Cảm giác choáng váng: Nguyên nhân, cách xử trí và khi nào cần gặp bác sĩ

Cảm giác choáng váng có thể xuất hiện bất ngờ và gây khó chịu, thậm chí khiến người bệnh cảm thấy lo lắng. Tuy nhiên, không phải lúc nào cảm giác này cũng nghiêm trọng. Việc nhận diện đúng nguyên nhân và xử trí phù hợp là điều rất quan trọng. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về cảm giác choáng váng, sự khác biệt giữa choáng váng và chóng mặt cũng như khi nào bạn nên tìm đến bác sĩ ngay trong bài viết dưới đây nhé!

Nguyên nhân gây cảm giác choáng váng là gì?

Cảm giác choáng váng là trạng thái khi bạn cảm thấy mất thăng bằng, không thể đứng vững hoặc như đang xoay vòng. Đây không phải là một bệnh mà chỉ là một triệu chứng báo hiệu cơ thể bạn đang gặp phải một vấn đề nào đó. Triệu chứng này có thể kéo dài từ vài giây đến vài phút, hoặc thậm chí lâu hơn nếu tình trạng không được xử lý kịp thời.

Cảm giác choáng váng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Nó là triệu chứng cho thấy cơ thể bạn có thể đang gặp phải vấn đề về sức khỏe. Dưới đây là những nguyên nhân chính gây cảm giác choáng váng, bao gồm:

• Tụt huyết áp: Khi huyết áp xuống thấp, máu không được cung cấp đủ cho não, dẫn đến cảm giác choáng váng. Điều này thường xảy ra khi bạn đứng dậy đột ngột sau khi ngồi hoặc nằm lâu, còn được gọi là hạ huyết áp tư thế.
• Thiếu máu: Thiếu máu xảy ra khi cơ thể thiếu hồng cầu hoặc hemoglobin, khiến lượng oxy cung cấp cho các mô và cơ quan trong cơ thể giảm. Người bị thiếu máu thường cảm thấy mệt mỏi, yếu ớt và dễ bị choáng váng.
• Bệnh tim mạch: Các bệnh lý như nhồi máu cơ tim, rối loạn nhịp tim hoặc các vấn đề về van tim có thể làm giảm khả năng bơm máu của tim, dẫn đến tình trạng thiếu oxy ở não và gây cảm giác choáng váng. Những người có tiền sử bệnh tim mạch cần đặc biệt lưu ý khi gặp triệu chứng này.
• Mất cân bằng điện giải: Khi cơ thể mất nước hoặc thiếu hụt các chất điện giải như natri và kali, bạn có thể gặp phải triệu chứng choáng váng. Tình trạng này phổ biến sau khi hoạt động thể chất quá mức, đổ mồ hôi nhiều hoặc không uống đủ nước trong ngày.
• Phản ứng phụ sau tiêm vắc xin: Một số người sau khi tiêm vắc xin có thể gặp phải các phản ứng phụ như đau đầu, mệt mỏi hoặc cảm giác choáng váng. Triệu chứng này thường nhẹ và tự khỏi sau vài giờ hoặc vài ngày.
• Các nguyên nhân khác: Ngoài những nguyên nhân trên, cảm giác choáng váng còn có thể do tác dụng phụ của thuốc, rối loạn đường huyết (hạ đường huyết), các vấn đề thần kinh như thiếu máu não thoáng qua hoặc các vấn đề trong tai.

Việc xác định đúng nguyên nhân gây choáng váng là bước đầu tiên để xử lý hiệu quả. Nếu triệu chứng xuất hiện thường xuyên hoặc kéo dài, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác.

Chóng mặt và choáng váng có giống nhau không?

Nhiều người dễ nhầm lẫn giữa cảm giác choáng váng và chóng mặt vì cả hai đều gây ra cảm giác mất thăng bằng. Tuy nhiên, hai triệu chứng này có sự khác biệt rõ rệt mà bạn cần biết.

Theo đó, chóng mặt thường là cảm giác quay cuồng như thể bạn hoặc môi trường xung quanh đang xoay vòng. Triệu chứng này thường liên quan đến các vấn đề ở tai trong, chẳng hạn như rối loạn tiền đình hoặc các vấn đề thần kinh. Chóng mặt có thể xảy ra đột ngột, khiến người bệnh khó đứng vững, mất phương hướng hoặc thậm chí buồn nôn. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm viêm tai trong, bệnh Meniere hoặc chóng mặt kịch phát lành tính.

Trong khi đó, cảm giác choáng váng là trạng thái bạn cảm thấy như sắp ngất hoặc mất thăng bằng nhưng không có cảm giác mọi thứ xung quanh đang xoay vòng. Triệu chứng này thường liên quan đến việc giảm lưu lượng máu đến não hoặc thiếu oxy, chẳng hạn như khi bị hạ huyết áp, thiếu máu hoặc mất nước. Người bị choáng váng có thể cảm thấy yếu ớt, đầu óc lâng lâng hoặc cần ngồi xuống ngay lập tức để tránh ngã.

Cụ thể, điểm khác nhau giữa chóng mặt và choáng váng như sau: 

• Chóng mặt: Là cảm giác quay cuồng, thường liên quan đến các bệnh lý về tai trong hoặc hệ thần kinh.
• Choáng váng: Là cảm giác thiếu thăng bằng hoặc sắp ngất, thường do giảm lưu lượng máu đến não như khi huyết áp thấp hoặc thiếu máu.

