và tăng dẫn lưu dịch mũi.

Thực hiện: Nhúng khăn sạch vào nước ấm (40 – 45°C), vắt ráo và đặt lên vùng sống mũi trong 5 – 10 phút, lặp lại 2 – 3 lần/ngày.

Tác dụng: Nhiệt độ ấm giúp làm giãn mạch máu, giảm áp lực trong xoang và hỗ trợ dịch nhầy thoát ra dễ dàng.

Dùng thuốc đúng cách

Một số thuốc không kê đơn có thể hỗ trợ cách ngừng chảy nước mũi trong trường hợp nhẹ:

• Thuốc kháng histamin: Như loratadine, cetirizine giúp giảm chảy nước mũi do dị ứng.
• Thuốc giảm sung huyết mũi: Như pseudoephedrine hoặc oxymetazoline giúp thông mũi, nhưng không dùng quá 3–5 ngày để tránh viêm mũi do thuốc.

Cảnh báo: Hãy luôn tham khảo bác sĩ trước khi dùng, đặc biệt với người có bệnh nền như tăng huyết áp hoặc phụ nữ mang thai.

Biện pháp hỗ trợ

Xông hơi với lá bạc hà, lá sả hoặc uống trà gừng ấm là các biện pháp dân gian phổ biến để hỗ trợ giảm chảy nước mũi. Những phương pháp này có thể làm dịu niêm mạc mũi, nhưng chỉ mang tính hỗ trợ và cần tham khảo bác sĩ trước khi áp dụng.

Nguyên nhân thường gặp gây chảy nước mũi ở người lớn và trẻ em

Hiểu rõ nguyên nhân gây chảy nước mũi giúp bạn chọn đúng cách ngừng chảy nước mũi phù hợp. Dưới đây là các nguyên nhân chính:

Cảm lạnh, cảm cúm, viêm xoang

• Nguyên nhân: Virus (như rhinovirus) hoặc vi khuẩn gây viêm niêm mạc mũi, kích thích tiết dịch nhầy. Viêm xoang (cấp hoặc mạn tính) cũng gây chảy nước mũi, thường kèm dịch đặc hoặc mủ.
• Dấu hiệu đi kèm: Sốt nhẹ, đau họng, nghẹt mũi, hoặc đau vùng xoang (trán, má). Cảm lạnh thường tự hết trong 7–10 ngày, trong khi viêm xoang có thể kéo dài hơn.

Dị ứng thời tiết, phấn hoa, lông thú

• Cơ chế: Chất gây dị ứng (phấn hoa, lông thú, bụi) kích thích hệ miễn dịch, làm mũi tiết dịch trong suốt để loại bỏ tác nhân.
• Thời điểm dễ xảy ra: Mùa xuân (phấn hoa), mùa khô (bụi), hoặc khi tiếp xúc với thú cưng.
• Dấu hiệu phân biệt: Chảy nước mũi trong, ngứa mũi, hắt hơi liên tục, không kèm sốt.

Do kích thích từ môi trường

• Nguyên nhân: Khói thuốc, ô nhiễm không khí, hóa chất, hoặc mùi nồng (nước hoa, sơn) gây kích ứng niêm mạc mũi, dẫn đến chảy nước mũi không do dị ứng (viêm mũi vận mạch).
• Đặc điểm: Dịch mũi thường trong, xuất hiện ngay sau khi tiếp xúc với kích thích và giảm khi tránh xa.

Rối loạn nội tiết, thuốc, thay đổi nhiệt độ đột ngột

• Nguyên nhân: Thay đổi nội tiết (như trong thai kỳ hoặc kinh nguyệt), thuốc huyết áp (như beta-blocker), hoặc nhiệt độ lạnh đột ngột làm tăng tiết dịch mũi.
• Đặc điểm: Chảy nước mũi nhẹ, không kèm dấu hiệu viêm nhiễm, thường tự hết khi điều chỉnh nguyên nhân.

Nguyên nhân hiếm gặp

Dị vật trong mũi (thường gặp ở trẻ em) hoặc bệnh lý tự miễn như viêm mũi teo có thể gây chảy nước mũi kéo dài, đặc biệt nếu chỉ ở một bên mũi.

Khi nào tình trạng chảy nước mũi cần đi khám bác sĩ?

Không phải lúc nào chảy nước mũi cũng có thể tự xử lý tại nhà. Một số dấu hiệu sau đòi hỏi bạn cần đi khám để loại trừ các vấn đề nghiêm trọng:

• Chảy dịch mũi kéo dài trên 10 ngày kèm dịch mũi đặc, màu vàng xanh, có mùi hôi hoặc kèm đau vùng xoang nếu không được thăm khám kịp thời có thể biến chứng chuyển thành viêm xoang mạn tính hoặc nhiễm trùng thứ phát.
• Chảy dịch mũi chỉ một bên, có mùi hôi hoặc lẫn máu nếu không được thăm khám kịp thời có nguy cơ dị vật trong mũi (ở trẻ em), polyp mũi, hoặc u lành/ác tính (như u vòm mũi họng).

Cách phòng ngừa chảy nước mũi tái phát hiệu quả

Để giảm nguy cơ tái phát chảy nước mũi, bạn nên áp dụng các thói quen sau:

Tăng cường đề kháng cơ thể:

• Dinh dưỡng: Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C (cam, ổi), vitamin D (cá, trứng) và kẽm (hạt, hải sản) để tăng sức đề kháng.
• Lối sống: Ngủ đủ 7 – 8 giờ/ngày, tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga để cải thiện hệ miễn dịch.

Giữ vệ sinh mũi – họng đúng cách mỗi ngày:

• Rửa mũi: Sử dụng nước muối sinh lý 0.9% 1 – 2 lần/ngày để làm sạch mũi.
• Bảo vệ đường hô hấp: Đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt trong môi trường ô nhiễm hoặc thời tiết lạnh.

Hạn chế tiếp xúc yếu tố gây dị ứng và kích ứng:

• Kiểm soát môi trường sống: Sử dụng máy lọc không khí, giữ nhà cửa sạch sẽ, tránh nấm mốc và bụi.
• Ghi nhật ký dị ứng: Nếu nghi ngờ dị ứng, ghi lại các tác nhân (phấn hoa, lông thú) để tránh tiếp xúc.

Chảy nước mũi là một phản ứng tự nhiên của cơ thể nhằm loại bỏ các tác nhân gây hại, nhưng nếu kéo dài hoặc đi kèm các triệu chứng bất thường, bạn không nên chủ quan. Việc hiểu rõ nguyên nhân, áp dụng đúng cách ngừng chảy nước mũi tại nhà và biết thời điểm nên đi khám sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe hiệu quả hơn. Hãy duy trì lối sống lành mạnh, giữ vệ sinh mũi họng và chủ động phòng tránh để giảm thiểu triệu chứng phiền toái này.