Cảm giác có gì đó vướng ở cổ họng: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Dù không gây đau đớn rõ ràng, cảm giác như có vật mắc ở cổ họng khiến người bệnh khó chịu, ảnh hưởng đến ăn uống, giao tiếp và sinh hoạt. Triệu chứng này có thể chỉ là phản ứng tạm thời của cơ thể, nhưng cũng có thể cảnh báo tình trạng sức khỏe nghiêm trọng nếu kéo dài hoặc kèm theo dấu hiệu bất thường. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện chính xác và biết cách xử lý hiệu quả.

Nguyên nhân gây ra cảm giác có gì đó vướng ở cổ họng

Cảm giác vướng ở cổ họng thường được mô tả như có dị vật, khối u nhỏ hoặc sự tắc nghẽn ở vùng cổ. Người bệnh có thể cảm thấy khó nuốt, vướng víu liên tục khi ăn uống, thậm chí cả khi nuốt nước bọt. Mức độ khó chịu tăng dần theo thời gian nếu không điều trị đúng cách.

Nguyên nhân gây ra cảm giác vướng ở cổ họng thường gặp như sau:

• Viêm họng: Do vi khuẩn, virus hoặc kích ứng từ môi trường như khói bụi, thuốc lá.
• Trào ngược dạ dày - thực quản (GERD): Dịch acid trào ngược gây tổn thương niêm mạc họng, tạo cảm giác vướng nghẹn.
• Viêm amidan: Amidan sưng to, đặc biệt trong viêm amidan mãn tính, làm hẹp khoang họng.
• Tăng sinh mô lympho hoặc khối u vùng họng, thanh quản: Có thể là u lành hoặc ác tính, gây chèn ép và vướng.
• Viêm tuyến giáp hoặc khối u tuyến giáp: Khi tuyến giáp phì đại hoặc có nhân giáp, có thể gây áp lực vào cổ họng.
• Dị ứng, cảm lạnh, cúm: Các phản ứng viêm làm phù nề niêm mạc họng, gây cảm giác vướng.
• Rối loạn cơ thực quản: Ảnh hưởng đến chức năng nuốt, dễ tạo cảm giác mắc nghẹn.
• Viêm hoặc nhiễm trùng tuyến nước bọt: Làm sưng và đau ở vùng cổ dưới hàm.

Vướng ở cổ họng có nguy hiểm không?

Đa phần các trường hợp vướng cổ họng do nguyên nhân lành tính như viêm nhẹ, dị ứng, cảm lạnh... thường cải thiện sau vài ngày nghỉ ngơi, uống nước ấm và dùng thuốc hỗ trợ. Khi triệu chứng chỉ thoáng qua, không gây khó nuốt hoặc đau kéo dài, người bệnh có thể theo dõi thêm tại nhà.

Tuy nhiên, nếu cảm giác vướng ở cổ họng kéo dài hơn 1 - 2 tuần và kèm theo các dấu hiệu sau, bạn cần đi khám:

• Khó nuốt hoặc đau khi nuốt;
• Khàn giọng, thay đổi giọng nói;
• Sưng hạch bạch huyết ở cổ;
• Khó thở, tức ngực;
• Sụt cân không rõ nguyên nhân;
• Cảm giác khối ở cổ họng ngày càng rõ;
• Sốt kéo dài, mệt mỏi bất thường.

Những triệu chứng trên có thể liên quan đến khối u ác tính vùng cổ, bệnh lý tuyến giáp hoặc các rối loạn nguy hiểm khác.

Cách điều trị hiệu quả

Cảm giác vướng cổ họng có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, vì vậy hướng điều trị cũng cần cá nhân hóa theo tình trạng cụ thể. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến tương ứng với từng nguyên nhân gây bệnh, cụ thể như sau:

Điều trị viêm họng, viêm amidan 

Viêm họng hoặc amidan là nguyên nhân hàng đầu gây cảm giác vướng ở cổ. Điều trị đúng cách sẽ giúp giảm sưng đau và cải thiện chức năng nuốt.

• Viêm họng cấp: Thường do virus, điều trị chủ yếu là hỗ trợ triệu chứng, bao gồm nghỉ ngơi, uống nhiều nước, súc họng bằng nước muối sinh lý và sử dụng thuốc giảm đau hạ sốt (nếu cần).
• Viêm họng do vi khuẩn: Bác sĩ có thể kê kháng sinh, cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian dùng thuốc.
• Viêm amidan mãn tính: Nếu sưng kéo dài, tái phát nhiều lần, gây cảm giác vướng nghẹn hoặc khó thở - có thể chỉ định phẫu thuật cắt amidan.

Điều trị trào ngược dạ dày 

Trào ngược dạ dày - thực quản (GERD) khiến dịch tiêu hóa trào lên cổ họng, gây viêm và cảm giác vướng nghẹn kéo dài. Điều trị trào ngược không chỉ giúp cải thiện cổ họng mà còn bảo vệ dạ dày và thực quản khỏi tổn thương.

• Dùng thuốc ức chế tiết acid (PPI, H2-blocker) giúp giảm lượng acid trào ngược.
• Thay đổi lối sống là yếu tố bắt buộc: Ăn chậm nhai kỹ, tránh thức ăn nhiều dầu mỡ, hạn chế bia rượu, không nằm ngay sau ăn, kê cao gối khi ngủ.
• Theo dõi lâu dài: Vì trào ngược là bệnh lý mạn tính, cần duy trì chế độ điều trị hợp lý để ngăn tái phát.