Hiểu rõ sự khác biệt giữa hai triệu chứng này giúp bạn nhận diện tình trạng của mình chính xác hơn và lựa chọn cách xử trí phù hợp.

Bị choáng váng nên làm gì?

Khi xuất hiện cảm giác choáng váng, bạn có thể áp dụng một số biện pháp đơn giản để giảm triệu chứng và phòng tránh tình trạng xấu hơn. Dưới đây là các bước xử lý cụ thể:

• Ngồi xuống hoặc nằm nghỉ ngơi: Nếu cảm giác choáng váng xuất hiện, hãy ngồi xuống hoặc nằm nghỉ ngay lập tức để tránh ngã. Nằm ngửa với chân nâng cao có thể giúp máu lưu thông tốt hơn đến não, giảm triệu chứng.
• Uống nước: Mất nước là một nguyên nhân phổ biến gây choáng váng. Hãy uống một cốc nước lọc hoặc dung dịch bù điện giải nếu bạn vừa hoạt động thể chất hoặc cảm thấy khát. Uống nước chậm rãi để cơ thể hấp thụ tốt hơn.
• Kiểm tra huyết áp: Nếu bạn có máy đo huyết áp tại nhà, hãy kiểm tra ngay. Nếu huyết áp quá thấp, bạn hãy nghỉ ngơi và liên hệ bác sĩ nếu tình trạng không cải thiện.
• Ăn một bữa nhẹ: Cảm giác choáng váng có thể do hạ đường huyết, đặc biệt nếu bạn chưa ăn gì trong thời gian dài. Hãy ăn một bữa nhẹ, chẳng hạn như một miếng bánh quy, một ít trái cây hoặc uống nước đường để bổ sung năng lượng.
• Thư giãn và giảm căng thẳng: Stress hoặc lo âu có thể làm tăng nguy cơ choáng váng. Hãy hít thở sâu, thư giãn cơ thể và tránh các tình huống gây căng thẳng ngay khi triệu chứng xuất hiện.
• Xử lý phản ứng choáng váng sau khi tiêm vắc xin: Nếu cảm giác choáng váng xảy ra sau khi tiêm vắc xin, bạn hãy nằm nghỉ, uống đủ nước và theo dõi cơ thể trong vài giờ. Nếu triệu chứng kéo dài hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường như sốt cao, khó thở thì hãy liên hệ cơ sở y tế ngay.

Những biện pháp trên thường hiệu quả với các trường hợp choáng váng nhẹ. Tuy nhiên, nếu triệu chứng không cải thiện hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, bạn cần tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Cảm giác choáng váng có thể là triệu chứng không nghiêm trọng và tự khỏi sau một thời gian nghỉ ngơi. Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng, bạn nên tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ. Dưới đây là những trường hợp cần lưu ý khi bị choáng váng:

Choáng váng kéo dài hoặc thường xuyên

Nếu bạn bị choáng váng kéo dài hoặc triệu chứng này xuất hiện thường xuyên, đó có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như thiếu máu, rối loạn tim mạch hoặc bệnh lý thần kinh. Bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm như đo huyết áp, xét nghiệm máu và chụp hình ảnh não để xác định nguyên nhân và đưa ra phương án điều trị phù hợp.

Đau ngực hoặc khó thở

Khi cảm giác choáng váng đi kèm với đau ngực, khó thở hoặc cảm giác nặng ngực thì đây có thể là dấu hiệu của các bệnh lý tim mạch nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim hay rối loạn nhịp tim. Đây là tình trạng cần được cấp cứu ngay lập tức, vì chậm trễ có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.

Mất ý thức hoặc ngất xỉu

Nếu bạn cảm thấy choáng váng và có dấu hiệu ngất xỉu, hãy đến bác sĩ ngay. Ngất xỉu có thể là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng, chẳng hạn như rối loạn tuần hoàn não, hạ huyết áp nặng hoặc rối loạn nhịp tim. Việc kiểm tra kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng.

Có các vấn đề về hệ thần kinh

Nếu cảm giác choáng váng đi kèm với các triệu chứng như tê bì tay chân, mất thăng bằng đột ngột, khó nói hoặc thay đổi thị lực thì có thể là dấu hiệu của một vấn đề về hệ thần kinh, chẳng hạn như đột quỵ hoặc thiếu máu não thoáng qua. Những triệu chứng này cần được xử lý ngay lập tức tại cơ sở y tế.

Ngoài ra, nếu bạn có tiền sử bệnh lý như tiểu đường, cao huyết áp hoặc bệnh tim mạch, hãy đặc biệt cẩn trọng khi gặp cảm giác choáng váng. Việc theo dõi và điều trị sớm sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng.

Cảm giác choáng váng là một triệu chứng phổ biến có thể xảy ra vì nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những vấn đề sức khỏe nhẹ đến các bệnh lý nghiêm trọng. Nếu bạn gặp phải tình trạng này thường xuyên, việc nhận diện nguyên nhân và xử lý kịp thời rất quan trọng để tránh các biến chứng nguy hiểm. Nếu cảm giác choáng váng không tự khỏi hoặc đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.