Điều trị khối u, polyp 

Một số khối u vùng cổ họng, thanh quản hoặc tuyến giáp có thể chèn ép gây cảm giác vướng. Dù lành tính hay ác tính, các tổn thương này đều cần phát hiện sớm để xử lý hiệu quả.

• Chẩn đoán hình ảnh như siêu âm cổ, CT, MRI để đánh giá vị trí và kích thước khối u.
• Sinh thiết có thể được chỉ định để phân biệt u lành hay ung thư.
• Phẫu thuật cắt bỏ là phương pháp phổ biến với khối u lành, còn với u ác tính có thể cần phối hợp thêm hóa trị hoặc xạ trị.
• Điều trị càng sớm càng tăng khả năng hồi phục và giảm nguy cơ biến chứng nặng.

Điều trị rối loạn nuốt và các nguyên nhân thần kinh

Một số trường hợp vướng họng là do cơ nuốt hoạt động không hiệu quả hoặc rối loạn thần kinh thực vật. Điều trị nhóm nguyên nhân này thường kéo dài và cần chuyên môn sâu.

• Tập phục hồi chức năng nuốt với sự hướng dẫn của chuyên gia vật lý trị liệu.
• Điều trị bệnh nền liên quan: Ví dụ như Parkinson, tổn thương thần kinh sọ não…
• Dinh dưỡng hỗ trợ: Sử dụng thức ăn mềm, lỏng dễ nuốt trong thời gian tập luyện chức năng nuốt.

Điều trị dị ứng, nhiễm trùng, viêm tuyến giáp

Ngoài các nguyên nhân đã nêu, cảm giác vướng ở cổ họng còn có thể đến từ dị ứng, nhiễm khuẩn tuyến nước bọt hoặc rối loạn tuyến giáp. Đây là các nguyên nhân thường bị bỏ sót nhưng không nên chủ quan.

• Dị ứng: Sử dụng thuốc kháng histamin, tránh tiếp xúc với dị nguyên (bụi, phấn hoa, thức ăn lạ…).
• Nhiễm khuẩn tuyến nước bọt: Dùng kháng sinh theo chỉ định nếu có dấu hiệu nhiễm trùng.
• Viêm hoặc phì đại tuyến giáp: Cần khám chuyên khoa nội tiết để làm xét nghiệm hormon, siêu âm tuyến giáp và có hướng điều trị phù hợp.

Biện pháp phòng ngừa và chăm sóc tại nhà giúp giảm cảm giác vướng cổ họng

Cảm giác vướng ở cổ họng không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa và chăm sóc đúng cách tại nhà không chỉ giúp giảm nhanh triệu chứng mà còn ngăn ngừa tái phát, hỗ trợ quá trình điều trị bệnh hiệu quả hơn. Dưới đây là những thói quen và phương pháp đơn giản bạn có thể thực hiện ngay, cụ thể như sau:

Duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh và vệ sinh vùng cổ họng

Việc giữ gìn vệ sinh vùng họng sạch sẽ và duy trì các thói quen sinh hoạt lành mạnh giúp hạn chế tác nhân gây viêm nhiễm và kích ứng vùng cổ họng. Cụ thể:

• Uống đủ từ 2 - 2,5 lít nước mỗi ngày để giữ ẩm cho niêm mạc họng.
• Súc họng bằng nước muối sinh lý đều đặn giúp loại bỏ vi khuẩn, giảm viêm.
• Giữ ấm cổ vào những ngày thời tiết lạnh, đặc biệt khi ra ngoài trời.
• Tránh tiếp xúc với khói thuốc lá, bụi bẩn, hóa chất độc hại.
• Hạn chế ăn thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ hoặc quá lạnh gây kích ứng cổ họng.

Thay đổi chế độ ăn uống hỗ trợ giảm vướng cổ họng

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ phục hồi niêm mạc họng và làm giảm cảm giác khó chịu. Do đó, bạn nên:

• Tăng cường rau xanh và trái cây tươi giàu vitamin C giúp nâng cao hệ miễn dịch.
• Ưu tiên các thực phẩm mềm, dễ nuốt như cháo, súp, các loại hạt ngâm nấu mềm.
• Tránh thực phẩm khô, cứng hoặc có tính kích thích như đồ chiên rán, đồ nướng.
• Hạn chế đồ uống chứa cồn, cà phê, nước ngọt có ga làm khô niêm mạc họng.

Thực hiện các biện pháp hỗ trợ và theo dõi tại nhà

Bên cạnh chế độ ăn uống và sinh hoạt, một số biện pháp hỗ trợ khác sẽ giúp cải thiện nhanh triệu chứng và theo dõi tình trạng sức khỏe như:

• Nghỉ ngơi hợp lý để cơ thể có thời gian hồi phục.
• Hạn chế nói to, nói nhiều để tránh căng thẳng cơ vùng cổ họng.
• Theo dõi các triệu chứng đi kèm như đau, khàn tiếng, khó nuốt để kịp thời thăm khám.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm phòng khi không khí quá khô, giúp niêm mạc họng không bị khô rát.

Cảm giác có gì đó vướng ở cổ họng là một triệu chứng phổ biến và thường không nguy hiểm nếu chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn, do nguyên nhân lành tính. Tuy nhiên, khi triệu chứng kéo dài hoặc đi kèm các dấu hiệu bất thường như đau khi nuốt, khàn tiếng, nổi hạch… thì đó có thể là biểu hiện của bệnh lý nghiêm trọng cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đừng chủ quan với sức khỏe vùng cổ họng mà hãy thăm khám sớm để được tư vấn chính xác và điều trị hiệu quả.